Na drodze dialogu jako pielgrzym

Papież wspomniał też Franza Rosenzweiga i Martina Bubera – dwóch niemieckojęzycznych intelektualistów żydowskich, którzy dzięki głębokiej znajomości obu kultur i związanych z nimi języków przyczynili się do ich pogłębionego spotkania. Dalej mówił o inicjatywach podejmowanych w Niemczech dla odbudowy i pogłębienia relacji chrześcijańsko-żydowskich oraz o różnych wymiarach dialogu.

„Pierwszy wymiar tego dialogu, a mianowicie spotkanie między ludem Bożym nigdy nie odwołanego przez Boga Starego Przymierza, a ludem Nowego Przymierza, jest zarazem dialogiem wewnątrz naszego Kościoła, jakby między pierwszą i drugą częścią jego Biblii. Drugim wymiarem naszego dialogu, istotnym i centralnym, jest spotkanie między dzisiejszymi Kościołami chrześcijańskimi a dzisiejszym ludem Przymierza zawartego z Mojżeszem. Chciałbym jeszcze wspomnieć trzeci wymiar naszego dialogu. Niemieccy biskupi poświęcają końcowy rozdział swej deklaracji naszym wspólnym zadaniom. Żydzi i chrześcijanie jako synowie Abrahama są powołani, by być błogosławieństwem dla świata, wspólnie przyczyniając się do pokoju i sprawiedliwości między wszystkimi ludźmi i narodami – i to w tej pełni i głębi, jaką Bóg sam dla nas zamierzył, a także z gotowością do ofiar, których ten wzniosły cel może wymagać. Im bardziej nasze spotkanie będzie naznaczone tym świętym zobowiązaniem, tym bardziej będzie ono także dla nas samych błogosławieństwem”.

Przemówienie wygłoszone przed 30 laty w Moguncji do wyznawców judaizmu Jan Paweł II zakończył spojrzeniem ku Ziemi Świętej, wspominając pierwszą w dziejach papieską pielgrzymkę, jaką tam odbył Paweł VI. Przytoczył jego modlitwę o pokój w tej ziemi, życząc, by Jerozolima stała się miejscem pojednania wszystkich ludów.