Zwyczaje przed Jom Kipur

Kaparot (Odkupienie) - jest to rytuał odprawiany w dzień poprzedzający Jom Kipur, w którym symbolicznie oczyszczamy się z grzechów. Według zwyczaju kobieta bierze kurę, a mężczyzna koguta (najlepiej białego), trzyma go w swojej prawej ręce. Następnie kręci się nim trzy razy nad głową i mówi, ze ten ptak będzie symbolicznym odkupieniem za złe uczynki popełnione wobec Boga. Kurczak potem jest zabijany i jedzony na posiłek poprzedzający post.

Są Rabini, którzy zabraniają odprawiania tego rytuału. Są tacy, którzy twierdzą, że zwyczaj ten rozpoczął się od tego, że dawano biednym przygotowanego kurczaka, aby mieli co jeść przed postem. Zwyczaj zaczął się rozwijać i zaczęto nadawać temu przygotowanemu kurczakowi inne znaczenie (że symbolizuje on grzechy tego, kto go kupił i przygotował).

Z tego powodu powstał nowy zwyczaj, w którym odprawia się Kaparot nad pieniędzmi, które potem daje się biednym.

Są tacy, którzy twierdzą, że ten zwyczaj przypomina składanie ofiar. Powoduje on wewnętrzny wstrząs w osobie, która patrzy na ten rytuał. Ta osoba uświadamia sobie, że za jej grzechy to ona powinna być ukarana.

Mincha przed Jom Kipur - Już w czasie popołudniowej modlitwy odmawiamy specjalne prośby (tachnunim) podobne do tych, które mówimy w sam Jom Kipur. Modlitwa ta zawiera Widui, czyli spowiedź z grzechów, które uczyniliśmy jako osoby prywatne oraz jako cala społeczność. (Tę samą modlitwę odmawia młoda para zaraz przed ślubem. Według zwyczaju w dzień ślubu wszystkie grzechy są odpuszczone młodej parze; dzien. ten jest porównywany do Jom Kipur).

SEUDA MAFSEKET - Po modlitwie popołudniowej micwą jest spożywać ostatni posiłek przed postem. Nie powinno się jeść żadnej potrawy, po której chciało by nam się pić. Niektórzy maczają chałkę w miodzie tak jak na Rosz Haszana.

 

 

 

 

Zwyczaje w Jom Kippur

 

Świeca Jorcaitowa - zapala się ją za zmarłych bliskich, świeca ta pali się około 24 godziny.

Jałmużna - jest zwyczajem , aby przed Jom Kippur każdy członek rodziny dał pieniądze dla biednych.

Birkat Habanim

Błogosławieństwo dzieci

W Jom Kippur rodzice mają obowiązek pobłogosławić swoje dzieci. Można użyć własnych słów lub tradycyjnego błogosławieństwa:

Jewarechecha Adonai weiszmerecha

Jaer Adonai panaw elecha wichuneka.

Jsa Adonai panaw elecha wejasem

Lecha szalom


Niech Bóg cię błogosławi i prowadzi cię.

Niech dogląda cię w miłosierdziu

Niech obdaruje cię długim życiem w zdrowiu, radości i pokoju.

Zapalenie świec w Jom Kippur

Jom Kipur Jest to najważniejsze święto w roku. Przypada ono na 10 dzień miesiąca Tiszrej. Post rozpoczyna się przed zachodem słońca i kończy wraz z ukazaniem się gwiazd dnia następnego. Podobnie jak w Szabat i święta, zapala się świece i odmawia błogosławieństwo ("...aszer kidszanu b'micwotaw w'ciwanu lehadlik ner szel jom kipurim", oraz błogosławieństwo "...szehechijanu w'kijimanu w'higijanu lazaman haze"). Tradycyjnie zapala się także świece na wspomnienie dusz zmarłych bliskich. Po zapaleniu świec ojciec rodziny błogosławi dzieci, podobnie jak w Szabat.

 

 

 

Mężczyźni zwykle ubierają w ten dzień w Kitel - specjalną białą szatę nakładaną na normalne ubranie, kobiety także zakładają coś białego. Biel symbolizuje odkupienie za grzechy.

Zwyczajem jest, że mężczyźni w ten dzień zanurzają się w Mykwie (bez błogosławieństwa), jako symbol oczyszczenia.

W Jom Kipur, jak w Szabat, istnieje zakaz pracy. Dodatkowo zakazanych jest 5 innych rzeczy:

- jedzenie i picie,

- mycie się,

- smarowanie się olejkami (czyli spryskiwanie się dezodorantem, perfumami, nakładanie makijażu),

- zakładanie skórzanego obuwia,

- współżycie małżeńskie.

Kol Nidrej

Wszyscy starają się przyjść do synagogi możliwie jak najwcześniej. Mężczyźni zakładają Tałes - szal modlitewny (jest to jedyny wieczór roku, w którym zakłada się tałes). Pierwsza modlitwa jaka odmawiamy jest to Kol Nidrej. Otwiera się arkę, wyjmuje się z niej zwój Tory i odprawia ceremonię, w czasie której unieważnia się przysięgi i przyrzeczenia. Wszystko, co złego powiedzieliśmy w ciągu tego roku lub związaliśmy się jakimś przyrzeczeniem, zostaje unieważnione.

Modlitwa ta pochodzi od Maranos (Anusim - hebr.) - żydów hiszpańskich, którzy siłą byli zmuszani do przyjmowania chrześcijaństwa. Na zewnątrz zachowywali się jak chrześcijanie, lecz w ukryciu starali się zachować tradycje. Nie mogli też przychodzić do synagogi, aby się pomodlić, ale w Jom Kipur przychodzili, narażając swoje życie. Chcieli bowiem unieważnić przed B-giem te przysięgi, którymi związali się nie z własnej woli i przeprosić B-ga za to, ze musieli zachowywać się na zewnątrz jako chrześcijanie.

Jom Kipur w dzień

Modlitwa w Jom Kipur zwykle ciągnie się cały dzień. Składa się ona z pięciu części:

Ma'ariw (wieczorem),

Szachrit (rano),

Musaf (po czytaniu Tory),

Mincha,

Ne'ila (modlitwa dodatkowa odmawiana tylko raz w roku).

Modlitwy te, oprócz fragmentów, które zwykle czytamy w czasie świąt, zawierają także prośby o przebaczenie. Przeplatane są wyznaniem grzechów (Widui); modlitwą Awinu Malkejnu, w której odnosimy się do B-ga jako do Miłosiernego Króla; odmawiamy także 13 atrybutów B-ga, które Mojżesz używał kiedy prosił B-ga o przebaczenie za grzeszny naród.

Na Szachrit czyta się z Tory fragment opisujący służbę Najwyższego Kapłana w Świątyni w Jom Kipur (Księga Kapłańska - Wajikra 16:1-34); jako Maftir czytamy o korzeniach tego święta, a także o ofiarach składanych tego dnia (Księga Liczb - Bamidbar 29:7-11). Haftora pochodzi z Księgi Izajasza 57:14-58:14. Wybrano taką Haftorę, ponieważ głównym wątkiem tego fragmentu jest właściwa skrucha. Prorok krytykuje tych, którzy myślą, że tylko drogą postu i cielesnych katuszy mogą odpokutować za swoje grzechy, wbrew wewnętrznemu przekonaniu. Według Izajasza prawdziwa skrucha to dobroć i otwarta ręka dla potrzebujących oraz zmiana postępowania.

Po Modlitwie Musaf jest Pi'ut - fragment opowiadający dokładnie o pracy jaką wykonywał w Świątyni Najwyższy Kapłan w Jom Kipur.

Mincha rozpoczyna się czytaniem Tory z Księgi Kapłańskiej - Wajikra 18. Fragment ten mówi o zabronionych związkach seksualnych. Jako Haftorę czyta się Księgę Jonasza. Księga mówi o skrusze całego miasta Niniwy. Księga ta udawania, ze skrucha i pokuta jest możliwa.

Modlitwa Ne'ila jest punktem kulminacyjnym Jom Kipur. Są to ostatnie chwile, kiedy można jeszcze zmienić B-ży dekret. Odmawiamy ją przy otwartej arce. Modlitwa kończy się dęciem w Szofar.

Niektórzy zaraz po zakończeniu postu rozpoczynają budowanie Suki na święto Sukkot.

(za stroną Fundacji Laudera)

 

 

 

Więcej na następnej stronie

 

 

 

Okres przed Jom Kipur

Okres pomiędzy Rosz Haszana i Jom Kipur to tzw. Dziesięć Dni Teszuwy. Otrzymujemy wtedy jeszcze jedną szansę na poprawę. Słowo „teszuwa" oznacza powrót, w tym okresie staramy się ponownie zbliżyć do Boga, szczególnie uważając na to co robimy i mówimy. Jeżeli się z kimś pokłóciliśmy lub kogoś skrzywdziliśmy jest to najlepszy czas aby poprosić o wybaczenie.
Cedaka czyli dobroczynność

W okresie Dziesięciu Dni Teszuwy ofiarowujemy więcej pieniędzy potrzebującym. Miewa (przykazanie) dobroczynności posiada, według tradycji żydowskiej, moc odwracania niepomyślnych wyroków. Kiedy Bóg widzi że troszczymy się o innych wtedy On się o nas troszczy.
Miodownik
Przed Jom Kipur religijni Żydzi mają zwyczaj prosić swoich znajomych o kawałek słodkiego, miodowego ciasta. Modlą się przy tym o słodki rok, o to aby nigdy nie zabrakło im jedzenia i o to żeby już więcej w nowym roku nie musieli nikogo o nie prosić.

Kapparot

Kaparot to nazwa symbolicznego rytułału praktykowanego przez niektórych Żydów w wigilię Jom Kipur. Polega on na tym że trzykrotnie okręca się wokół głowy koguta, kurę albo ich wartość pieniężną co symbolizuje odkupienie i ofiarę za grzechy. Następnie oddaje się ptaki lub pieniądze biednym.

Błogosławienie dzieci

Po południu przed Jom Kipur rodzice błogosławią swoje dzieci mówiąc:
Do chłopców: Jesimcha Elohim keEfrajim wechi Menasze. (Niech Bóg uczyni cię [takim] jak Efraim i Menasze)

Do dziewczynek: Jesimech Elohim keSara Riwka Rachel weLea (Niech Bóg uczyni cię [taką] jak Sara, Rywka, Rachel i Lea)

Uroczysty posiłek

"Jedzenie w dniu poprzedzającym Jom Kipur jest tak samo ważne jak poszczenie w Jom Kipur". Tak więc należy przygotować uroczysty i obfity posiłek który pomoże przetrwać wyczerpujący post.

Zmiana butów

Należy włożyć buty zrobione z płótna, gumy, plastiku albo jakiegoś innego nieskórzanego materiału np. adidasy, sandały albo klapki. W Jom Kipur nie chodzimy w obuwiu skórzanym.

Zapalenie świec

Przed zachodem słońca w wigilię Jom Kipur żydowskie kobiety i dziewczynki zapalają świece poczym odmawiają następujące błogosławieństwa:
1. Ba-ruch A-ta Ado-nai E-lo-hei-nu Me-lech Ha-olam Aszer Kid-sza-nu
Be-mic-wo-taw Weci-wa-nu Le-had-lik Ner Szel Yom Hakipurim.
Bądź błogosławiony, Panie, Boże nasz, Królu Wszechświata, który uświęciłeś nas swoimi przykazaniami i nakazałeś nam zapalać świecę na Jom Kipur.
2. Ba-ruch A-ta Ado-nai E-lo-hei-nu Me-lech Ha-olam Sze-heche-ja-nu we-
kij-ma-nu we-higi-a-nu Liz-man Ha-ze.

Bądź błogosławiony, Panie, Boże nasz, Królu Wszechświata, który obdarzyłeś nas życiem, utrzymałeś nas i pozwoliłeś nam doczekać tej chwili.

JOM KIPUR

Post

Jom Kipur to najświętszy dzień w całym roku. To w tym dniu sąd nad każdym człowiekiem zostaje zakończony a jego los przypieczętowany. Przez całe 25 godzin trwania Jom Kipur nie można jeść, pić, myć się, używać perfum i kremów oraz nosić skórzanego obuwia. Post obowiązuje także dziewczynki powyżej 12 i chłopców powyżej 13 roku życia. Młodsze dzieci powinny pościć przez część dnia a potem powstrzymać się od jedzenia cukierków i innych słodyczy.

Modlitwy w synagodze

W Jom Kipur należy postarać się spędzić jak najwięcej czasu w synagodze. Modlitwy trwają praktycznie cały dzień z niewielkimi przerwami. W tym dniu używamy specjalnego modlitewnika zwanego machzorem na Jom Kipur. Chociaż nabożeństwo w synagodze prowadzone jest po hebrajsku można modlić się w każdym języku.

Szofar

Gdy wielki Dzień Sądu zbliża się ku końcowi i nasz los w nowym roku został już przypieczętowany, odmawiamy modlitwę Neila. Arka w synagodze pozostaje otwarta przez cały czas trwania Neila co symbolizuje że Bramy Nieba są szeroko otwarte na nasze modlitwy.
O tej porze jesteśmy już szczęśliwi i pewni że Bóg zapisał każdego z nas na dobry rok - rok zdrowia i szczęścia. Rok nadejścia Mesjasza. Jeszcze raz rozbrzmiewa szofar i zebrani w synagodze mówią wszyscy razem:
"Le-Sza-na Ha-ba-a Be-jeru-sza-laim!" "Następnego Roku w Jerozolimie!"