Purim

Dlaczego świetują?
Wyznawcy judaizmu tak wyjaśniają, dlaczego obchodzą święto Purim:

Obchodzimy Purim na pamiątkę cudownego ocalenia Żydów od całkowitej zagłady, co miało miejsce w czasach króla Aswerusa (Kserksesa), władcy potężnej Persji. Zausznik królewski, Haman, postanowić zniszczył Żydów i ciągnął losy (pur), aby dowiedział się, jaki jest najbardziej sprzyjający dzień dla zrealizowania tych niecnych zamiarów. Nazwa święta Purim wywodzi się właśnie od słowa "pur" - los. Plany Hamana spełzły na niczym dzięki odwadze i samozaparciu dwojga ludzi - żydówki Estery, która była żoną Aswerusa, i jej kuzyna Mordechaja (Mardocheusza), jednego z przywódców społeczności żydowskiej w czasach imperium rozciągającego się od Indii po Etiopię. Hamana z rozkazu królewskiego powieszono, a jego stronnicy, zorganizowani przez niego i uzbrojeni - zostali zgładzeni przez Żydów tego samego dnia, 13 adar, kiedy to oni mieli wymordować Żydów. Następny dzień, 14 adar (a w Suzie i starożytnych miastach Erec Israel również I5 adar) stał się świętem, które obchodzimy po dzień dzisiejszy.
 

Jak to było z tą Esterą?
Najprawdopodobniej Księga Estery napisana została w Babilonii lub Persji i odzwierciedla rzeczywistość historyczną z czasów Imperium perskiego podczas rządów dynastii Achemenidów (558 - 330 r. p.w.e.), tzn. przed inwazją Greków, na których czele stał Aleksander Macedoński. Dowodem na to, że Księga Estery powstała w epoce przedgreckiej, jest fakt, iż nie zawiera ona żadnych greckich terminów oraz imion. Wszystkie obce słowa występujące w Księdze wywodzą się z perskiego bądź aramejskiego.

Król opisany w Księdze Estery jako Aswerus - to być może Kserkses I, panujący w latach 486-465 p.w.e. Historia potwierdza wiele faktów opisanych w Księdze Estery. Na przykład wiadomo, że Kserkses I kazał zbudować wspaniały pałac w Suzie (w Księdze Estery miasto to nosi nazwę Szuszan). Za jego panowania państwo perskie było potęgą, jego granice na wschodzie sięgały doliny Indusu, a na zachodzie - sąsiadowało z Etiopią i Libią. Kserkses I otoczył się przepychem, szczodrą ręką rozdawał cenne dary swoim bliskim i wydawał wielodniowe wystawne uczty.

Księga ta, należąca do trzeciej części Tanachu, Pisma Świętego, do Ketuwim - Pism, otrzymała nazwę od imienia Estery, bohaterki opowieści, dzięki której uratowali zostali od zagłady Żydzi mieszkający w Imperium Perskim. Ma ona jeszcze jedną nazwę - Megilat Ester czyli Zwój Estery. Opowieść osnuta jest wokół pasjonującego wątku - nad Żydami ogromnego imperium zawisło śmiertelne niebezpieczeństwo, od którego zostali oni cudem uratowani. Księga rozpoczyna się od opowieści o tym, jak Aswerus, władca Imperium Perskiego, każe stracić swoją żonę Waszti, która nie chciała stanąć przed obliczem króla i jego ministrów podczas uczty (rozdział 1). (Historia Waszti, nota bene, stanowi niezły materiał dla feministek, ponieważ kończy się następująco: "I rozesłano listy do wszystkich prowincji, że każdy mężczyzna ma być panem w swoim domu i zarządzać nim, jak mu się podoba" (Est. 1;22) Król zaczyna rozglądać się za nową królową na miejsce straconej żony. Wśród licznych pretendentek przybyłych do pałacu największą przychylność króla zyskała żydowska dziewczyna-sierota - piękna Estera wychowana w domu swego kuzyna Mordechaja. Estera zostaje królową, zająwszy miejsce Waszti (rozdział 2). Następnie Aswerus wyznacza swojego najbliższego doradcę - zostaje nim wróg Żydów Haman, który wywodzi się z rodu Amalekitów. Żądnemu chwały Hamanowi kłaniają się wszyscy aż do ziemi. Wszyscy - oprócz Mordechaja. Zagniewany Haman postanawia rozprawić się z niepokornym Żydem i całym jego narodem. Przekonuje króla, aby wydał rozkaz unicestwienia wszystkich Żydów mieszkających w jego państwie w ciągu jednego dnia - trzynastego dnia miesiąca adar. Haman wybrał ten dzień, ciągnąwszy uprzednio losy (rozdział 3). Mordechaj dowiedział się o tym straszliwym rozkazie, oznajmił o tym Esterze i przekonał ją, aby poprosiła króla o uchylenie rozkazu, chociaż i ona w ten sposób narażała swoje życie (rozdział 4). Estera zaprasza Aswerusa i Hamana na bal (rozdział 5). W nocy Aswerus nie może usnąć, rozkazuje więc, aby mu poczytano kroniki. W jednej z nich napisane było, że Mordechaj pomógł w zdemaskowaniu zamachowców, którzy chcieli zgładzić króla, ale nie wynagrodzono ich za to. Aswerus każe odznaczyć Mordechaja i powierza to zadanie... Hamanowi (rozdział 6). Aswerus i Haman przybywają na ucztę do Estery i wtedy przyznaje się ona do tego, że należy do narodu skazanego na całkowitą zagładę.