Drogi Michale Obrębski. Mylisz się. Zacytuję fragment książki Giuseppe Ricciottiego, włoskiego biblisty "Życie Jezusa Chrystusa" na temat Dwunastu Apostołów : "Czytali i pisali rzadko, ale nie byli analfabetami. Dopiero po katastrofie w r. 70 analfabetyzm opanował Palestynę. Przed upadkiem Jerozolimy przy każdej synagodze była czynna bodaj mała szkółka elementarna i każdy w mniejszym lub większym stopniu opanowywał naukę czytania i pisania, chociaż mały z niej czynił użytek." (s.333). Riccitti obala także twój sposób myślenia, gdy świętym Janie, autorze czwartej Ewangelii: "Nie jest ważne, jaki był zawód Jana, bo według przyjętego w Palestynie zwyczaju otrzymywało się wykształcenie, a jednocześnie wykonywało jakiś zawód. Św Paweł żył z pracy rąk własnych. Przed nim i po nim pracują: sławny Hillel zarabiający tylko pół denara na dzień, Rabbi Akiwa, który rąbał drzewo. Rabbi Joshua był węglarzem, Rabbi Meir przepisywaczem, Rabbi Johanan-szewcem. Większość uczonych, których wymienia "Talmud", stanowili robotnicy, a tylko nieznaczna większość posiadała majątek, który pozwalał im na nie wykonywanie żadnego zawodu." (168 s.). Co zaś do cytatu, jakim się posłużyłeś z Ewangelii świętego Jana, to zwróć uwagę na fakt, że słowa "Jak on może znać pisma, skoro się nie uczył?" wypowiadają w niej faryzeusze i uczeni w Piśmie, zatem WROGOWIE Jezusa. Jezus był dla nich człowiekiem z zewnątrz: nie należał do ich kręgu, nie pobierał nauk od nich, faryzeuszy, zatem według nich nie mógł dobrze znać Pisma, bo tylko oni w swoim mniemaniu byli kompetentni do nauczania Pisma. Kto się od nich nie uczył, ten nie mógł być według nich znawcą Pisma.

Ciekawe, skąd autor artykułu wziął te bzdury o nazireacie! Bycie nazirejczykiem nie polegało na bezżeństwie, tylko na nie piciu alkoholu oraz nieścinaniu włosów. Można o tym przeczytać w Księdze Liczb: 6, 1-21. Nazirejczykiem przez całe życie (od łona matki) był Samson - który miał żonę (i nie ślub z żoną odebrał mu siłę, ale złamanie ślubu niestrzyżenia włosów), a także Jan Chrzciciel (który rzeczywiście się nie ożenił, ale o tym Zachariaszowi anioł nie wspominał, nie miało to nic wspólnego z nazireatem). Jezus nazirejczykiem raczej nie był, bo wino pił (wspominał nawet z goryczą, że mówią o Nim: oto żarłok i pijak - choć na pewno nie nadużywał ani jedzenia, ani picia). Był nazarejczykiem, bo pochodził z Nazaretu - i tyle. W czasach Jezusa rzeczywiście pojawili się Esseńczycy (nazywani niekiedy sektą), którzy się nie żenili, ale generalnie bezżeństwo nie było "w duchu hebrajskim" - większość proroków miała żony.

"Analfabetyzm wśród mężczyzn żydowskich był niemożliwy, nawet wśród rybaków" skąd to wiadomo? Nauka Tory na pamięć z nauką czytania i pisania nie jest tożsama.