Dokumenty podejmujące dialog z islamem

Dialog ma służyć społecznościom ludzkim jako środek do osiągnięcia wszechstronnego rozwoju. W relacjach między muzułmanami a chrześcijanami – przekonywał Jan Paweł II – nie powinno być miejsca na przemoc i nienawiść. Wolą Boga jest, by nie zadawać w Jego Imię nikomu śmierci. Słowa adhortacji: Bóg „nie chce bynajmniej być tym, w którego imię zabija się innych ludzi, ale nakazuje wierzącym, aby w duchu sprawiedliwości i pokoju wspólnie służyli życiu”, zdają się być zaadresowane w sposób szczególny do fundamentalistów islamskich.

Nienawiść żywiona „w imię Boga” do innych jest w gruncie rzeczy nienawiścią skierowaną ku Bogu. Jan Paweł II nie raz wyrażał tę opinię. „Obydwie strony dialogu islamsko-chrześcijańskiego” powinny szanować „zasadę wolności religijnej z wszystkimi jej konsekwencjami”. Zarówno wewnętrzny, jak i zewnętrzny, czyli publiczny, wyraz wiary powinien być otaczany respektem. Bez tego przyzwolenia, bez szacunku dla czyjejś tożsamości religijnej, nie może być w ogóle mowy o jakimkolwiek dialogu. Zaangażowanie w jego prowadzenie stanowi wyraz powołania, którego „dawcą” jest sam Bóg. Jan Paweł II stwierdził wprost: „Chrześcijanie i muzułmanie są powołani, aby prowadzić dialog unikając zagrożeń, jakie rodzą się z fałszywego irenizmu albo z wojowniczego fundamentalizmu, oraz, aby sprzeciwiać się głośno nielojalności w polityce i w działaniu, a także wszelkiemu brakowi wzajemności w dziedzinie wolności religijnej”.

Wytyczne do prowadzenia dialogu międzyreligijnego (a zatem również do dialogu z i.) zostały zawarte także w ogłoszonej 6 XI 1999 posynodalnej adhortacji apostolskiej Ecclesia in Asia. Dokument ten podpisany został przez papieża w czasie uroczystej sesji odbywającej się w New Delhi w Indiach, zamykającej Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów Poświęcone Azji. W trakcie obrad synodu biskupi ocenili sytuację Kościoła azjatyckiego w świetle Chrystusowego nakazu misyjnego, by głosić Ewangelię wszystkim ludom i narodom. Podkreślili, iż dialog międzyreligijny jest aspektem (elementem) misji ewangelizacyjnej Kościoła (Ecclesia in Asia, nr 23). Dialog stanowi istotną część misji Kościoła, ponieważ ma swoje źródło, swój początek w pełnym miłości „dialogu zbawienia”, prowadzonym przez Boga Ojca z całą ludzkością przez Syna Bożego w mocy Świętego Ducha. Dialog opiera się na „logice wcielenia”. Służyć ma odnowie działalności Kościoła pośród ludów i narodów Azji. Numer 31. adhortacji w całości poświęcony został dialogowi interreligijnemu. Ojciec Święty przypomniał wiernym Azji oraz wiernym Kościoła powszechnego, iż Sobór Watykański II uznał dialog oraz współpracę z wyznawcami innych religii za wyzwanie skierowane do wszystkich ochrzczonych oraz całej wspólnoty wierzących w Chrystusa. Papież wskazał na deklarację Nostra aetate jako „wielką kartę międzyreligijnego dialogu dla naszych czasów”.

Na kontynencie azjatyckim powstały oraz ukształtowały się wielkie religie i duchowe tradycje ludzkości. Jan Paweł II nazwał Azję „kolebką wielkich religii świata” (judaizmu, chrześcijaństwa, i. oraz hinduizmu). Dokument zwrócił uwagę na troskę biskupów o Jerozolimę, która jest „sercem chrześcijaństwa”, miastem bardzo drogim wszystkim dzieciom Abrahama. Ojcowie Synodu – jak podkreśla Ecclesia in Asia – wezwali poszczególne Kościoły partykularne tego kontynentu do solidarności z Kościołem, który jest w Jerozolimie. Dzielić mają one troski oraz doświadczenia Kościoła jerozolimskiego. Wierni powinni modlić się zań oraz służyć – poprzez zaangażowanie na rzecz pokoju i sprawiedliwości – dziełu „pojednania pomiędzy dwoma ludami i trzema religiami obecnymi w Świętym Mieście” (Ecclesia in Asia, nr 28). Dokument, ukazując przeszłość Kościoła na kontynencie azjatyckim, zwrócił uwagę na fakt głoszenia w XIII w. Ewangelii Mongołom i Turkom, jak również Chińczykom. Chrześcijaństwo, zaznaczył, nie zakorzeniło się jednak w tym rejonie świata z powodu rozwoju i. oraz wiążącej się z tym faktem geogra. cznej izolacji.

Ogłoszony przez Sekretariat dla Niechrześcijan 10 VI 1984 (w uroczystość Zesłania Ducha Świętego) dokument Postawa Kościoła wobec wyznawców innych religii. Re. eksje i wskazówki dotyczące dialogu i misji odzwierciedla doświadczenia Kościoła zdobyte w pracy na rzecz dialogu interreligijnego w dwudziestoleciu posoborowym. Stanowi resumé teoretycznych założeń międzyreligijnego dialogu i wytycza drogi, którymi postępować powinni wierni, spotykający na co dzień ludzi innych religii. Dokument omawia podstawy i prezentuje formy dialogu Kościoła z niechrześcijańskimi tradycjami religijnymi.

Zgodnie z podtytułem opisuje relacje między dialogiem międzyreligijnym a misją Kościoła, którą stanowi głoszenie zbawczego Imienia Jezusa. Zawiera ważne teologiczne stwierdzenia oraz istotne wskazania pastoralne. W nr 17. tego dokumentu, zamieszczonym w części Posłannictwo, zwrócono uwagę na misjonarzy, którzy wyróżnili się w dziejach Kościoła: św. Franciszka z Asyżu i bł. Charlesa de Foucaulda. Stwierdzono też, że „wśród wielu dostarczonych przez historię przykładów chrześcijańskiego posłannictwa szczególne znaczenie mają normy ustalone przez świętego Franciszka w niezatwierdzonej Regule dla braci (1221), którzy »z Bożego natchnienia zechcą pójść do Saracenów« (…). Znalazłszy się pośród nich, mogą oni ustalić swe związki duchowe w dwojaki sposób. Pierwszy sposób: niech nie wszczynają kłótni ani sprzeczek, ale z miłości do Boga będą ulegli wobec każdego ludzkiego stworzenia i przyznają się do tego, że są chrześcijanami. Drugi sposób: kiedy zobaczą, że tak się Bogu podoba, niech głoszą Słowo Boże». W naszym stuleciu powstało i sprawdziło się – przede wszystkim w świecie i. – doświadczenie Charlesa de Foucaulda, który wypełniał swoje posłannictwo w postawie pokornego i milczącego zjednoczenia z Bogiem, komunii z ubogimi i w duchu powszechnego braterstwa”.

Ogłoszony 19 V 1991 dokument Dialog i przepowiadanie. Re. eksje i orientacje dotyczące dialogu międzyreligijnego i przepowiadania Ewangelii Jezusa Chrystusa został opracowany przez Papieską Radę ds. Dialogu Międzyreligijnego i Kongregację ds. Ewangelizacji Narodów. W rozdziale I dokumentu, poświęconym zagadnieniu dialogu międzyreligijnego (a zatem implicite – dialogu Kościoła z i.), omówione zostały następujące kwestie: chrześcijańskie podejście do tradycji religijnych (nr 14-32), miejsce dialogu międzyreligijnego w misji ewangelizacyjnej Kościoła (nr 33-41), dyspozycje do prowadzenia dialogu międzyreligijnego (nr 47-50) oraz przeszkody dialogu (nr 51-54).

za: www.arabia.pl; Fragment pochodzi z książki: Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, E. Sakowicz (red.), Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne