• Słowo Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów
• Fragment przemówienia Ojca Świętego Jana Pawła II pt. „Chrześcijanie i muzułmanie w służbie pokóju”
• Fragment przesłania na zakończenie Ramadanu pt. „Dzieci darem Boga na przyszłość ludzkości”
• Związki i Stowarzyszenia muzułmańskie w Polsce
• Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów
• Dzień Islamu

SŁOWO
Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów

Bracia i Siostry.

Na początku XXI wieku dostrzegamy wyraźniej zjawisko pluralizmu religijnego i kulturowego i z tego powodu wzrasta ranga dialogu oraz misja Kościoła w świecie głoszącego Chrystusa - źródło radosnej nadziei dla rodziny ludzkiej, zachowując przy tym wielki szacunek dla innych religii i ufając, że wszyscy uczestnicy dialogu do trą kiedyś do jedynej Prawdy.

Ojciec Święty Jan Paweł II w swoim przesłaniu l maja 2004 r., skierowanym do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, podkreślił, że dzięki wieloletniemu zaangażowaniu na rzecz dialogu udało się już nawiązać owocną współpracę między Kościołem katolickim a innymi wspólnotami religijnymi.

Podejmując dialog między przedstawicielami różnych religii, czego wyrazem jest zorganizowany już po raz piąty Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce, dostrzegamy kontekst społeczno-polityczny, którego wyrazem jest niepokój w świecie, dlatego warto przypomnieć, że słowo „Pokój” jest imieniem Boga (Por. Jan Paweł II, Imię Boga jest wezwaniem do pokoju, Damaszek, 5.05.2001). „W dzisiejszym świecie, coraz bardziej złożonym i powiązanym siecią wzajemnych zależności, potrzebny jest nowy duch dialogu i współpracy między chrześcijanami i muzułmanami - powiedział Jan Paweł II podczas ceremonii powitalnej na lotnisku w Damaszku w 2001 r. - Razem uznajemy istnienie jednego, niepodzielnego Boga, Stwórcy wszystkiego, co istnieje. Razem musimy głosić światu, że imię Boga jest «imieniem pokoju i wezwaniem do pokoju»( Novo millennio ineunte, 55)!”.

Pamiętając o tym, wszyscy uczestnicy dialogu, katolicy i muzułmanie mogą być pewni, że właśnie z tego powodu pokój między ludźmi jest możliwy. Ze względu na jedynego Boga, wyznawcy obu monoteistycznych religii powinni się kierować miłością do każdego człowieka, bez względu na wyznawaną przez nich wiarę, kulturę, kolor skóry czy język. Bóg, któremu na imię „Pokój", zobowiązuje wszystkich do szukania prawdy, jedności i sprawiedliwości, gdyż te wartości pozwolą współistnieć na ziemi wyznawcom różnych religii. Kolejny, już V Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce, jest wyrazem tych dążeń. Podejmujemy to dzieło z nadzieją, że wspólnota i ufna modlitwa do Boga pozwolą na jeszcze większe zaangażowanie na rzecz poszukiwania Prawdy, pokoju oraz służby drugiemu w imię bratniej miłości.

W tym roku Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi i Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów przygotowały na V Dzień Islamu w Kościele katolickim informacje na temat dziejów muzułmanów na polskiej ziemi oraz historii obchodów Dnia Islamu, jak też działalności Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów.

Niech łączy nas w tym dniu wiara w jedynego Boga, szacunek dla świata wspólnych wartości, a są nimi poszanowanie życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci, rodzina i małżeństwo jako naturalny związek mężczyzny i kobiety oraz poszanowanie praw drugiego człowieka. Niech modlitwa o pokój i wspólne przeciwstawianie się złu dobrem łączy nas na drodze dialogu.

Bp Tadeusz Pikus
Przewodniczący Komitetu Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi
Członek Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów

Więcej na następnej stronie

(Przemówienie wygłoszone 18 września 2004 roku w Castel Gandolfo do nowego ambasadora Egiptu w Stolicy Apostolskiej, L'Osservatore Romano, nr 11-12(268)2004,5.24)

Religie wnoszą ważny wkład w realizację tej misji, niezwykle istotnej dla przyszłości rodzaju ludzkiego, jaką jest budowanie pokoju. Każda z nich mówi o człowieku, o jego powinnościach wobec Stwórcy, wobec samego siebie i bliźnich; wszystkie upowszechniają nauczanie ukazujące wartość życia jako świętego daru Bożego, który człowiek powinien szanować i cenić. Jak już wielokrotnie mówiłem, właśnie z tego względu religie powinny zdecydowanie piętnować i odrzucać wszelkie formy przemocy jako sprzeczne z właściwym celem ich dążeń, którym jest pojednanie ludzi ze sobą nawzajem i z Bogiem. Religie są często bezpośrednio zaangażowane w wychowanie dzieci i młodzieży, winny zatem bardzo odpowiedzialnie dobierać treści nauczania, zwalczając i odrzucając wszelkie przejawy sekciarstwa, a rozwijając i wspomagając to wszystko, co sprzyja głębszemu poznaniu i poszanowaniu innych. [...] To poznanie i wzajemny szacunek stwarza możliwość rozwijania coraz intensywniejszego dialogu międzyreligijnego, zwłaszcza między chrześcijanami i muzułmanami. Trzeba dążyć do coraz lepszego wzajemnego poznania tradycji i mentalności wyznawców obydwu religii, ich dziejowej roli i ich zadań we współczesnym świecie, organizując spotkania zwierzchników społeczności religijnych, ale należy też krzewić wzajemny szacunek i budzić pragnienie bliższego poznania się u zwykłych ludzi i we wspólnotach wierzących, w miastach i wioskach. Szanując się nawzajem, chrześcijanie i muzułmanie będą mogli lepiej współpracować w służbie pokoju, aby zapewnić lepszą przyszłość ludzkości.


(J. E. Arcybiskup Michael L. Fitzgerald, Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego,„Dzieci darem Boga na przyszłość ludzkości”. Przesłanie na zakończenie Ramadanu, Id al-Fitr 1425 Roku Hidżry, Watykan 2004)

Drodzy Przyjaciele Muzułmanie!

W czasie, gdy przygotowujecie się do święta Id al-Fitr na zakończenie miesiąca Ramadanu, składam Wam również w tym roku najlepsze życzenia w imieniu papieskiej rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, urzędu Jego Świątobliwości papieża dla relacji z ludźmi innych religii. Wielu chrześcijan w swych modlitwach pamiętało o was i towarzyszyło Wam podczas tego miesiąca postu, który zajmuje tak ważne miejsce w życiu waszej wspólnoty. Uczycie swe dzieci, gdy tylko ich wiek na to pozwala, zachowywać ten miesiąc postu, rozwijając w nich wrażliwość na Boga i ducha religijnego posłuszeństwa, a równocześnie siłę woli i panowanie nad sobą. W ten sposób rodzina stanowi w pełnym tego słowa znaczeniu miejsce, w którym rozpoczyna się wychowanie religijne waszych dzieci. (...).

Chciałbym dziś zwrócić uwagę na dzieci w ogólności i na to, jak w różnych momentach ich życia powinni je przyjmować ich rodzice, ich rodziny i całe społeczeństwo. Każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia. Ma też prawo do tego, by - na ile to tylko możliwe - zostać przyjęte w łonie stałej, naturalnej rodziny. Ponadto wszystkie dzieci mają prawo do wyżywienia, ubrania i ochrony, a także do takiej edukacji, by rozwijały się w nich wszystkie ich zdolności, a później by one same je w sobie rozwijały. W tej perspektywie dziecko ma prawo do opieki lekarskiej, gdy zachoruje lub ulegnie wypadkowi. Życie dziecka, tak jak każdej innej osoby ludzkiej, jest święte.

Niech w tym miesiącu Ramadanie wasze dzieci umacniają się pełnieniem dobrych czynów! Niech uczą się w ten sposób opierać pozorom szczęścia i przelotnym przyjemnościom, zdobywając wolność wewnętrzną i będąc bardziej poddane Bogu! Niech dają świadectwo temu, jak ważne są wartości religijne! Raz jeszcze zapewniam Was o mojej modlitwie do Boga Wszechmogącego i Miłosiernego za was, a przede wszystkim za wasze dzieci. Niech wyleje On na was swe Błogosławieństwo, niech umocni wasze rodziny do wielkodusznej służby chwale Jego Imienia i niech każdego z was obdarzy swym pokojem!


1. Muzułmański Związek Religijny

Najstarsza organizacja muzułmańska w Polsce, gromadząca polskich Tatarów. Powstała w 1925 r. Posiada zabytkowe meczety w Kruszynianach i Bohonikach, współczesny meczet w Gdańsku, Centrum Islamskie w Warszawie oraz dom modlitwy w Białymstoku. Pierwszym muftym był Jakub Szynkiewicz, a obecnie funkcję tę pełni Tomasz Miśkiewicz rezydujący w Białymstoku.

Pierwsze grupy muzułmanów pojawiły się w Polsce w XII wieku wraz z najazdami armii Mongołów. Islam zadomowił się w XIV wieku najpierw na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie przynieśli go uchodźcy ze Złotej Ordy, znad Wołgi i ze stepów. Tatarom nadawano ziemię w dorzeczu Niemna w zamian za oddaną służbę w wojsku. Na obszarze Korony Polskiej terenem, gdzie osiedlały się oddziały Tatarów, było Podlasie. Od 1569 roku otrzymywali oni dobra ziemskie, z których dwie wsie - Bohoniki i Kruszyniany - do dzisiaj zamieszkuj ą wspólnoty muzułmańskie.

Tatarom na Litwie i w Polsce zapewniano wolność wyznania, pozwalano wznosić meczety i wybierać duchownych (tzw. imamów). Tatarzy polscy są sunnitami, którzy opierają swoją religię na Koranie i tradycji muzułmańskiej.

Pełne prawa polityczne w Polsce zyskali muzułmanie jednak dopiero na mocy uchwał Konstytucji 3 Maja (sejm, urzędy).

W 1922 roku powstał Związek Muzułmański, który 28 grudnia 1925 roku przekształcono w Muzułmański Związek Religijny. Od 1936 roku państwo subsydiowało Związek oraz nauczanie islamu w 19 istniejących wówczas gminach muzułmańskich. Wśród czasopism wydawano: „Życie Tatarskie”, „Przegląd Islamski” oraz „Rocznik Tatarski”. Przed II wojną światową liczba Tatarów w Polsce ustaliła się na około 6 tysięcy.

Obecnie strukturę organizacyjną Związku tworzą gminy wyznaniowe: Białostocka, Bohonicka, Gdańska, Gorzowska, Kruszyniańska i Warszawska. Na czele Związku stoi Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, będące organem wykonawczym.

W ramach obchodów 600-lecia obecności islamu na ziemiach polskich powołano Centrum Islamu w Białymstoku. Obecna liczba Tatarów w Polsce wynosi ok. 5000 osób.

2. Stowarzyszenie Studentów Muzułmańskich w Polsce

Pierwsze walne zgromadzenie Stowarzyszenia odbyło się w Gdańsku 29 marca 1989 roku, a zarejestrowane zostało w 1991 r. Działa w Warszawie, Lublinie, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu i Białymstoku, gdzie mieści się centrum. Celem jest ochrona tożsamości islamskiej i praktyki islamu wśród muzułmanów przybywających do Polski. Propaguje cywilizację i kulturę muzułmańską. Służy także rozszerzaniu wymiany kulturalnej oraz podejmowaniu dialogu z wyznawcami innych religii w atmosferze wzajemnego szacunku. Wydaje liczne broszury, książki i czasopisma. Zorganizowało dotąd 16 ogólnopolskich zjazdów.

3. Muzułmańskie Stowarzyszenie Kształtowania Kulturalnego

Powstało 30 sierpnia 1996 roku. Wielu członków Stowarzyszenia związanych było wcześniej ze Stowarzyszeniem Studentów Muzułmańskich. Jego celem jest szkolenie polskiej kadry muzułmańskiej w celu m.in. propagowania informacji o islamie, jego kulturze i historii w Polsce oraz ochrona działalności islamskiej wśród muzułmanów i ochrona obecności islamu w Polsce. Stowarzyszenie stara się budować dobre stosunki z rządem oraz pozarządowymi instytucjami w Polsce.

4. Liga Muzułmańska

Działa od 2001 r., a zarejestrowana została w 2004 r. Ośrodki znajdują się w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Lublinie i Białymstoku. Ściśle współpracuje ze Stowarzyszeniem Studentów Muzułmańskich w Polsce oraz Muzułmańskim Stowarzyszeniem Kształtowania Kulturalnego. Reprezentuje społeczność sunnicką w Polsce. Dąży m.in. do zrzeszenia wyznawców islamu na terenie Polski oraz do członkostwa w Związku Organizacji Muzułmańskich w Europie (FIOE) w ramach integracji z europejską społecznością muzułmańską. Organizuje konferencje, wykłady, realizuje programy telewizyjne i radiowe oraz zamieszcza artykuły w prasie w celu szerzenia idei islamu. Liga dąży także do integracji ze społeczeństwem polskim przy zachowaniu tożsamości muzułmańskiej. Prowadzi także działalność oświatowo-wychowawczą, jak również służy organizowaniu życia religijnego, w celu zaspokojenia potrzeb religijnych członków Ligi. Na czele stoi Kongres ogólny z Radą Naczelną i Radą Nadzorczą.

5. Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej

Działa od 1937 r., a zarejestrowane zostało od 1989 r. Siedzibą jest Warszawa, gdzie działa Instytut Muzułmański, ul. Pieńkowskiego 4/91. Jest wspólnotą szyicką, pozostającą w duchowej łączności z innymi wspólnotami szyickimi na świecie, zwłaszcza żyjącymi w Islamskiej Republice Iranu, gdzie znajduje podstawy dla swojej działalności w naukach wielkich ajatollahów. Pracami kieruje Naczelny Imamat reprezentowany przez osobę Naczelnego Imama. Stowarzyszenie posiada placówkę naukową w postaci Instytutu Muzułmańskiego, wydaje także publikacje.

6. Stowarzyszenie Ahmadiyya

Założone w 1889 r. przez urodzonego w Pendżabie Mirzę Ghulama Ahmada (1835-1908), który uznawał się za Mahdiego - mesjasza. Ruch ten posiada około 10 milionów wyznawców w 100 krajach świata. W Polsce liczy ok. 100 członków, którzy uważani są przez inne ugrupowania islamskie za sektę. Początki ruchu w Polsce sięgają okresu międzywojennego. Istnieją dwa odłamy: kadiani i lahauri. Celem jest szerzenie odrodzonych wartości islamu, zarówno wśród chrześcijan, jak i muzułmanów, judaistów i hindusów, co określane jest jako tzw. zasada „szósty filar”.

7. Stowarzyszenie Braci Muzułmanów

Ruch ten powstał w Ismaili w Egipcie. W Polsce istnieje od 1979 roku. Zrzesza wyznawców szyizmu, których jest około 15 procent wśród muzułmanów mieszkających w Polsce. Celem Bractwa jest organizacja i aktywizacja życia religijnego wyznawców oraz propagowanie ideałów islamu. Ruch ma stałe kontakty ze światem arabskim, zwłaszcza w Iranie. Nie posiada swojego meczetu. Na czele Stowarzyszenia stoi Najwyższa Rada Islamska, która reprezentuje Naczelny Imam. Stowarzyszenie jest członkiem organizacji międzynarodowych: Światowego Zgromadzenia Ahl al-Bayt w Teheranie i Zgromadzenia Ahl al-Bayt w Hamburgu.

Oprac. ks. Marek Danielewski Referent ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi KMW


Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów powołano w stołecznym Centrum Islamu 13 czerwca 1997 roku, podczas spotkania międzyreligijnego w ramach „Dni Tatarów w Warszawie”. Inicjatorem Dni oraz powołania Rady była Fundacja Dzieło Odbudowy Miłości, D.O.M. Rada służy umacnianiu pokoju, zaniechaniu agresji we wzajemnych kontaktach, pragnie zapobiegać konfliktom poprzez wzajemne poznanie i zrozumienie. Rada wydaje oświadczenia, organizuje konferencje naukowe i sympozja poświęcone dialogowi chrześcijańsko-muzułmańskiemu. Członkowie Rady spotkali się osobiście z Jego Świątobliwością Janem Pawłem II w Drohiczynie w 1999 roku. Rada nie ma swoich odpowiedników w innych krajach europejskich. Działalność Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów zyskała uznanie Watykańskiej Komisji Dialogu Międzyreligijnego oraz Konferencji Episkopatu Polski. Rada współorganizuje od 1998 r. spotkania modlitewne katolików i muzułmanów. Na prośbę Rady Episkopat Polski ustanowił (poczynając od 2001 roku) dzień 26 stycznia Dniem Islamu w Kościele Katolickim w Polsce. Rada corocznie przyznaje tytuł Człowieka Dialogu osobom szczególnie oddanym idei dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego. Członkami Rady są przede wszystkim muzułmanie i katolicy zamieszkali w Polsce, ale również poza jej granicami, m.in. na Białorusi i Litwie.

W pracach Rady od jej powstania uczestniczył zasłużony dla ekumenizmu w Polsce śp. bp Władysław Miziołek, desygnowany do niej przez J. E. Józefa Kard. Glempa, Prymasa Polski. Po śmierci bp. Władysława [12.05.2000] jego miejsce zajął decyzją Konferencji Episkopatu Polski w 2000 roku bp Tadeusz Pikus, Delegat Episkopatu Polski ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów.

Imam Selim Chazbijewicz,
Współprzewodniczący RWKiM ze strony muzułmańskiej

Zdzisław Bielecki,
Współprzewodniczący RWKiM ze strony katolickiej

Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów
ul. Madalińskiego 69a; 02-549 Warszawa

Dzień Islamu

Centralne obchody IV Dnia Islamu odbyły się również w Auli Wielkiej „Bobolanum” Kolegium Jezuitów przy Sanktuarium św. Andrzeja Boboli (26.01.2004). Spotkaniu przewodniczyli imam Warszawy i Białegostoku Tomasz Miśkiewicz, Przewodniczący Rady Imamów RP, a z ramienia Kościoła katolickiego bp Tadeusz Pikus, Przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi, Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego.

Spotkanie miało charakter modlitewny. Na wstępie odczytano list Nuncjusza Apostolskiego w Polsce oraz przytoczono fragment orędzia Jana Pawła II na Światowy Dzień Pokoju 2004. Odczytane zostały teksty święte - scena Zwiastowania z Koranu i z Ewangelii według św. Łukasza. Oba teksty jakże do siebie zbliżone, czytano po arabsku i po polsku, a okolicznościowe przesłania wygłosili imam Tomasz Miśkiewicz oraz ks. bp Tadeusz Pikus.

Imam Miśkiewicz ze smutkiem zauważył, że obecnie islam jest często oskarżany o fundamentalizm i terroryzm. W jego przekonaniu jednak ten, kto wnikliwie studiuje nauki islamu, dostrzega, „jak ważne są dialog, tolerancja, poszanowanie praw człowieka oraz wartości rodzinnych i społecznych”. „Ten dzień - stwierdził - ma przede wszystkim na celu podkreślenie długoletniej tolerancji, wzajemnego szacunku oraz dialogu między obydwiema religiami”.

Biskup Tadeusz Pikus w swym przesłaniu wyraził przekonanie, że katolicy i muzułmanie mogą wspólnie dawać świadectwo na rzecz poszanowania życia ludzkiego. „Ów szacunek - jak zauważył - wyzwala równocześnie wyraźny sprzeciw wobec agresji, wojny i fali terroryzmu. Jest odrzuceniem bezmyślności i tępej siły nienawiści, która pcha w otchłań rozpaczy i objęcia śmierci." Ksiądz Biskup wskazał na ewangeliczne przykazanie miłości, które stanowi drogę do pokonania zła dobrem, do zwycięstwa miłości nad nienawiścią. Wyraził ponadto wolę rozwijania dialogu i poczucia braterstwa ze wszystkimi wyznawcami islamu w Polsce i na świecie.

Część oficjalna spotkania zakończyła się modlitwą powszechną, Ojcze nasz, błogosławieństwem oraz przekazaniem sobie przez uczestników znaku pokoju. Z kolei uczestnicy przeszli do domu parafialnego, gdzie kontynuowano spotkanie podczas braterskiej agapy.

Ks. dr Witold Adamczewski
Sekretarz Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi
Materiały na Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce zostały przygotowane przez Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego oraz Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów.