Liczbę jej wyznawców szacuje się obecnie na 900 mln, co daje jej drugie miejsce po ogólnie pojętym chrześcijaństwie. Sama nazwa islam pochodzi od wyrazu salama i oznacza pogodzenie się z wolą Bożą. Muzułmaninem zostaję się przez szczere wypowiedzenie takiej sentencji : "Nie ma Boga prócz Allaha, a Mahomet jest jego prorokiem".
Powstanie islamu poprzedzał tzw. dżahilija, czyli okres prawierzeń koczowniczych Beduinów. Najważniejszym i ostatnim z proroków islamu jest Mahomet. Za początek ery chronologicznej, według kalendarza arabskiego przyjmuje się datę 622 Anno Domini, datę wędrówki Mahometa ze skorumpowanej Mekki do Medyny. Narodziny islamu są nierozerwalnie związane z powstaniem Koranu spisanego po 633 r, tj. po śmierci proroka. Doktryna religijna i prawna islamu opiera się na orędzia Biblii. Główne założenia islamu zawarte są w Koranie oraz sunnie-tradycji. Brak w niej dogmatów i tajemnic wiary. Islam z czasem przeszedł ewolucję i zączał być wchłaniany przez społeczności perskie i tureckie., dotarł też do Hiszpanii, Indii i Chin. Rozwijająca się na przełomie IX i X wieku muzułmańska myśl filozoficzno-religijna wywarła wpływ nie tylko na kształt islamu, ale także na gnozę i patrystykę chrześcijańską. Podstawą doktryny islamu jest wiara w jedynego Boga, Allaha, zaufanie do Koranu i tradycji. Doktryna antropologiczna wyróżnia człowieka jako stworzenie i sługę Allaha obdarzonego własną wolą, zasługującego swym doczesnym postępowaniem na zbawienie i pobyt w raju lub na potępienie i piekło. Moralność muzułmanów oparta jest na naukach zawartych w Koranie, sunnie proroka i surowym prawie islamu, które ma charakter totalitarny. Praktyczne zasady etyki muzułmańskiej zawarte są w każdym dziale prawnym (prawo w islamie w ostatecznej analizie jest słowem bożym) fikh i stosownie do nich czyny są dzielone na klasy według następujących kategorii:
1.fard i wadżib-istotne obowiązki, których wypełnianie jest nagradzane, a zaniedbanie karane
2 mandub-obowiązki zalecane, których wypełnianie jest nagradzane, ale zaniedbanie nie jest karane
3. dżaiz i mubah-czynności prawnie i moralnie obojętne
4. makruh- czyny ganione, lecz prawnie nie zakazane
5. haram-czyny zabronione i karalne.
Największym haramem jest odstępstwo od wiary (tzw. kufr), morderstwo, nierząd, sodomia, picie alkoholu, kradzież, fałszywe świadectwo, oszczerstwo, odmowa jałmużny. Każdego muzułmanina obowiązuje tak zwane: Pięć Filarów Wiary. Oto i one:

1. Wiara
Nie ma bóstwa oprócz Boga Najwyższego, a Mahomet jest Wysłannikiem Boga. To wyznanie wiary nazywane Szehada jest podstawą Islamu. W języku arabskim pierwsze zdanie brzmi: “La ilaha illa Allah” - nie ma bóstwa prócz Boga; słowo ilah (bóstwo) może odnosić się do wszystkiego, co może być czczone zamiast Boga - bogactwa, władza, namiętności, itp. Natomiast “illa Allah” znaczy oprócz Boga, który jest źródłem wszelkiego Stworzenia. Oznacza to że odrzuca się wiarę we wszelkie fałszywe bóstwa, i wierzy się tylko w Boga Jedynego. Drugie zdanie Szehady brzmi: “Muhammadun rusulu Allah” - Mahomet jest Wysłannikiem Boga. Objawienie Boże zostało nam przekazane za pośrednictwem zwykłego człowieka, takiego jak my sami.
2. Modlitwa
Sala to nazwa modlitw obowiązkowych odmawianych pięć razy dziennie, które łączą wierzącego bezpośrednio z Bogiem. W islamie nie ma hierarchicznej władzy, ani kapłanów. Modlitwę prowadzi wykształcona osoba znająca Koran, wybrana przez wspólnotę. Modlitwy te zawierają m.in. wersety koraniczne i recytowane są w języku arabskim, języku Objawienia, ale osobiste prośby mogą być wypowiadane we własnym języku. Modlitwy odmawia się o świcie, w południe, po południu, po zachodzie słońca i po zapadnięciu zmroku, oddając w ten sposób rytm całego dnia. Chociaż wspólna modlitwa w meczecie jest najpopularniejsza to jednak muzułmanin może odmawiać modły prawie wszędzie, na polu, w biurze, w fabryce czy na uniwersytecie. Ludzie zwiedzający świat islamu są zadziwieni skupieniem modlitw w dniu powszednim. Nawet Papież, Jan Paweł II podziwia muzułmanów w swojej książce “Przekroczyć Próg Nadziei”. Mówi on:”Z całym szacunkiem trzeba się odnieść do religijności muzułmanów, nie można nie podziwiać na przykład ich wierności modlitwie. Obraz wyznawcy Allaha, który bez względu na czas i miejsce pada na kolana i pogrąża się w modlitwie pozostaje wzorem dla wyznawców prawdziwego Boga...” (Jan Paweł II, 1994. Str: 83)

3. Zaka
Jedną z najważniejszych zasad islamu jest wiara, że wszystko należy do Boga a bogactwo jest tylko powierzone człowiekowi. Słowo zaka oznacza „oczyszczenie" i „wzrost." Nasze bogactwo oczyszcza się poprzez jałmużnę dla potrzebujących i, jak w przypadku podcinania roślin, zapewnia to dalszy rozwój. Każdy muzułmanin sam ustala swoją zaka. W większości przypadków jest to coroczna danina w wysokości 2,5 procent posiadanego kapitału.Pobożna osoba może dać tyle, ile zechce, w sekrecie jako “Sadaka”. Słowo to można przetłumaczyć jako „dobrowolna jałmużna" ale ma ono szersze znaczenie. Prorok powiedział:...nawet powitanie brata z uśmiechem to “Sadaka”.
4. Post
Co roku w miesiącu ramadan wszyscy muzułmanie poszczą od brzasku wiatu do zachodu słońca, powstrzymując się od jedzenia, picia i stosunków seksualnych. Chorzy, starcy lub podróżujący oraz kobiety w ciąży lub karmiące mogą przerwać post i nadrobić opuszczone dni postu w innym miesiącu. Jeśli nie mogą pościć w ogóle, powinni nakarmić biednych za każdy dzień niezachowanego postu. Dzieci zaczynają pościć (i odmawiać modlitwy) od okresu dojrzewania, chociaż wiele z nich zaczyna wcześniej. Mimo że post jest zbawienny dla zdrowia jednak przede wszystkim traktuje się go jako metodę duchowego samooczyszczenia. Poprzez odcięcie się od ziemskich wygód, nawet na krótki okres, poszczący zdobywa się na większe współczucie dla cierpiących głód oraz wzbogaca swe życie duchowe.
5. Pielgrzymka (hadź)
Coroczna pielgrzymka do Mekki - hadź - jest obowiązkowa tylko dla tych, którzy są w stanie ją odbyć pod względem fizycznym i finansowym. Niemniej jednak około dwóch milionów ludzi podróżuje co roku do Mekki ze wszystkich krańców świata, co daje możliwość spotkania się pielgrzymom reprezentującym różne narody i kultury. Chociaż Mekka jest zawsze wypełniona gośćmi, hadżdż rozpoczyna się dwunastego miesiąca w kalendarzu muzułmańskim (który jest księżycowy a nie słoneczny, więc bywa, że hadżdż czy ramadan czasem przypadają latem, czasem zimą). Pielgrzymi noszą specjalną odzież, proste białe szaty niwelujące wszelkie różnice społeczne lub kulturowe, i które podkreślają, że wszyscy są równi wobec Boga.Obrzędy hadź, wywodzące się jeszcze z czasów Proroka Abrahama, obejmują siedmiokrotne obejście Al-Kaby i siedmiokrotne przejście między wzgórzami As-Safa i Al-Marwa, tak jak uczyniła to Hagar szukając wody. Potem pielgrzymi skupiają się na równinie Arafy i odmawiają modlitwę prosząc Boga o przebaczenie, uważaną niekiedy za zapowiedź Dnia Sądu Ostatecznego. W poprzednich stuleciach hadź był bardzo trudnym przedsięwzięciem. Współcześnie Arabia Saudyjska zapewnia milionom ludzi wodę, nowoczesny transport i najlepsze warunki sanitarne. Hadź kończy się Świętem Ofiary, Id al-Adha, połączonym z modłami i wymianą darów w społeczności muzułmańskiej. To święto oraz Id al-Fitr czyli Święto Zakończenia Ramadanu są najważniejszymi w kalendarzu muzułmańskim.
Koran zaleca szerzenie tych nakazów za pomocą oręża, czyli przez świętą wojnę (dżihad). Każdy wyznawca islamu zobowiązany jest do modlitwy:o świcie, po południu, o zachodzie słońca i gdy zapadnie noc. Winien być czysty oraz modlić się w języku arabskim z twarzą odwróconą w kierunku świętego, niedostępnego dla niewiernych miasta-Mekki. Zasadniczo wyznawcy islamu dzielą się na sunnitów i sektę szyitów (będącą większością na terenie Iranu i Iraku). Islam to także fenomen jednego człowieka - Mahometa, który to w ciągu kilkunastu lat zjednoczył plemiona beduińskie i z siłą stworzonej przez siebie religii ruszył na podbój północnej Afryki i Europy, i zwyciężył, a jego tryumf trwa po dziś dzień.