Żydzi i uczniowie Chrystusa

Alina Świeży-Sobel

GN 49/2014 |

publikacja 04.12.2014 00:15

„Przez wspólną historię – ku przyszłości” – to projekt edukacyjny, który ma podkreślić wyjątkową relację, łączącą religię żydowską z chrześcijaństwem. Wskazuje też, że o dialogu z Żydami nie można dziś mówić bez pamięci o ofiarach Auschwitz-Birkenau.

Wizyta w Auschwitz może być nie tylko lekcją historii, ale wstępem do dialogu  – wskazują autorzy projektu „Przez wspólną historię  – ku przyszłości” Alina Świeży-Sobel /Foto Gość Wizyta w Auschwitz może być nie tylko lekcją historii, ale wstępem do dialogu – wskazują autorzy projektu „Przez wspólną historię – ku przyszłości”

Projekt związany jest z obchodami 18. Dnia Judaizmu w Polsce, które 15 stycznia 2015 r. odbędą się w diecezji bielsko-żywieckiej. Proponuje on edukacyjną wyprawę do Oświęcimia, która pomoże w podejmowaniu dialogu. – Przejdziemy od pokazania tradycji obecności Żydów w tym mieście, przez doświadczenie tragedii Auschwitz po spojrzenie w przyszłość, w której chcemy dążyć do lepszego wzajemnego poznania i zrozumienia – opisuje projekt ks. dr Marek Studenski, dyrektor Wydziału Katechetycznego bielsko-żywieckiej kurii i koordynator przedsięwzięcia.

– Trzeba powiedzieć jasno, że chrześcijaństwo, tak jak i nasz Pan – Jezus Chrystus – wychodzi z tradycji ludu Izraela, z judaizmu – podkreśla ks. prof. Łukasz Kamykowski. Charakteryzując relacje obu religii przyznaje, że szerszy dialog podjęty został dopiero po II wojnie światowej. – Wtedy ludzkość zdała sobie sprawę, że Zagłada dokonała się na terenie świata chrześcijańskiego i że coś jest nie tak w relacjach wzajemnych od wieków, że coś powinniśmy naprawić, by do podobnych aktów nienawiści na taką skalę już nie doszło – mówi.

Od synagogi

Kiedyś w Oświęcimiu obok Polaków żyła liczna społeczność żydowska. Łączyła ludzi zwyczajna relacja sąsiedzka: mniej lub bardziej harmonijna. Dziś ostatnie ślady tamtej rzeczywistości przywołują pamiątki w Centrum Żydowskim. Ludzi nie ma, bo przyszła Zagłada i niewyobrażalna tragedia. O tym mówi Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau. –  Teraz chcemy młodych poprowadzić tym szlakiem, żeby dowiedzieli się, jak było, i otworzyli się na inną, lepszą przyszłość – mówią twórcy edukacyjnego projektu, przeznaczonego dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

Powstała gotowa ścieżka oraz teczka materiałów dla nauczycieli i katechetów. Ta wyprawa zacznie się w Muzeum Żydowskim i synagodze Chewra Lomdej Misznajot. To jedyny ocalały żydowski dom modlitwy w Oświęcimiu. Tu młodzież może zobaczyć, jak wyglądała żydowska modlitwa, czym jest bima… – Żydzi żyli z Polakami setki lat. Pamięć o Żydach jest też częścią polskiej tożsamości. W czasach peerelowskich żyliśmy bez tej świadomości ogromnej straty, która dokonała się w czasie II wojny światowej i której sprawcami byli Niemcy. Pozbawieni tej pamięci pozbawiamy samych siebie istotnej wartości – uważa Andrzej Kacorzyk, dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Za drutami

Aby wizyta w Auschwitz była właściwie odebrana, musi być należycie przygotowana. Trzeba ją poprzedzić solidnym wstępem – tu przydadzą się przygotowane materiały na temat Centrum Żydowskiego i Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau oraz konspekty katechez na temat judaizmu i dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. – Można je wykorzystać na lekcjach historii i katechezy. Będą przydatne także wtedy, gdy z różnych względów wizyta w Auschwitz zostałaby zastąpiona zwiedzaniem innego miejsca pamięci – mówi ks. dr Studenski. – Pobyt w Auschwitz jest jednak wyjątkowy ze względu na ogrom zachowanych tu oryginalnych dowodów: 150 budynków i baraków, setki ruin i setki tysięcy przedmiotów należących do więźniów. Ważne są też zebrane tu tysiące relacji ocalałych, świadków, którzy mówią, co się tu wydarzyło – podkreśla dyrektor Kacorzyk. Dla uczestników projektu przewidziane jest też zwiedzanie nowej wystawy Shoah, która Zagładę Żydów pokazuje w szerszej perspektywie: nie tylko samo Auschwitz i jego skalę, ale także życie przed wojną, niemiecką propagandę.

Czas na wnioski

Ostatni punkt tej wędrówki to wizyta w Centrum Dialogu i Modlitwy. Jest bardzo ważna i ma rolę nie tylko podsumowania, lecz także próby zmierzenia się z pytaniem: jak teraz z tą wiedzą dalej żyć? To bardzo istotny moment: by młodzież mogła odnieść do siebie to, co zobaczyła, zastanowić się nad tym. Dlatego koniecznie trzeba jej dać szansę na tę refleksję, zamiast szybko poprowadzić do bardziej rozrywkowego miejsca, żeby zatrzeć przykre wrażenia. – Dlaczego pamięć i refleksja o tym, co się stało w Auschwitz, jest taka ważna? Bo tu dotykamy granic ludzkiej nienawiści, nietolerancji i wszystkiego, co wiąże się z brakiem poszanowania człowieka. Refleksja nad Auschwitz doprowadza nas do tego, że myślimy też o współczesności i o tym, co się dzieje wokół nas. Jednym z haseł Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie jest napis: „Nigdy więcej zaczyna się od ciebie!”. Przypomina o naszej odpowiedzialności za to, co się dzieje w świecie, jeśli my nie jesteśmy w stanie odpowiednio reagować, gdy wobec zła jesteśmy obojętni – zaznacza Andrzej Kacorzyk.

Dialog dla przyszłości

W projekcie „Przez wspólną historię – ku przyszłości” uczestniczą: Diecezja Bielsko-Żywiecka, Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Państwowym Muzeum Auschwitz-­‑Birkenau w Oświęcimiu, Centrum Żydowskie w Oświęcimiu oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, a opracowane materiały konsultowane były przez Dorotę Wiewiórę, przewodniczącą Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej. Po zapoznaniu uczniów z tematami zawartymi w materiałach przewidziany jest pobyt w Oświęcimiu: najpierw w Centrum Żydowskim, potem zwiedzanie Miejsc Pamięci Auschwitz oraz Birkenau, wizyta w Centrum Dialogu i Modlitwy oraz podsumowanie.

Do przyjęcia grup w ramach projektu przygotowane są wszystkie trzy placówki. Koordynacją i przyjmowaniem zgłoszeń zajmuje się Centrum Dialogu i Modlitwy – szczegóły: www.cdim.pl. Zgłoszenia przyjazdu z miesięcznym wyprzedzeniem można składać od stycznia 2015 r. Pakiet materiałów dla nauczycieli i katechetów z opisem projektu jest dostępny na stronie muzeum: www.auschwitz.org, w zakładce edukacja i na stronie bielskiego Wydziału Katechetycznego (www.katecheza.kuria.bielsko.pl), który dysponuje też wersją opublikowaną w formie praktycznych zeszytów.•

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.