Judaizm o rzeczach ostatecznych: Życie, śmierć i żałoba

Zgodnie z tradycją, od chwili śmierci do pogrzebu, który odbywa się następnego dnia, ktoś czuwa przy zmarłym i recytuje psalmy. Hewra kadisza (bractwo pogrzebowe) zajmuje się rytualnym obrządkiem pogrzebowym: obmyciem oraz obleczeniem ciała w biały całun (kitel). Podczas pogrzebu trumna jest zamknięta, co ma symbolizować, że zmarły już nie należy do świata doczesnego. Innym znakiem nieodwracalności śmierci jest sypanie garści ziemi na trumnę już opuszczoną do grobu.
Rytuały dotyczące pogrzebu utwierdzają nas w poczuciu świętości i piękna życia. Ceremonia pogrzebowa ma na celu ułatwienie ukochanym zmarłego zaakceptowanie takiego porządku rzeczy i dalszego życia.
W czasach Talmudu wprowadzono trwającą 7 dni żałobę po zmarłym (sziwa). Członkowie najbliższej rodziny opłakują zmarłego, nie wychodzą z domu, unikają wykonywania codziennych czynności oraz przyjmują kondolencje.

Życie
W judaizmie życie jest najwyższą wartością. Talmud głosi, że cała ludzkość wywodzi się od jednego człowieka, dlatego ocalić jedno życie to jak ocalić cały świat, ale i zgładzić jedno, to jak zniszczyć świat.
Spośród 613 nakazów, jedynie zakazu morderstwa, wielobóstwa, kazirodztwa i cudzołóstwa nie można naruszyć dla ocalenia życia. Judaizm nie tylko zezwala, lecz nawet nakazuje pogwałcić nakazy jeśli jest to konieczne dla ocalenia życia. Poważnie chorym i kobietom w połogu zabrania się świętować Jom Kippur, ponieważ mogłoby to narazić ich życie. Lekarze mają obowiązek odbierania nagłych telefonów w Szabat, mimo iż narusza to wiele przepisów związanych z tym świętem. Aborcja jest obowiązkiem w przypadku gdy ciąża zagraża życiu matki (prawo żydowskie nie uznaje nienarodzonych za istoty ludzkie, stąd ważniejsze jest życie matki).
Ze względu na to, że ludzkie życie jest tak cenne nie wolno nam zrobić niczego, co mogłoby przyspieszyć nadejście czyjejś śmierci, nawet dla zmniejszenia cierpienia. Eutanazja, samobójstwo, ułatwienie samobójstwa są w żydowskim prawie zakazane.
Talmud podkreśla, że nie wolno nawet poruszyć ręki umierającego jeśli mogłoby przyspieszyć to jego śmierć.
Mimo tego, jeśli śmierć jest bliska i nieuchronna, a pacjent cierpi, prawo zezwala przerwać sztuczne podtrzymywanie przy życiu.

Śmierć
Judaizm nie traktuje śmierci jako wielkiej tragedii, nawet jeśli nastąpi ona bardzo wcześnie lub na skutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności. Śmierć jest procesem naturalnym. Nasza śmierć, tak samo jak życie, ma znaczenie i jest częścią Boskiego planu.
Wierzymy w życie po życiu, w lepszy świat, w którym ci, którzy żyli godnie zostaną nagrodzeni.
Żałoba nie ma podkreślać dystansu i obawy przed śmiercią. Żydowskie praktyki związane ze śmiercią mają za zadanie okazanie jej szacunku (kavod ha-met), oraz wsparcie bliskich (nihum avelim), którym brakuje zmarłego.

Opieka nad zmarłym
Po śmieci zmarłemu zamyka się oczy, ciało kładzie się na podłodze i przykrywa, ustawia się koło niego płonące świece. W dowód szacunku ciało aż do pogrzebu nie jest pozostawiane samo. Ludzie przebywający przy zmarłym nazywani są szomrim, nazwa ta pochodzi od rdzenia znaczeniowego Szin-Mem-Resz, co znaczy strażnik lub stróż.
Okazanie ciału respektu jest sprawą najwyższej wagi. Przykładowo: szomrim nie może jeść, pić ani wypełniać przykazań przy zmarłym, gdyż oznaczałoby to lekceważenie (ponieważ zmarły nie może już robić tych rzeczy).
W większości społeczności istnieją organizacje zajmujące się zmarłymi, zwane chewra kadisza (święta społeczność). Ich członkowie są wolontariuszami. Ich praca jest tym bardziej godna szacunku, że świadczą swe usługi tym, który nigdy nie będą mogli się im odwdzięczyć.
Autopsja jest postrzegana jako bezczeszczenie ciała zmarłego. Jest dozwolona jedynie gdy może ocalić czyjeś życie, lub gdy dopuszcza ją lokalne prawo. Gdy już musi być przeprowadzona, ingerencja powinna być możliwie najmniejsza.
Obecność ciała zmarłego jest źródłem rytualnej nieczystości. Z tego powodu kohen nie powinien przebywać przy zwłokach. Ludzie, którzy byli przy zmarłym powinni obmyć ręce przed powrotem do domu. Gest ten ma znaczenie symboliczne, oznacza oczyszczenie duchowe, nie fizyczne. Należy to zrobić niezależnie od tego, czy dotykało się ciała czy nie.
W trakcie przygotowań do pogrzebu ciało jest gruntownie myte i oblekane w prosty, płócienny całun. Mędrcy orzekli, że zarówno strój jak i trumna powinny być proste, dzięki temu, w obliczu śmierci, biednemu oddamy taką samą cześć jak bogatemu. Zmarłym zakłada się tallit i tzitzit, teraz już bezużyteczne.