Obchodzony jest w Polsce od 1998 roku, w przeddzień rozpoczęcia Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. W tym roku, w związku z przypadającym w sobotę 17 stycznia żydowskim szabatem, główne obchody Dnia Judaizmu zaplanowano na czwartek 15 stycznia.

– Jest okazją do przypominania sobie wciąż na nowo szczególnej „więzi, którą lud Nowego Testamentu zespolony jest duchowo z plemieniem Abrahama” (Sobór Watykański II), z ludem, z którego wywodzi się zarówno chrześcijaństwo, jak i współczesny judaizm. Za każdym razem przeżywanie tego czasu, który przyczynia się do lepszego poznania i zacieśnienia więzi między wyznawcami judaizmu i chrześcijaństwa uzyskuje jakiś charakterystyczny rys, wyrażony chociażby w haśle przyjętym jako motto tego wydarzenia. Hasłem XVIII Dnia Judaizmu są słowa Psalmu: „Szukałem Pana, a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi” (Ps 34,5) – przypomina bp Roman Pindel.

Ksiądz prof. Józef Budniak, diecezjalny referent do spraw ekumenizmu, zachęcając do udziału w zaplanowanych uroczystościach Dnia Judaizmu, dodaje, że obchody te połączą się z Tygodniem Modlitw o Jedność Chrześcijan, a przewidziane w Żywcu-Zabłociu 18 stycznia nabożeństwo będzie u nas zarazem rozpoczęciem Tygodnia i centralnym punktem modlitwy o jedność chrześcijan.

– To będzie wyjątkowa sytuacja, gdyż do tej pory główne nabożeństwo ekumeniczne z udziałem biskupów: katolickiego i ewangelickiego odbywało się zawsze w Bielsku-Białej, na przemian w katedrze św. Mikołaja i ewangelickim kościele Zbawiciela – mówi ks. Budniak.

Od korzeni do dialogu
– Od pierwszych rozmów na temat Dnia Judaizmu bp Pindel wskazywał na potrzebę, by te obchody pozostawiły trwałe owoce. Tak pojawił się pomysł skierowanego do młodzieży projektu edukacyjnego „Przez wspólną historię – ku przyszłości”, opracowanego wspólnie przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz Diecezję Bielsko-Żywiecką – mówi ks. dr Marek Studenski, dyrektor wydziału katechetycznego kurii i koordynator projektu, w którego przygotowanie zaangażowali się mocno katecheci naszej diecezji. Od dawna już w formacji katechetów miejsce pamięci Auschwitz-Birkenau zajmuje ważną pozycję.

– Postrzegamy je jako szansę odczytywania cennych i dobrych treści. Zainspirowani promowaną od lat przez ks. proboszcza Józefa Święcickiego Drogą Krzyżową na terenie byłego obozu w Birkenau odbyliśmy wspólną pielgrzymkę do tego miejsca, a także do Centrum Dialogu i Modlitwy, gdzie spotkaliśmy się z ks. Manfredem Deselaersem, od lat zaangażowanym w dialog chrześcijańsko-żydowski. Z młodzieżą odbyliśmy też w tych miejscach dzień skupienia o św. Edycie Stein. Te doświadczenia przydały się przy opracowaniu projektu – tłumaczy ks. Studenski, który wraz z ks. Marcinem Sandokiem uczestniczył też w Jerozolimie w seminarium historycznym w Instytucie Yad Vashem.

– Chodziło o to, by lepiej poznać przeszłość narodu żydowskiego, której z powodu zagłady, a potem też propagandy nie mieliśmy okazji poznać. Bardzo cenne były również spotkania z rabinami, które pozwoliły zrozumieć wiele z tego, co nas tak bardzo różni jako wyznawców Jedynego Boga – dodaje kapłan.

Przemówić do serc
Projekt edukacyjny „Przez wspólną historię – ku przyszłości” to ciekawa propozycja szkolnej wizyty w Oświęcimiu, rozpoczynanej w Muzeum Żydowskim i w synagodze Chewra Lomdej Misznajot, ostatnich śladach żyjącej kiedyś w tym mieście żydowskiej społeczności. Później zaplanowane jest zwiedzanie miejsca pamięci: Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau według specjalnie opracowanego programu i zapoznanie się z tragedią zagłady, która dotknęła wielu Żydów. Podsumowaniem jest spotkanie w Centrum Dialogu i Modlitwy.

Aby taka wyprawa szlakiem historii mogła rzeczywiście poprowadzić młodych ku przyszłości, niezbędne jest wcześniejsze przygotowanie uczniów, by rozumieli, co stało się w Auschwitz-Birkenau, ale także poznali tradycje, symbole i obyczaje żydowskie, umieli dostrzegać wokół siebie ślady wspólnych korzeni, a także rozumieli wagę dialogu i sens wspólnego budowania przyszłości. Zebrano więc wszystkie niezbędne na ten temat informacje, które w przyszłości pomogą nauczycielom i katechetom w przygotowaniu młodzieży do uczestnictwa w projekcie. Wydana niedawno publikacja zawiera ważne i praktyczne informacje.

Dostosowane do potrzeb uczniów w różnym wieku scenariusze lekcji religii opracowali katecheci: ks. Marek Studenski, ks. Tomasz Chrzan, Katarzyna Kajor-Suwała i Dorota Kania, a historyczny materiał na temat ofiar obozu Auschwitz sporządziła Teresa Wontor-Cichy z PMAB. Jest też wykaz najważniejszych dokumentów Kościoła na temat judaizmu i prezentacja postaci ks. Manfreda Deselaersa z CDiM. Całość tematów zaprezentowano na konferencji dla pedagogów w Bielsku-Białej. Jak zauważa we wstępie do wydawnictwa bp Pindel, w całym przedsięwzięciu chodzi o to, by skłonić dyrektorów szkół, wychowawców i katechetów do takiej właśnie wizyty w byłym nazistowskim obozie zagłady. – Jest to miejsce tragiczne, ale równocześnie niosące ważne przesłanie dla człowieka i świata – napisał bp Pindel. – Jest ono w stanie przemówić do młodych serc mocniej niż jakiekolwiek słowa rad czy pouczeń.

Kto ratuje jedno życie…
W konkursie organizowanym w 2014 r. przez Festiwal Literatury dla Dzieci wygrała książka pisarki z Bielska-Białej Renaty Piątkowskiej „Wszystkie moje mamy”. Na opowieść o wojnie widzianej oczami żydowskiego dziecka, uratowanego z getta przez Irenę Sendlerową, zagłosowało najwięcej dzieci, choć temat wydawał się zbyt trudny dla dziecięcego odbiorcy.

– To też była jedna z inspiracji do organizacji tego konkursu, poprzez który chcemy się włączyć do obchodów XVIII Dnia Judaizmu, organizowanego w tym roku w naszym mieście – przyznają Alicja Jabłońska i Mariola Pietera, koordynatorki konkursu „Wspomnienie o Irenie Sendlerowej”, zorganizowanego przez Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Armii Krajowej w Bielsku-Białej przy współpracy z bielską Gminą Wyznaniową Żydowską.

Na literacko-plastyczny konkurs, którego celem było rozbudzenie zainteresowań historią II wojny światowej, a szczególnie martyrologią narodu żydowskiego, nadesłanych zostało ponad 150 prac. Były rysunki, wiersze, kartki z pamiętnika i rozprawki podejmujące zaczerpniętą z Talmudu myśl: „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”. Ich autorami są uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, m.in. z Bielska-Białej, Cieszyna, Czechowic-Dziedzic, Dankowic, Łodygowic, Pisarzowic, Skoczowa i Żywca. – Wszystkie prace ocenili już jurorzy, a uroczystość wręczenia nagród będzie jednym z punktów obchodów Dnia Judaizmu – mówi Mariola Pietera.