Aszura - ku czci wnuka Proroka

Dzień Aszury, 10 muharrama, jest dla szyitów kulminacyjnym dniem tego miesiąca i najważniejszym świętem. Tego dnia wierni wspominają męczeńską śmierć Al-Husajna, syna imama Alego, który w 680 r. został okrążony pod Karbalą przez wojska kalifa umajjadzkiego i zamordowany. W krajach szyickich uroczyste obchody tego święta, rozpoczynającego się już kilka dni wcześniej, osiągają najpełniejszą formę wyrazu w procesjach i przedstawieniach pasyjnych. Organizowane są spotkania, odrębnie dla kobiet i mężczyzn, podczas których rozpamiętuje się cierpienia wnuka Proroka. Kobiety w tym czasie nie używają ozdób i przywdziewają czarne szaty.

Islam szyicki ma szczególny stosunek do cierpienia i męczeństwa, uwarunkowany m.in. okolicznościami śmierci Al-Husajna. Zawodzenia i płacze stanowią nierozerwalną część rytuałów pielgrzymkowych podczas odwiedzania sanktuariów poszczególnych imamów.

Od drugiej polowy XVIII w. istnieją szyickie misteria pasyjne, które początkowo przedstawiano tylko w pierwszej dekadzie muharrama, później zaś przez cały rok. Najważniejszymi centrami owych misteriów pasyjnych, zwanych „tazija” (dosłownie: „kondolencje”), są miasta irańskie, An-Nadżaf i Karbala w Iraku, Nabatijja w Libanie, oraz subkonty-nent indyjski. Misteria te składają się z elegijnych pieśni i przedstawień, które początkowo tematycznie ograniczały się do Al-Husajna i rodziny Alego, ale później zostały poszerzone. Oprócz misteriów, opowiadających o tragicznych wydarzeniach spod Karbali, organizuje się także procesje biczowników. Ta niezwykła forma ludowej pobożności jest przedmiotem sporów teologów szyickich. Choć procesje tego typu toleruje się w dzisiejszym Iranie, to jednak właściwie są one zakazane.

Szyici-isma'ilici nie biorą udziału w święcie Aszury, ponieważ uznają Agę Khana za żyjącego imama.

Z kolei dwunastowcy (imamici) rozciągają okres żałoby także na następny miesiąc, kończąc jaw czterdziestym dniu po obchodach rocznicy śmierci Al-Husajna.

Turcy obchodzą Aszurę jako święto uratowania arki Noego, która zatrzymała się na górze Ararat. Z tej okazji przygotowuje się świąteczne potrawy złożone ze wszystkich możliwych artykułów spożywczych. 10 muharrama przyrządza się potrawy z czterdziestu składników i częstuje nimi przyjaciół, znajomych i sąsiadów.

(za R. Kirste, H. Schultze, U. Tworuschka, Święta wielkich religii)