Poznać historię swoich przodków

"Odwiedzamy groby nie po to, by czcić śmierć, ale by czcić życie" - powiedział opiekun grupy Rafi Ostrov.

Młodzież wycinała krzewy, porządkowała nagrobki i rekonstruowała litery na macewach. "To są chłopcy ze szkół religijnych, w części przyszli rabini, którzy przez tydzień sprzątali w Polsce cmentarze żydowskie. Zwiedzają miejsca zagłady Żydów i chcą też zrobić coś dobrego, zaopiekować się miejscami pamięci" - powiedziała opiekunka kaliskiego cmentarza żydowskiego Halina Marcinkowska.

Jak wyjaśnił Ostrov, którego przodkowie urodzili się w Kaliszu, on i jego koledzy należą do Żydowskiego Ruchu Młodzieżowego Ben Akiva. "Jeden z rabinów kaliskich żyjących w XIX wieku był głównym ideologiem naszego ruchu (...). Żydzi żyli w Polsce od 900 lat, więc naszym celem jest dowiedzieć się jak tutaj funkcjonowali" - tłumaczył dziennikarzom.

W 1264 r. książę wielkopolski Bolesław Pobożny nadał Żydom w Kaliszu, po raz pierwszy w Polsce, tzw. statut kaliski. Ustanowił nim autonomię gmin żydowskich oraz zapewnił m.in. ochronę osobistą mienia i pełnię swobód religijnych. Statut był później potwierdzany i poszerzany kolejno przez Kazimierza Wielkiego, ostatnich trzech Jagiellonów i Stefana Batorego. Założony wtedy cmentarz zniszczyli podczas II wojny światowej Niemcy.

Według źródeł historycznych, pierwsi Żydzi pojawili się w Kaliszu za czasów panowania Mieszka III Starego (1121-1202). Zajmowali się wtedy kupiectwem, a przede wszystkim bankierstwem. Mieszko otoczył ich specjalną opieką - wszelkie prześladowania Żydów były wtedy surowo karane.

Kalisz był także ośrodkiem nauk talmudycznych - w mieście działali m.in. rabini Szlomo Zalman i założyciel jesziwy Israel Szapiro. Według różnych szacunków, w 1939 r. Żydzi stanowili od 30 do 50 proc. mieszkańców miasta. Dziś w Kaliszu nie ma gminy żydowskiej, a liczba przedstawicieli tej narodowości jest znikoma.

Istniejąca od 1919 r. nekropolia, którą porządkowali w poniedziałek młodzi Żydzi, uważana jest za największą w Wielkopolsce i jedną z najlepiej zachowanych w kraju. Znajduje się na niej odrestaurowany kilka lat temu Dom Przedpogrzebowy, w którym zgromadzono wiele cennych pamiątek.