Ślady makowskich Żydów

Agnieszka Otłowska

publikacja 13.03.2018 21:30

Zakończyły się prace remontowe dawnego Żydowskiego Domu Modlitw w Makowie Mazowieckim.

Ślady makowskich Żydów Agnieszka Otłowska /Foto Gość Stara bożnica istnieje do dziś. Teraz przywrócono jej nowy blask

Odrestaurowany obiekt będzie pełnił rolę muzeum. Pierwotnie na parterze było miejsce modlitwy, zaś na poddaszu mieszkał rabin. Obiekt przeszedł kapitalny remont i prace konserwatorskie, co pozwoliło poprawić jego stan techniczny oraz przywrócić, w miarę możliwości, pierwotny układ wnętrz, głównie dawnej sali modlitw.

- Fundusze pozyskaliśmy w ramach środków Regionalnego Programu Dziedzictwo Kulturowe. Całość inwestycji wynosiła 1,5 mln, z czego wartość dofinansowania wyniosła 1 mln złotych, resztę dołożyło miasto. W ramach dofinansowania zmienił się sposób użytkowania budynku. Dokonaliśmy również zmiany jego przeznaczenia z zachowaniem jego historycznej wartości i zabytkowego charakteru – informuje Alicja Prejs, kierownik wydziału rozwoju gospodarczego, pozyskiwania funduszy zewnętrznych i promocji urzędu miasta.

Miejsce przeznaczone będzie dla wszystkich mieszkańców Makowa. - Nie było w mieście takiego miejsca, gdzie każdy mógłby zapoznać się z jego historią. Jest to jedyne takie miejsce, do którego społeczeństwo będzie mogło wejść do środka. Dlatego w tym miejscu powstanie izba pamięci. Powstanie tu stała ekspozycja "Śladami makowskich Żydów". Wykorzystując fotografie i materiały archiwalne, chcemy utrwalić ich życie codzienne w Makowie. W obiekcie będą się odbywać kameralne koncerty tematyczne i specjalnie przygotowane wystawy, nie zabraknie także kameralnych spotkań czy wieczorków poetyckich – wyjaśnia Alicja Prejs.

- To miejsce ma już swoją historię, dlatego chcemy, aby przejawiały się w nim również elementy różnych kultur. Będziemy starać się lokalnie działać i rozbudzać świadomość dzieci, aby nie rosły z uprzedzeniami, które nabywają. Chcemy otworzyć to miejsce również dla turystów. Głównie chodzi nam o osoby z Izraela, które prawie corocznie odwiedzają miejsca poświęcone Żydom. Wcześniej nie mieliśmy takiego miejsca, w którym młodzi z Izraela mogliby zapoznać się z naszą lokalną historią. Patrzyli na coś z zewnątrz, a teraz mogą wejść tutaj do środka, zapoznać się z tym, jak pierwotnie te miejsca wyglądały – wtrąca Anna Winiarek, specjalista ds. promocji i edukacji.

W odrestaurowanym domu modlitw znajdzie się również stała wystawa w postaci tablic informacyjno-pamiątkowych związanych z historią Makowa i mieszkającą tu swego czasu społecznością żydowską. - Udało się zachować pierwotny wygląd sali, w której czytano Torę, a dokładniej przywróciliśmy wygląd czterech słupów bimy, czyli miejsca gdzie społeczność żydowska zanosiła swoje modlitwy. Został również zrekonstruowany frys, który znajdował się wokół pomieszczenia. Zachowały się dwa oryginalne "światki" nad wejściem i nad oknem. Staraliśmy się odrestaurować podłogę, która wykonana została z naturalnego kamienia, tak jak było pierwotnie. Odrestaurowano również podłogę w miejscu tzw. babińcu, gdzie znajdują się płyty betonowe, których część została zachowana podczas remontu – wyjaśnia Prejs.

Jak przyznaje Anna Winiarek, odremontowany Bed-Hamidrasz przyjmie nazwę Centrum Dialogu Kulturowego "Dom Wesołka". – Chodzi o Izaaka Wesołka, który jako pierwszy napisał monografię Makowa. Musiał niezmiernie kochać to miasto, skoro sam, jako Żyd napisał o nim pierwszą publikację – tłumaczy Anna Winiarek. - "Dom Wesołka" będzie spełniał kilka funkcji, zarówno edukacyjnych i kulturalnych. Chcemy, by odbywała się tu działalność kulturowa, która będzie miała swoje kalendarium cyklicznie, jak również zajęcia dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Pragniemy także wprowadzić również takie zajęcia, na których będą spotykały się dzieci ze swoimi rodzicami – dodaje.

Na budynku znajdzie się także pamiątkowa tablica, upamiętniająca wyjątkowość tego miejsca, a także zostanie na niej wspomniany rabin Efraim Fiszel Najman-Salomon, który budował dom modlitwy od 1857 r. z własnych funduszy. Otwarcie obiektu nastąpi 26 kwietnia, o godz. 14.