Już z tego krótkiego cytatu wyłuskać możemy garść informacji, które pozwolą nam dowiedzieć się czegoś więcej o bogu Kemoszu.

Moab był krainą leżącą na wschód od Morza Martwego. Według Biblii plemię Moabitów to potomkowie Lota i jego własnej, starszej córki. Plemiennym bóstwem Moabitów miał być właśnie Kemosz - znany wśród Semitów już w III tysiącleciu przed Chrystusem.

Np. w Ebli (o której więcej można przeczytać tutaj), miało się znajdować miejsce, w którym Kemoszowi (zwanemu tam Kamiszem) oddawano cześć.

Wiemy, że początkowo był bóstwem tellurycznym - bogiem słońca. Jednak na bazaltowej steli króla Mesza, którą w 1868 roku w jordańskiej miejscowości Dibon odkrył niemiecki misjonarz F.A. Klein, imię Kemosza pojawia się kilkanaście razy i jest on tam charakteryzowany raczej jako bóg wojny. Właśnie dlatego Gerhard J. Bellinger porównuje go w swoim „Leksykonie mitologii” (wyd. Muza, 2003 rok) do greckiego Aresa i akadyjskiego Nergala.

W I tomie „Archeologii biblijnej” autorstwa biskupa Stanisława Gądeckiego (wyd. Gaudentinum, 1994 rok), przeczytać możemy fragment tekstu wyrytego na steli, z którego wynika, że Mesz to czciciel Kemosza i syn Kemosz-bone, który na wzgórzu w Queriho „uczynił” święte miejsce Kemosza (czyli najprawdopodobniej zbudował tam jego świątynię). To Kemosz miał go wyratować z grożących mu niebezpieczeństw i pomóc mu zatriumfować nad jego wrogami. Wcześniej jednak bóg Moabitów miał się gniewać na swój lud – dlatego też byli oni gnębieni przez Izraelitów, którzy zajęli Madabę.

Po 40 latach Kemosz oddał ją jednak królowi Meszowi, po czym rzekł do niego „Idź, zabierz Nebo od Izraela”. Mesz rusza więc do walki i morduje 7 tysięcy ludzi. Jak mówi: „Poświęciłem ich na zagładę dla Asztarte-Kemosza. I wziąłem stamtąd sprzęty Jahwe, wlokąc je przed Kemosza. A król Izraela zbudował Jahaz i zamieszkał tam, podczas gdy prowadził ze mną wojnę, ale Kemosz wygnał go stamtąd przede mną”.

W Dibon miała istnieć jego świątynia więc pewnie właśnie tam składano mu ofiary z ludzi. Wcześniej Mesz zdobył inne miasto Izraelitów, Atarot, skąd zabrał ołtarz ofiarny Doda i przetransportował „go przed oblicze Kamosza w Kerijjot” – czytamy w „Religiach starożytnego Bliskiego Wschodu” (wyd. WAM, 2008 rok).

Co ciekawe, biblijny król Salomon zbudował swego czasu posąg Kemoszowi „bożkowi moabskiemu, na górze na wschód od Jerozolimy”. Bożkiem, czy też bogiem określa się Kemosza w I Księdze Królewskiej. W II Księdze Królewskiej jest on już natomiast nazwany ohydą Moabitów, podobnie jak Asztarte jest ohydą Sydończyków, zaś Milkom obrzydliwością Amonitów.

Rozpowszechniający się wśród Izraelitów kult Kemosza zlikwidował król Jozjasz.

*

Tekst z cyklu Alfabet religii