Muzyka i religia w starożytnych Chinach

Związek muzyki z innymi dziedzinami kultury, życiem społecznym czy religią w antyku był bardzo silny. Początkowo muzyka nie istniała w zasadzie jako odrębna sztuka rządząca się własnymi prawami. Oddziałując na wierzenia religijne, poglądy filozoficzne, literaturę, stanowiła z pewnością zjawisko wyjątkowe, ubogacające kulturę duchową prastarych cywilizacji.

W instrumentarium chińskim wyróżnić można trzy główne grupy instrumentów: - idiofony (instr. perkusyjne samobrzmiące), - areofony (instr. dęte), - chordofony (instr. strunowe). Membramofony stanowią grupę mniej liczną. Specyfiką dawnego instrumentarium chińskiego było występowanie różnorodnych idiofonów niemetalowych, np. dzwonów z drewniana kołatką, wiszące zestawy kamiennych gongów oraz instr. pocieranych ("leżący tygrys" z drewnianą piłą na grzbiecie, po której pociągano pałeczką), a także fletów glinianych (kulistych lub typu okaryny).

Klasyczne instr. chińskie to przede wszystkim: cytra (Guqin) – instrument strunowy o delikatnej i subtelnej barwie dźwięku (struny wykonane z jedwabiu, rozciągnięte na drewnianej powierzchni), zestaw dzwonów kamiennych, flety z gliny, flety bambusowe (m. in. fletnia Pana – kilka piszczałek bambusowych różnej długości, ułożonych tratwowo), organki ustne – Sheng (rodzaj harmonijki ustnej złożonej z kilkunastu trzcinowych piszczałek o różnej długości, zasilanych powietrzem z dodatkowego zbiorniczka zaopatrzonego w ustnik), bębny z membraną skórzaną.

Do instrumentów nowszych należą różnego typu lutnie: Pipa, Ruan (posiadające pudło rezonansowe), gitary (m. in. księżycowa), instrumenty strunowe smyczkowe – najczęściej dwustrunowe o długim, cienkim gryfie i małym pudełku rezonującym – Erhu, Banhu, Gehu, skrzypce pochodzenia mongolskiego. W późniejszym okresie silnemu zróżnicowaniu uległy instr. fletowe; pojawiły się formy klarnetu oraz długie trąbki metalowe. Instrumenty, pierwotnie wyrabiane ręcznie przez muzyków, obecnie produkowane są w fabrykach, głównie na potrzeby turystów.

Jedną z najistotniejszych cech muzyki chińskiej jest: pentatonizm (operowanie skalą pięciodźwiękową – np. c,d,e,g,a), ustalony ostatecznie na około IV p.n.e., prymitywna wielogłosowość (burdon, heterofonia, kanon), charakterystyczne stroje (strój – podstawowa wysokość dźwięku wyznaczona np. od Żółtego Dzwonu) uzależnione od pór roku, notacja muzyczna w postaci pewnych znaków pisma obrazkowego oraz ornamentów znajdujących się na najstarszych zachowanych instrumentach.

Podsumowując można powiedzieć, że muzyka w starożytnej kulturze Chin nie oddziaływała jednak tak silnie na religię jak w przypadku innych cywilizacji. Stanowiła niewątpliwie element wzbogacenia kultu, częściej jednak odwoływała się do filozofii, dlatego też nie zdołała wykształcić tych cech, które mogłyby określić jej przynależność do gatunku muzyki religijnej.