Prześladowania w starożytności

Dla wielu ludzi inny jest winny. Ta zasada w dużej mierze kształtowała relacje międzyludzkie na przestrzeni historii. Nietolerancja wobec poglądów innych ludzi jest zjawiskiem nie znającym barier czasu, przestrzeni, narodów czy religii.

Niniejszy esej stawia sobie zatem za cel wykorzystanie spraw z przeszłości w celu naświetlenia prześladowań chrześcijan poprzez ukazanie w odniesieniu do starożytności tego, co René Girard nazywa „stereotypami prześladowania” . Żydowski historyk Józef przeciera nam szlak, gdy w Przeciw Apionowi dokonuje rozliczenia z antyjudaizmem starożytnym, rozciągając go na ogólną nietolerancję miasta greckiego. Aby to przedstawić, odnosi się do procesów intelektualistów represjonowanych za ich dyskursy o bogach, co pozwala na postawienie problemu wolności słowa, do egzekucji kobiet skazanych za organizowanie grup marginalnych, co otwiera problem sekt, a także do restrykcyjnej legislacji dotyczącej wprowadzania nowych bogów, co stawia pod znakiem zapytania swobodę kultu. Rozproszenie Żydów w królestwach hellenistycznych otwiera debatę nad partykularyzmem religijnym.

Te sprawy, wiążące się z historią polityczną i historią prawa publicznego, jak również z historią mentalności, rzucają wystarczające światło na szczególne relacje między tym, co religijne, a tym, co polityczne w łonie miasta antycznego. Ukazują zachowania i praktyki uznawane za niebezpieczne dla państwa. Badanie opowieści o męczennikach – zarówno żydowskich, pogańskich, jak i chrześcijańskich – jest komplementarne w tym sensie, że pozwala na uchwycenie samego doświadczenia prześladowania z punktu widzenia ofiar, na odnalezienie pewnych realistycznych danych i przede wszystkim na oszacowanie sposobu, w jaki przedstawiali na własny użytek swoje przeżycia, w ich relacji ze światem, z innymi, ze śmiercią. Czyż historia zachowań nie jest sposobem uprawiania historii społecznej przez gromadzenie „żywych faktów”?

W starożytności kwestia wolności religijnej została więc postawiona bardzo wcześnie, początkowo przez przypadki indywidualne – filozofów, buntowników, charyzmatycznych przywódców – otwierające serię spraw religijnych, a później przez przypadki zbiorowe, gdy wyłoniła się groźba, jaką stanowiły sekty lub obce mniejszości religijne. Historia pierwotnego chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim jest jednakże specyficzna z wielu względów. Było ono przedmiotem niemal natychmiastowego i całkowitego zakazu prawnego, nawet jeśli nie był on systematycznie egzekwowany. Było to czymś wyjątkowym i dlatego też zajmuje ono szczególne miejsce w historii antycznych prześladowań. Z drugiej strony przejście, w ciągu trzech wieków, od statusu religii zakazanej i często prześladowanej do statusu religii dominującej skłania do postawienia pytania o warunki dialogu, a następnie współpracy, którą można byłoby uznawać za mało prawdopodobną. Jest to wynik prześladowań, który także należy wziąć pod uwagę.

Baslez Marie-Françoise:
PRZEŚLADOWANIA W STAROŻYTNOŚCI
OFIARY, BOHATEROWIE, MĘCZENNICY
tłumacz: Ewa Łukaszyk
WAM, 2009
stron: 435

«« | « | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg