Agnihotra polega na paleniu ognia, nie jest to jednak zwykłe ognisko. Ogień rozpala się dokładnie o wschodzie i zachodzie słońca, w specjalnie do tego celu przygotowanych miedzianych piramidkach o określonych rozmiarach. Paliwem jest wysuszony krowi nawóz (formuje się go w postać placków, a następnie suszy na słońcu), sklarowane masło krowie służące do podtrzymania ognia (tzw. ghi) oraz nie połamane i nie łuskane ziarenka ryżu, które wrzuca się do ognia z jednoczesnym śpiewaniem mantry – czyli powtarzanych imion hinduistycznych bogów. Spalaniu posmarowanych ghee kawałków nawozu towarzyszy medytacja kontynuowana przynajmniej do czasu zgaśnięcia ognia.
W Polsce agnihotrę jako obrzęd religijny odprawiają członkowie Misji Uzdrawiania Świadomości i Atmosfery "Agnihotra" w Toruniu, związanej z Zachodnim Zakonem Sufi. Jest jednak jeszcze kilka organizacji celebrujących Agnihotrę, których początkujący zwolennicy nawet nie zdają sobie sprawy, że uczestniczą w obrzędzie oddawania czci bogowi Agni. Jest wśród nich wielu katolików. Biorą udział w Agnihotrze bo wierzą w jej działanie lecznicze.

Ogień i Ognica
"Agni to Arcyksiążę pośród aniołów, archaniołów i książąt Niebios Ziemi. Agni to Władca Płomienia i Bóg jako Ogień Trawiący" – twierdzą hinduiści. Agni kieruje naturalnym ładem przyrody. Na niebie jest Słońcem, w powietrzu piorunem, na Ziemi ogniem.
Agnaji, zwana też Swaha, jest natomiast małżonką Agniego. Polscy zwolennicy Agnihotry nazywają ją też Ognicą.
Agni jest strażnikiem południowo-wschodniej strony całego świata. Nazywany jest też Panem Zastępów. Cała przyroda podlega jego władzy duchowej. Typowa wizualizacja Agniego to bezcielesny i bezkształtny płomień Ognia. Hinduiści wierzą, że czasami, choć rzadko, bóg przybiera postać ludzką. Wygląda wówczas następująco:
"Postać jest czerwonoskóra, jakby Indianina, czteroręka, z ognistą koroną na głowie, zwykle podwójnej (dwie twarze), włosy są rdzawo-płomienne, posiada długą i rozwichrzoną brodę (także rdzawo-płomienną), oraz czerwonawo-płomienne oczy." W rękach trzyma następujące atrybuty: trójząb, płomienie, różaniec, płonącą włócznię. Trójząb to symbol inicjacyjnej władzy nad trzema królestwami natury i znak mocy świętej trójcy hinduizmu: Brahmy, Wisznu i Śiwy. Płomienie to symbol mocy dokonywania chrztu ogniem i czyszczenia duszy ze skażeń wcieleniem w niższe plany egzystencji. Różaniec podtrzymuje rytm wszechświata i ład przyrody. Płonąca włócznia unicestwia wszelkie siły ciemności, które chciałyby wtargnąć do Niebios, albowiem nic nieczystego tam wejść nie może. Agni siedzi w rdzawo-płomiennym rydwanie zaprzężonym w siedem ognistych koni, niebiańskich rumaków. Czerwonawo-rdzawy koń to symbol niebiańskiego podróżnika. Czasami też Agni podróżuje siedząc na osiołku lub na koziołku. Zwykle też ukazuje się wspólnie z Ognicą.
W rytuałach towarzyszących Agnihotrze najczęściej recytuje się frazę mantryczną "Om Agnaje Swaha" – poświęconą Ognicy i "Om Guru Agnidewa" – skierowaną do Agni. Boską parę niebiańskich książąt można pozdrawiać intonując obie frazy naprzemiennie.
O wschodzie i zachodzie słońca
Pierwsza część słowa Agnihotra oznacza więc imię boga. Druga: Hotri – to płomień – symbol reprezentujący Agniego i Swahę. Hotri płonie jako żywy i wiecznie płonący płomień na Ołtarzu Ofiarnym w Świątyni Płomienia w Dewaczanie. Agnihotra to nie tylko rytuał rozpalania świętego ognia, lecz także rytuał zwany karmieniem Ognia. Dhuni – święty ogień rozpala się w medytacyjnym skupieniu. Hawan – rytuał karmienia świętego Ognia ofiarnego spełniany jest poprzez polewanie płomieni klarowanym masłem zwanym ghi. Ofiaruje się także ziarna, a w szczególności ziarna ryżu, a jeszcze lepiej pączki ryżowe (purodaśa). Płomień podtrzymywany jest najlepszym pokarmem: pachnącym drewnem, jeśli to możliwe sandałowym. Używa się drewna pachnącego żywicami. Zioła (zwłaszcza szałwia) także są spalane w płomieniu jako kadzidło. W rytuale Agnihotry ofiaruje się Ogniowi daniny składające się z mleka, oliwy lub kwaśnej polewki.
Agnihotrę pali się w formie rytualnego ogniska, wewnątrz kręgu ułożonego z polnych kamieni.
Hinduiści wierzą, że Agnihotra wywołuje pozytywne zmiany psychiczne i fizjologiczne we wszystkich żywych organizmach w promieniu 1 kilometra od miejsca gdzie pali się ogień. W miejscach regularnego palenia Agnihotry życie ludzkie, zwierzęce i roślinne staje się zharmonizowane i szczęśliwe.
Pozytywne działanie ma mieć również popiół, który wykorzystuje się do zasilania roślin oraz jako lekarstwo. Lecznicze właściwości posiada jednak – według wyznawców – wyłącznie ogień rozpalony dokładnie podczas wschodu, względnie zachodu słońca (gdy tarcza słońca znajduje się w połowie ponad linią horyzontu). Wykonywany w innym czasie nie jest ogniem Agnihotry, także popiół nie ma wtedy właściwości leczniczych.
Mimo tych ściśle religijnych zasad niektóre działające w Polsce organizacje praktykujące Agnihotrę przedstawiają ją nie jako obrzęd lecz jako zabieg leczniczy lub ekologiczny. Tak robią istniejący od 1990 r. Międzynarodowy Ośrodek Homa Terapii "Agnifarm" w Dachowie (woj. dolnośląskie), "Oaza" – Centrum Uzdrawiania w Wysokiej oraz gospodarstwo ekologiczne w Węgorzynie.