Sobór o muzułmanachJan Paweł II do muzułmanówMuzułmanie w PolsceRada Wspólna Katolików i MuzułmanówHistoria i doświadczeniaSŁOWO Delegata Konferencji Episkopatu Polski do Spraw Dialogu Katolików i Muzułmanów
Siostry i Bracia,
Kościół katolicki w Polsce i jego pasterze, odczytując w duchu soborowym "znaki czasu", zachęcają wszystkich wiernych do modlitwy i refleksji na temat tego, co wspólne, i tego, co łączy nas z wyznawcami islamu. IV Dzień Islamu obchodzony z woli biskupów ma już w Polsce swoją tradycję i jak poprzednie stwarza okazję do spotkań ludzi obu wspólnot, do wymiany informacji, która powinna rozwiewać stereotypy, uprzedzenia i wzajemne obawy.
Papież Jan Paweł II w swoim przemówieniu 6 maja 2001 r. w meczecie Umajjadów w Damaszku stwierdził, że "dialog międzyreligijny jest najbardziej owocny, kiedy wypływa z doświadczenia «życia razem» na co dzień w tym samym środowisku i kulturze".
To pozytywne i wielowiekowe doświadczenie koegzystencji i wzajemnego wzbogacania kultur w Rzeczpospolitej stanowi dziś szczególną wartość, którą możemy się dzielić z innymi. Służy w pewnym sensie jako model dialogu i współżycia oraz współtworzenia kultury. Jesteśmy również jako członkowie rodziny ludzkiej i wyznawcy jednego Boga zobowiązani do troski o wartości podstawowe, jakimi są: godność człowieka, poszanowanie dla życia od chwili poczęcia do naturalnego zgonu i pokój. Jan XXIII, papież dobroci, w swojej encyklice Pacem in terris uczy nas, że ten pokój można zbudować na czterech filarach: prawdzie, sprawiedliwości, miłości i wolności.
Dziś szczególnie nam potrzeba dialogu i wzajemnego szacunku. Niech temu celowi służy Dzień Islamu. Głębsze poznanie żródeł naszej wiary, świętych tekstów - Biblii i Koranu uczy nas, że nie może być żadnego usprawiedliwienia dla walki i terroru w imię Boga, ponieważ nasz Bóg jest "Bogiem pokoju". Czas niepokoju wzywa nas do budowania pokoju dziś.
W tym roku Komitet do spraw Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi i Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów przygotowały na IV Dzień Islamu w Kościele Katolickim poszerzoną informację o: historii obecności muzułmanów w Polsce, historii obchodów Dnia Islamu w naszym kraju oraz działalności Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów.
Spotykając się tego Dnia na płaszczyźnie wiary, módlmy się o Boży dar wzajemnego szacunku i pokoju, o siłę do wewnętrznej przemiany, która zaowocuje w bratniej relacji miłości.
Bp Tadeusz Pikus
Przewodniczący Komitetu Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi
Członek Zarządu Głównego Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów
Więcej na następnej stronie
Z DEKLARACJI „Nostra aetate” Soboru Watykańskiego II
Kościół spogląda z szacunkiem również na muzułmanów, czcicieli jedynego Boga, żyjącego i samoistnego, miłosiernego i wszechmocnego, Stworzyciela nieba i ziemi, który przemówił do ludzi. Starają się również poddawać z całej duszy Jego ukrytym postanowieniom, tak jak poddał się Bogu Abraham, do którego islamska wiara chętnie się odwołuje. Jezusa wprawdzie nie uznają za Boga, czczą Go jednak jako proroka, a Jego dziewiczą matkę, Maryję, darzą szacunkiem i niekiedy pobożnie Ją wzywają. Oczekują nadto dnia sądu, kiedy Bóg odda zapłatę wszystkim wskrzeszonym ludziom. Dlatego też cenią życie moralne i czczą Boga szczególnie przez modlitwę, jałmużnę i post (DRN 3).Więcej na następnej stronie
Wspólny dialog dla dobra ludzkiej rodziny
Fragment przemówienia papieża Jana Pawła II w Wielkim Meczecie Umajjadów w Damaszku, 6 maja 2001 roku.Drodzy muzułmańscy Przyjaciele, As-salamu 'alaikum!
Ważne jest, aby muzułmanie i chrześcijanie nadal zgłębiali wspólnie zagadnienia filozoficzne i teologiczne, aby uzyskać bardziej obiektywną i rozległą wiedzę o przekonaniach religijnych drugiej strony. Lepsze wzajemne zrozumienie z pewnością ukształtuje - na płaszczyźnie praktycznej - nowy sposób przedstawiania naszych dwóch religii nie jako skłóconych z sobą, co zbyt często czyniono w przeszłości, lecz połączonych partnerską więzią dla dobra ludzkiej rodziny.
Dialog międzyreligijny jest najbardziej owocny, kiedy wypływa z doświadczenia "życia razem" na co dzień, w tym samym środowisku i kulturze. W Syrii chrześcijanie i muzułmanie żyli obok siebie przez stulecia i nieustannie toczył się między nimi wszechstronny dialog życia. Każdy człowiek i każda rodzina przeżywa okresy zgody, ale także chwile, gdy dialog zostaje zerwany. Pozytywne doświadczenia muszą umacniać w naszych wspólnotach nadzieję na pokój; nie należy natomiast dopuścić, aby doświadczenia negatywne podważały tę nadzieję. Za wszystkie sytuacje, w których muzułmanie i chrześcijanie krzywdzili się wzajemnie, musimy prosić Wszechmogącego o przebaczenie i przebaczyć sobie nawzajem. Jezus naucza nas, że musimy wybaczać zło innym, jeśli Bóg ma nam przebaczyć nasze grzechy (por. Mt 6,14).
Jako członkowie jednej ludzkiej rodziny i jako wierzący jesteśmy zobowiązani do troski o dobro wspólne, do sprawiedliwości i solidarności. Dialog międzyreligijny zrodzi wiele form współpracy, zwłaszcza wówczas, gdy będziemy spełniać nasz obowiązek troski o ubogich i słabych. To one są probierzem autentyczności kultu, jaki oddajemy Bogu.
My, chrześcijanie, idąc przez życie ku naszemu przeznaczeniu w niebie, odczuwamy bliskość Maryi, Matki Jezusa; także islam czci Maryję i wyróżnia Ją jako "wybraną ponad wszystkimi kobietami świata" (Koran, III,42). Dziewica z Nazaretu, Maryja z Saydnfiya nauczyła nas, że Bóg broni pokornych i "rozprasza pyszniących się zamysłami serc swoich" (Łk 1,51). Niech serca chrześcijan i muzułmanów zwrócą się ku sobie nawzajem pełne braterstwa i przyjaźni, tak aby Wszechmocny pobłogosławił nas pokojem, który może pochodzić tylko z nieba. Jedynemu, Miłosiernemu Bogu niech będzie cześć i chwała na wieki wieków. Amen.
Więcej na następnej stronie
Muzułmanie w Polsce
Grupy muzułmanów pojawiły się w Polsce w armiach Mongołów, podczas najazdów (1241, 1259/60, 1287/8). Islam na ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego przynieśli w końcu XIV w. uchodźcy ze Złotej Ordy, znad Wołgi i ze stepów. Władcy litewscy osiedlali ich w dorzeczu Niemna. Tatarskiej starszyźnie (murzowie) dano ziemię za obowiązek służby wojskowej. Osady Tatarów muzułmanów na Litwie (Wileńskie, Trockie) i przyległych ziemiach (Grodzieńskie i Nowogródzkie) przetrwały do XVIII w. lub dłużej. Na Podlasiu (od 1569 w Koronie Polskiej) król Jan III Sobieski nadał kilku oddziałom Tatarów dobra, z których dwie wsie - Bohoniki i Kruszyniany - z meczetami i cmentarzami do dziś stanowią wspólnoty muzułmańskie.
Tatarzy litewsko-polscy mieli wolność wyznania, meczety (Wilno, Troki, Nowogródek, Mińsk, wszystkich blisko 50 ok. 1690 r.) oraz obieralnych duchownych (mołłowie, tj. imamowie). Muzułmanie polscy sąsunitarni. Koran jest dla nich księgą świętą. Teksty religijne pisano alfabetem arabskim, w języku arabskim, białoruskim i polskim, formując tzw. kitaby (księgi), bogate zbiory modlitw, pobożnych opowiadań i przepisów. Imamowie udzielają ślubów, nadają imię dziecku i uczą
zasad islamu, kierują nabożeństwami, dawniej sądzili i pomagali zbierać podatki. Z Tatarów tworzono odrębne oddziały lekkiej jazdy, od XVIII w. z muzułmańskimi kapelanami. Dopiero Konstytucja 3 Maja dała muzułmanom pełne prawa polityczne (sejm, urzędy). W Królestwie Polskim od 1831 r. stacjonowały wojska rosyjskie, w których służyło wielu muzułmanów. Zmarli muzułmanie rosyjscy grzebani byli na odrębnych cmentarzach, np. w Warszawie (tzw. Kaukaski 1831, tatarski 1867) czy Sochaczewie (1842-1880). Z meczetów garnizonowych korzystali wszyscy wyznawcy. W Polsce 1919-1939 najliczniejsze były gminy na Wileńszczyźnie; w 1922 r. powstał Związek Muzułmański m.st. Warszawy, planujący budowę meczetu. 28XII.1925 r. utworzono Muzułmański Związek Religijny w RP. Zwierzchnikiem religijnym (mufti) został Jakub Szynkiewicz i Najwyższe Kolegium Muzułmańskie. Na podstawie ustawy z 21.Iv:1936 r. państwo subsydiowało Związek i nauczanie islamu w 19 istniejących gminach muzułmańskich. Wydawano ,,życie Tatarskie”, ,,Przegląd Islamski” oraz „Rocznik Tatarski”. Liczba wiernych do
1936 r. wynosiła ok. 6 tys., w 1960 ok. 1500, dziś wraz z imigrantami ok. 15 tys. W roku 1947 zarejestrowano Muzułmański Związek Religijny, kierowany przez Najwyższe Kolegium Muzułmańskie. W latach 1986-1990 ukazywało się ,,życie Muzułmańskie" w Gdańsku, od 1993 r. wychodzi "Rocznik Tatarów Polskich", od 1992 r. "Świat Islamu", od 1998 r. ,,życie Tatarskie", z problematyką religijną i kulturalną. Obecnie największymi skupiskami muzułmanów są: Trójmiasto i Białystok. W 1989 r. ze składek zbudowano meczet w Gdańsku.
Prof. dr hab. Jan Tyszkiewicz, RWKiM
Więcej na następnej stronie
Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów (RWKiM)
Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów powołano w stołecznym Centrum Islamu 13 czerwca 1997 r., podczas spotkania międzyreligijnego w ramach "Dni Tatarów w Warszawie". Inicjatorem Dni oraz powołania Rady była Fundacja Dzieło Odbudowy Miłości, D.O.M. Rada służy umacnianiu pokoju, zaniechaniu agresji we wzajemnych kontaktach, pragnie zapobiegać konfliktom poprzez wzajemne poznanie i zrozumienie. Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów uzyskała przychylność Konferencji Episkopatu Polski. Członkowie Rady spotkali się osobiście z Jego Świątobliwością Janem Pawłem II w Drohiczynie w roku 1999. Poczynając od 2001 r. z inicjatywy RWKiM Episkopat Polski ustanowił dzień 26 stycznia Dniem Islamu w Kościele katolickim w Polsce. Z dotychczasowych dokonań Rady warto wymienić współorganizację w latach 1998-2001 szeregu odczytów, konferencji naukowych i sympozjów poświęconych dialogowi chrześcijańsko-muzułmańskiemu.
W pracach Rady od jej powstania uczestniczył śp. bp Władysław Miziołek, desygnowany do Rady przez 1. Em. Józefa Kard. Glempa, Prymasa Polski. Po śmierci bp. Władysława (12.V.2000) jego miejsce zajął decyzją Konferencji Episkopatu Polski w czerwcu 2000 r. bp Tadeusz Pikus.
Imam Selim Chazbijewicz,
Współprzewodniczący RWKiM ze strony muzułmańskiej
Zdzisław Bielecki,
Współprzewodniczący RWKiM ze strony katolickiej
Więcej na następnej stronie
Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce - historia i doświadczenia
Na tle wielowiekowego przyjaznego współżycia katolików i muzułmanów w Polsce, Dzień Islamu jest potwierdzeniem wzajemnego szacunku i wyzwaniem do poszerzenia kręgu dialogu, w sensie realnym i znaczeniowym. Od kilku lat w Polsce istnieją kontakty między wyznawcami obu religii o charakterze naukowym, kulturalnym i religijnym (np. w Pieniężnie, Warszawie, Białymstoku, Lublinie, Gdańsku i in.). Muzułmanie w Polsce to Tatarzy mieszkający tu od 600 lat i przybyli w ostatnich latach obcokrajowcy: Turcy, Bośniacy, Arabowie... Jednym z inicjatorów spotkań o charakterze modlitewnym była Fundacja Dzieło Odbudowy Miłości, D.O.M. Poczynając od 1994 r. organizowała Msze święte w intencji pokoju na świecie w obecności muzułmanów w kościele św. Aleksandra w Warszawie, które odprawiał bp Władysław Miziołek. W styczniu 1997 r. Fundacja D.O.M. zorganizowała w kościele św. Anny w Warszawie spotkanie modlitewne w intencji pokoju na świecie z udziałem przedstawicieli różnych wyznań chrześcijańskich oraz muzułmanów. Podczas modlitwy powszechnej, odczytywanej przez duchownych różnych Kościołów chrześcijańskich, modlił się również najwyższy ówcześnie rangą duchowny muzułmański w Polsce - imam Nusret Kuriakovic. Eucharystii przewodniczył bp Władysław Miziołek. Odtąd do roku 2000 z inicjatywy Fundacji D.O.M. w dniu 26 stycznia w jednym z kościołów katolickich stolicy modlono się w obecności muzułmanów w intencji pokoju i współpracy z wyznawcami islamu.
Pierwszy Dzień Islamu z woli Episkopatu Polski w Kościele katolickim w Polsce odbył się 26 stycznia 2001 roku. Nabożeństwo centralne miało miejsce w kościele pod wezwaniem św. Marcina, na Starym Mieście w Warszawie. Mszę św. w intencji pokoju i poszanowania życia ludzkiego odprawił bp Tadeusz Pikus, delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów. Eucharystię poprzedziło spotkanie modlitewne. Informację o muzułmanach w Polsce przedstawił prof. Jan Tyszkiewicz z Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów oraz Jan Sobolewski, ówczesny Przewodniczący Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP. Po wprowadzeniu, imam Natar Nagi ze stołecznego Centrum Islamu recytował fragment Koranu o Zwiastowaniu. Tekst ten w przekładzie polskim odczytał następnie kleryk Seminarium Duchownego w Warszawie. W spotkaniu uczestniczyli ambasadorowie krajów muzułmańskich w Polsce.
W roku 2002 centralne nabożeństwo Dnia Islamu miało miejsce w sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie. Na wstępie odczytano fragment przemówienia Ojca Świętego z 2001 r. wygłoszonego w meczecie Umajjadów w Damaszku. We wprowadzeniu bp Piotr Libera, Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski stwierdził, że Dzień Islamu inspiruje do pełniejszego widzenia rzeczywistości, innego stosunku do Boga i wyznawców innych religii. Modlitwom przewodniczyli: bp Tadeusz Pikus oraz Tomasz Miśkiewicz, przewodniczący Rady Imamów RP. Po recytacji w języku arabskim fragmentu Koranu mówiącego o Zwiastowaniu Anielskim Maryi Pannie, ten sam fragment był odczytany po polsku. Analogicznie tekst Ewangelii św. Łukasza o Zwiastowaniu był czytany kolejno po polsku, a następnie po arabsku. Po modlitwie przesłania wygłosili kolejno Khalid Mahmood, ambasador Pakistanu i bp Tadeusz Pikus. Dotychczasowe spotkania kończyły się agapą.
Centralne obchody III Dnia Islamu odbyły się 26 stycznia 2003 r. w Warszawie, w Auli Wielkiej "Sekcji Bobolanum" Papieskiego Wydziału Teologicznego. Po powitaniach, wprowadzeniu i odczytaniu listu abpa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, bp Tadeusz Pikus, delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów, odczytał fragment przemówienia Jana Pawła II, wygłoszonego dnia 6 maja 2001 r. w Wielkim Meczecie Umajjadów w Damaszku.
Drugą część spotkania wypełniły czytania Ksiąg Świętych, głównie o zwiastowaniu Najświętszej Maryi Pannie (imam Kairy Gohnim, imam Stołecznego Centrum Islamu, imam Tomasz Miśkiewicz, imam Warszawy i Białegostoku, Przewodniczący Rady Imamów RP, ks. prob. Janusz Warzocha SJ, sanktuarium św. Andrzeja Boboli, ks. Adam Wąs SVD, Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów). Po czytaniach nastąpiły dwa przemówienia: ambasadora Libanu, Ahmeda Ibrahima i bpa Tadeusza Pikusa. Po modlitwie wiernych uczestnicy prosili Jedynego Boga o pokój w świecie i wzajemne poszanowanie praw wyznawców obu religii. Następnie odmówiono "Ojcze nasz", przekazano sobie wzajemnie znak pokoju, a na zakończenie bp Tadeusz Pikus udzielił wszystkim błogosławieństwa. W śród gości był ze strony żydowskiej współprzewodniczący Rady Wspólnej Katolików i Żydów, p. Stanisław Krajewski.
Ks. dr Witold Adamczewski SJ
Sekretarz Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi
Materiały na Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce zostały przygotowane przez Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego oraz Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów.