Święta i dni uroczyste Karaimów

publikacja 14.04.2009 11:20

Święta i dni uroczyste Karaimów wypływają z Biblii i obchodzone są zgodnie z jej nakazami.

Pierwsze święto rozpoczynające się czternastego dnia pierwszego miesiąca roku religijnego, to Wielkanoc, nazywana po karaimsku Chydży Tymbyłłarnyn (29.03 - 12.04). Ten świąteczny tydzień poświęca się pamięci tych, którzy wyszli z Egiptu, z domu niewoli. święto rozpoczyna uroczysta wieczerza, a szczególnie uroczyście obchodzi się dzień pierwszy, sobotę i niedzielę (San baszy - od której zaczyna się liczenie siedmiu tygodni - pięćdziesięciu dni do Chydży Aftałarnyn) oraz dzień ostatni.

W tygodniu świątecznym nie spożywa się niczego kwaszonego (w tym pieczywa). Jada się tymbyły (przaśniki) wypiekane w domu, pieczone mięso i jaja oraz potrawy z mąki tymbyłowej, specjalnie przygotowywanej na ten czas. Wieczorem ostatniego dnia, po nabożeństwie, ojciec - głowa domu - błogosławi posmarowaną miodem kromkę chleba i ze słowami: chamiedź kutłu (szczęśliwych przaśników) dzieli ją pomiędzy domowników.

W pięćdziesiąt dni po niedzieli wielkanocnej świętuje się Chydży Aftałłarnyn (27.05) - Zielone święta (święto Piędziesiątnicy) - dziękując Bogu za pierwsze zżęte kłosy i upamiętniając nadanie na górze Synaj dziesięciorga przykazań. Na ten dzień zgodnie z tradycją kuchni karaimskiej przygotowuje się specjalną babę pieczoną z siedmiu warstw: czterech drożdżowego ciasta i trzech sera, które symbolizują siedem minionych tygodni, oraz serniki (pierogi z serem) zapiekane ze śmietaną.

Kolejnym szczególnym świętem, obchodzonym dziesiątego dnia siódmego miesiąca, jest dzień Odpuszczenia Grzechów - Boszatłych Kiuniu (22.09). Jest to dzień ścisłego postu i modłów, poprzedzony wzajemnymi prośbami o odpuszczenie win i przebaczenie. Głęboka skrucha wyrażona i wymodlona tego dnia prowadzi do odpuszczenia grzechów popełnionych przed Bogiem i bliźnimi. Karaimi przygotowują się do tego święta dziesięciodniowymi roratami - porannymi modlitwami przed świtem.

Cały dzień obowiązuje ścisły post, zupełne wstrzymanie się od jedzenia nie obowiązuje jedynie dzieci do lat czternastu oraz osób chorych i w podeszłym wieku. Po zakończonych modłach, składając sobie życzenia Karaimi proszą: oruczjuz kabuł bołhej, co znaczy: aby post twój był przyjęty przez Niego.

Jesienią, od piętnastego dnia siódmego miesiąca (przez osiem dni) obchodzi się święto Plonów - Chydży Ałaczychłarnyn (1.10), natomiast w pierwszą sobotę po tym święcie zaczyna czytanie Pięcioksiągu.

Czternastego dnia dwunastego miesiąca świętuje się wesołe Dni Losów - Kynysz (28.02), które tradycja każe uczcić specjalnie przygotowywanymi trójkątnymi bułkami z makiem.

W okresie letnim przypadają dni postów, dni żałobne - Oruczłar - upamiętniające nieszczęścia, które dotknęły naród i jego członków.

Pierwszy Burunchu Orucz (25.06) przypomina o katastrofie, która dotknęła Troki w 1710 roku. Z wielkiej osady ostały się po przejściu epidemii dżumy jedynie trzy rodziny. W dniu tym odczytuje się na cmentarzach specjalną elegię poświęconą tym tragicznym wydarzeniom. Okres zamyka Kurban. Modły tego dnia tradycja każe zakończyć złożeniem w ofierze barana, a mięso ofiarne rozdać ubogim.

Przez cały miesiąc, pomiędzy pierwszym a trzecim postem, obowiązuje wstrzymanie się od pokarmów mięsnych, a w dniach pierwszego, drugiego i trzeciego postu należy wstrzymać się od wszelkich posiłków do zakończenia nabożeństw i powrotu z cmentarza. Nie wszyscy wierni wytrzymują pełny miesiąc, niektórzy są w stanie wytrwać jedynie ostatnich dziesięć dni, nazywanych On kiuniara, innym wystarcza siły jedynie na trzy ostatnie dni - Ücz kiuniara, charakteryzujące się zaostrzonym rygorem w jedzeniu. Jeżeli według kalendarza posty przypadają w sobotę, to pierwszy i drugi przenosi się na niedzielę, a trzeci - Kurban - na piątek.

W trakcie roku kalendarzowego uroczyście obchodzi się również soboty - Szabbat kiuniu i dni nowiu - Janhyj kiuniu.