Wszystkie dzieci Miriam

Jacek Dziedzina

GN 51-52/2019 |

publikacja 19.12.2019 00:00

W Izraelu najsilniejszą organizację pro-life założył Żyd ocalony z Holocaustu. Dostała błogosławieństwo głównych rabinów. Przeciwnicy atakują ją za nadmierną… „katolickość”. W ojczyźnie Jezusa z Nazaretu prawo aborcyjne należy do najbardziej liberalnych na świecie.

Wszystkie dzieci Miriam roman koszowski /foto gość

Nazwa tej organizacji brzmi EFRAT. Trudno byłoby chyba znaleźć lepsze słowo w tradycji żydowskiej dla Komitetu ds. Ratowania Żydowskich Dzieci. Od 1977 r. organizacja pomogła urodzić się kilkudziesięciu tysiącom dzieci zagrożonych wcześniej aborcją.

Uważny czytelnik Pierwszej Księgi Kronik kojarzy zapewne kobietę o imieniu Efrata – żonę Kaleba, który ożenił się z nią w niewoli egipskiej. Jest jeszcze znaczenie, które spina klamrą wszystkie pozostałe: w jednym z midraszy jest mowa o tym, że Efrat oznacza… Miriam, siostrę Mojżesza i Aarona. To ona czuwała przy koszyku z sitowia, w którym znajdował się jej młodszy brat, znaleziony później przez córkę faraona. Oficjalna strona internetowa organizacji EFRAT powołuje się właśnie na to midraszowe odniesienie do Miriam: „Odważna kobieta, która osiągnęła najwyższy duchowy poziom proroctwa, Miriam otrzymała dodatkowe imię Efrat, które ma ten sam korzeń, co pru v’revu – aby zaludnić świat – w uznaniu jej bohaterskich działań w ratowaniu żydowskich dzieci przed unicestwieniem. Dzięki jej odwadze Żydzi nadal się rozmnażali, a naród żydowski przeżył”.

Tysiące Żydów rocznie

Organizacja zrodziła się w głowie i sercu Herschela Feigenbauma w latach 50. XX wieku. Był jednym z ocalałych z Holocaustu i bardzo chciał upamiętnić ponad 1,5 mln żydowskich dzieci, które nie dostały takiej szansy. Wiedział, że nie może być bardziej symbolicznego i zarazem konkretnego upamiętnienia zabitych dzieci niż ratowanie tych, których życie jest zagrożone. Ironią losu jest to, że we współczesnym Państwie Izrael, które samo musiało walczyć o przetrwanie, otoczone samymi wrogami, prawo aborcyjne stało się jednym z najbardziej liberalnych na świecie. W 1977 r., gdy EFRAT była już w pełni wykształconą organizacją, której stery dzierżył dr Eli Schussheim, chirurg, Kneset przegłosował ustawę, która dała kobietom niemal nieograniczone prawo do aborcji. Warunkiem było tylko zgłoszenie się przed komisję, która miała wydać „zezwolenie” po ustaleniu, czy spełnione są „warunki”, by aborcja była legalna. Teoretycznie nie było to prawo do aborcji na życzenie, ale w praktyce tak właśnie było to traktowane. Szef organizacji EFRAT przekonywał w prasie jeszcze w 2014 r., że realna liczba aborcji sięga nawet 40 tys. rocznie. Ale nawet oficjalne dane są przerażające. Według rządowej instytucji Central Bureau of Statistics w 2009 r. wykonano blisko 20 tys. aborcji. Od 2011 r. jest tendencja spadkowa. Trzymając się statystyk rządowych Państwa Izrael, można powiedzieć, że np. w 2016 r. liczba ta spadła o 34 proc. w stosunku do roku 1990. Co nie zmienia faktu, że problem jest nadal ogromny i budzi w Izraelu wielkie emocje.

Pro-life konkret

W 2013 r. głośno było najpierw o poparciu, jakiego organizacji EFRAT udzielili główni rabini Izraela – sefardyjski i aszkenazyjski – a następnie o wściekłej reakcji na to ze strony przywódcy religijnych syjonistów, rabina Binjamina Laua. Ten ostatni skrytykował dwóch pierwszych rabinów i wszystkich obrońców życia za „nieodpowiedzialny” język, jakiego używają. Lau zaatakował też EFRAT – jego zdaniem ta organizacja interpretuje zasady rabiniczne jak… „prawo katolickie”. Ostra krytyka rabina nie wzięła się znikąd: EFRAT miała otrzymać nagrodę Jeruzalem Prize za swoją działalność. Mówiono o uratowaniu 35 tys. żydowskich dzieci przed aborcją (Schussheim mówił w 2014 r. o 56 tys. szczęśliwych matek zdrowych dzieci). Przeciwników ruchów pro-life w Izraelu najbardziej boli właśnie ta skuteczność ich działalności: nie ogranicza się do wywieszania plakatów i organizacji pikiet czy wykładów. Oni idą znacznie dalej: kobietom, które chcą zabić nienarodzone dziecko np. z powodu trudnej sytuacji materialnej, obrońcy życia proponują comiesięczną zapomogę i zapewniają rzeczy potrzebne do pielęgnacji noworodka. Pomoc taka może być kontynuowana nawet przez dwa lata po urodzeniu dziecka. Około 3 tys. wolontariuszy EFRAT dostarcza matkom łóżeczka, wózki, kołyski oraz inne potrzebne dziecięce sprzęty. Matki dostają też wsparcie finansowe.

Judaizm podzielony

Biorąc pod uwagę fakt, że od lat 70. XX wieku przeprowadzono w Izraelu ponad milion legalnych aborcji, uratowanie blisko 60 tys. dzieci przez jedną organizację można uznać za niemałe osiągnięcie. Zwłaszcza w sytuacji, gdy przyzwolenie społeczne na aborcję jest bardzo duże. I nie wynika to z zasad judaizmu, tylko przeciwnie, z faktu, że większość współczesnych Żydów w Izraelu ma bardzo liberalne podejście do religii. Na tym tle dochodzi do największych spięć o aborcję. Rabini sefardyjski Szlomo Mosze Amar i aszkenazyjski Jona Metzger wezwali parę lat temu rabinów w całym kraju, aby w swoich kazaniach zdecydowanie opowiadali się za obroną dzieci nienarodzonych. Prasa nie miała dla nich litości. We wspólnym liście główni przywódcy judaizmu napisali, że wszystkim wiernym należy wpoić przekonanie o surowym zakazie aborcji. Jeszcze wcześniej główny rabinat Izraela przypomniał, że aborcja jest grzechem ciężkim, a zabicie nienarodzonego dziecka opóźnia przyjście Mesjasza, i powołał specjalny komitet, którego zadaniem jest lobbowanie na rzecz zmniejszenia liczby aborcji dokonywanych w kraju. W specjalnym oświadczeniu rabini podkreślali, że większość dokonywanych aborcji jest sprzeczna z kodeksem postępowania żydowskiej halachy (która dopuszcza aborcję w przypadku zagrożenia życia matki). Cytowali też fragment Księgi Rodzaju: „Jeśli kto przeleje krew ludzką, przez ludzi ma być przelana krew jego, bo człowiek został stworzony na wyobrażenie Boga”. Dla tych rabinów ten tekst jest potwierdzeniem tego, że dziecko nienarodzone ma godność osoby stworzonej na obraz i podobieństwo Boga.

Oczywiście istnieje wiele innych szkół i rabinów, którzy zupełnie inaczej podchodzą do tej kwestii. Część rabinów przekonuje, że zgodnie z judaizmem dusza łączy się z ciałem dopiero w chwili narodzin, a sam moment połączenia jest precyzyjnie określony: następuje wtedy, gdy główka dziecka wychodzi z kanału rodnego lub gdy ukazuje się połowa jego ciała. W takiej interpretacji płód nie jest jeszcze w pełni człowiekiem, a więc nie może być w pełni chroniony. To zróżnicowanie poglądów pokazuje, że nie tylko stosunek do religii współczesnych Żydów jest problemem, ale również wewnętrzne spięcia w judaizmie.

Eli Schussheim nie bawi się w dywagacje, czy to jest człowiek, czy „jeszcze nie”. Na portalu Breaking Israel News w 2014 r. napisał: „Jako syn ocalałego z Holokaustu poświęciłem swoje życie ratowaniu innych, praktykując przez ponad trzy dekady jako chirurg ogólny w największych szpitalach w Izraelu. Kiedy odkryłem, że tak wielu potencjalnych Izraelczyków zginęło na skutek aborcji, nie mogłem po prostu pozostać obserwatorem. W państwie żydowskim, w którym życie ma wielkie znaczenie, żadna matka nie powinna rezygnować z dziecka z powodu pieniędzy. Tu nie chodzi o opowiadanie się albo za prawem do życia, albo za prawem do wyboru; chodzi o odczuwanie bólu innej osoby, która krzyczy o pomoc, ale nie ma poczucia, że ktoś jej krzyku słucha. Chodzi o umożliwienie komuś wyboru tego, czego naprawdę chce”.•

Dostępne jest 21% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.