Ojciec łysa pała

  Chen Zhao / CC 2.0 Chan Tengri
Góra, której nazwę tłumaczy się "pan niebios". Położona jest na granicy Kirgistanu, Kazachstanu i Chin To typowa epika „w pięknych okolicznościach przyrody”, przywodząca na myśl takie produkcje jak „Lawrence z Arabii”, czy „Tańczący z wilkami”. Ale prócz wspaniałych pejzaży i imponujących scen batalistycznych w filmie tym raz po raz powraca także wątek religijny, kiedy to tytułowy bohater zwraca się w modlitwie do wielkiego Tengri.

Kim był  Tengri?
Buriaci nazywają go esege malan Tengri, co znaczy „ojciec łysa pała”. Był on mongolskim bogiem nieba, łąk, trzód, urodzaju i płodności. Od niego także zależał los, przeznaczenie każdego człowieka.

Jego przydomki to erketu Tengri (potężne niebiosa), mongke Tengri (wieczne niebiosa) oraz koke, mongke Tengri (błękitne, wieczne niebiosa).

To azjatyckie bóstwo przewodzić miało 99 niebianom, z których 55 przydzielonych było do zachodniej strony świata, a 44 do strony wschodniej. Niebianom odpowiadało 77 matek ziemi, które symbolizowała, czy też przewodziła im mongolska bogini Etugen (żona boga Tengri). Matki ziemi miały władać 77 poziomami świata podziemnego.

Władca chanów
Dla Mongołów Tengri był bogiem odwiecznym i wszechwiedzącym. Stwórcą całego świata, którego synem i posłańcem był grom z nieba. To Tengri był strażnikiem porządku, który na swego ziemskiego reprezentanta powoływał chana.

Rzecz jasna składano mu także ofiary, zazwyczaj z konia - tak cennego i ważnego dla żyjących na stepach Mongołów.

***

Korzystałem z następujących pozycji:

Bogowie, demony, herosi : leksykon / [red. t. Zbigniew Pasek ; hasła oprac. Kazimierz Banek et al.]. - Kraków : "Znak", 1996

Leksykon bóstw i demonów / Manfred Lurker ; przekł. [z niem.] Jerzy Prokopiuk, Robert Stiller. - Warszawa : "Bellona", 1999

Leksykon mitologii : mity ludów i narodów świata / Gerhard J. Bellinger ; [tł. Janina Szymańska-Kumaniecka]. - Warszawa : "Muza", 2003