Pielgrzymka

Jako uczony, z charakterystycznym dla mojego zawodu zamiłowaniem do definiowania terminów, sformułowałem definicję p i e l g r z y m k i. Oto ona:

podróż z domu do odległego miejsca świętego, niosąca ze sobą niewygody i okazje do spotkań, mająca na celu zbliżenie się do czegoś potężnego i uzyskanie jakiejś korzyści w rodzaju doświadczenia religijnego, spokoju ducha, uzdrowienia, rozwiązania problemu, a nawet zbawienia.

Odezwała się we mnie etymologiczna żyłka i postanowiłem pogrzebać w słowniku Webstera, gdzie odkryłem, że pielgrzymka pochodzi od łacińskiego słowa peregrinus, oznaczającego cudzoziemca, które z kolei wywodzi się od pereger, „przebywający za granicą” (jak sokół wędrowny, Falco peregrinus), które można podzielić na per, „przez”, i ager lub „ziemia, pole”. A zatem pielgrzym to ktoś, kto odbywa p e r e g r y n a c j ę, wędruje po ziemi jako cudzoziemiec, a więc jest sans terre, bez ziemi i domu, i może dotrzeć do sainte terre, ziemi świętej. W zen można to porównać do fujū, „niezamieszkiwania” lub „niezakorzenienia”, kiedy to poprzez stan nieprzywiązania unikamy uwikłania i dzięki temu możemy swobodniej wędrować przez życie.

W takim ujęciu pielgrzym wyrusza z domu, aby drogą lądową lub morską dotrzeć do odległego miejsca, które uchodzi za święte, potężne lub niezwykłe, a przez to obdarzone mocą sprawczą. Może ono słynąć z boskich objawień, jak góra Synaj, na której Najwyższy przemówił do Mojżesza z tajemniczego płonącego krzewu, a później dał mu Dziesięć Oświadczeń, lub grota Massabielle w Lourdes, gdzie w 1858 roku Dziewica Maryja objawiła się Bernadetcie. Celem pielgrzymki może być miejsce dające poczucie boskiej obecności, jak klasztor Świętej Katarzyny u podnóża góry uważanej za biblijny Synaj, Al-Kaba w Mekce, Ściana Płaczu w Jerozolimie, Ganges w Waranasi lub góra Wutai w Chinach.

Pielgrzymi wędrują też do miejsc słynnych doświadczeń religijnych, takich jak drzewo, pod którym Budda doznał oświecenia. Pątnicy mogą również wędrować do miejsc związanych z wybitnymi postaciami swojej religii, takich jak Golgota w bazylice Grobu Świętego; Santiago de Compostela w północnej Hiszpanii; groby patriarchów w Hebronie; Dżetawana w pobliżu Śrawasti, gdzie Budda schronił się w porze deszczowej; Góra Miłosierdzia, na której Mahomet wygłosił swoje ostatnie kazanie; lub Kopuła na Skale na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie, skąd Mahomet wstąpił do nieba podczas swojej nocnej podróży i gdzie według żydów i chrześcijan Abraham chciał złożyć w ofierze swojego syna Izaaka.

W Japonii pielgrzymi udają się na święte góry, takie jak Hiei, lub do buddyjskich świątyń i sanktuariów shintō poświęconych bóstwom, które mogą obdarzać wiernych łaskami. Jednym z najsłynniejszych celów pielgrzymek buddyjskich są trzydzieści trzy świątynie w pobliżu Osaki i Nary poświęcone bogini Kannon i trzydziestu trzem formom, w których manifestowała się, by pomagać ludziom.

Kannon, znana w Chinach jako Guanyin, to wschodnioazjatycka wersja bodhisattwy Awalokiteśwary, który w wierzeniach Tybetańczyków jest postacią męską, a jego wcieleniami są kolejni dalajlamowie. Dwa sinojapońskie znaki składające się na słowo „Kannon” oznaczają tę, która „słyszy dźwięki” cierpiącego świata. Ta współczująca postać czasami jest przedstawiana z tysiącem rozchodzących się promieniście niczym pawi ogon ramion, z oczami umieszczonymi na dłoniach. Owe oczy symbolizują wejrzenie na niedolę istot cierpiących, podczas gdy ręce symbolizują współczującą pomocną dłoń wyciąganą przez bodhisattwę do tych istot.

We wszystkich religiach pielgrzymka wyprowadza wędrującego poza ramy codzienności...

*

Powyższy tekst jest fragmentem książki "Zen wędrowny. Jak odnaleźć spokój w czasie życiowych burz". Autor: Christopher Ives. Wydawnictwo ZNAK.