Tora powróciła do synagogi w Dąbrowie Tarnowskiej

Jak poinformował PAP w poniedziałek dyrektor szef Ośrodka Spotkania Kultur Paweł Chojnowski, zabytkowa Tora, pisana ręcznie prawdopodobnie na pergaminie, jest już prezentowana w sali modlitw. Umieszczono ją w specjalnej wnęce ściany świątyni przewidzianej na przechowywanie zwojów Tory.

Chojnowski dodał, że według przekazu ustnego Tora ta pochodzi z dąbrowskiej synagogi. W 1941 lub 1942 roku anonimowa osoba zabrała ją ze świątyni i przekazała na przechowanie do klasztoru redemptorystów znajdującego się w odległym o 40 kilometrów Tuchowie.

"Odbyło się to w wielkiej tajemnicy, bowiem w klasztorze stacjonowały w tym czasie wojska niemieckie" - zaznaczył Chojnowski.

Tora została przekazana przez ofiarodawcę z intencją, aby zwrócić ją w pierwotne miejsce, gdy synagoga powtórnie będzie służyć celom religijnym.

Według niego przechowujący zabytek uznali, że warunek ten został spełniony, pomimo że dąbrowska synagoga nie jest już obiektem sakralnym. Od podniesienia budowli z ruiny w 2012 roku mieści się tam Ośrodek Spotkania Kultur, prowadzący m.in. ekspozycję zabytków judaistycznych.

Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej została udostępniona zwiedzającym w czerwcu 2012 roku, po trwającej od 2007 roku odbudowie. Remont całkowicie zdewastowanego zabytku był możliwy dzięki unijnej dotacji z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego (MRPO).

Synagoga jest jedną z największych zachowanych synagog w województwie małopolskim, uznawaną za perłę architektury chasydów w Polsce. Świątynia została zbudowana w drugiej połowie XIX wieku według projektu żydowskiego architekta i inżyniera Abrahama Goldsteina. Głównym fundatorem był Ajzyk Stern.

Podczas I wojny światowej synagoga uległa zniszczeniu. Zaraz po wojnie została odnowiona. W latach 1936-1937 przeszła generalny remont, podczas którego dobudowano do fasady, w miejsce drewnianej konstrukcji, wielki, trójkondygnacyjny krużganek. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę, następnie urządzili w niej magazyn, który funkcjonował do 1970 roku. Budynek systematycznie popadał w ruinę. W 2006 roku Skarb Państwa przekazał zabytek gminie Dąbrowa Tarnowska.