Islam a przemoc

Selektywnie wybrane obrazy impulsywnie reagujących muzułmanów potwierdzają powstałe w ten sposób wyobrażenia i istniejące stereotypy. W ich utrwalaniu pomagają terroryści powołujący się na koraniczne przesłanie. Potwierdza to lista ataków dokonanych po 11 września 2001 roku. Dla przykładu należy wymienić Dżerbę w Tunezji (11 IV 2002), Bali w Indonezji (12 X 2002), Riad w Arabii Saudyjskiej (12 V 2003), Madryt (11 III 2004), Taba w Egipcie (7 X 2004), Londyn (7 VII 2005), Amman (9 XI 2005), Mumbai w Indiach (11 VII 2006). W najnowszej historii islamu nie brakuje więc przykładów powoływania się jego wyznawców na Koran, aby usprawiedliwić swoje barbarzyńskie poczynania. Czy Koran legitymizuje więc przemoc? Czy istnieje w islamie lub w Koranie czynnik napędzający spiralę terroru?

Odpowiedzi na tak postawione pytania są jednoznaczne. Podobnie, jak wszystkie religie świata, tak samo islam nie wspiera i nie popiera przemocy. Koran nie uprawomocnia terroru i go nie usprawiedliwia. Bóg Koranu jest wprawdzie sędzią surowym, ale sprawiedliwym i miłosiernym. Na jego wzór, muzułmanie powinni być miłosierni. Pokój, miłosierdzie i sprawiedliwość występują w Koranie znacznie częściej niż określenia odnoszące się do walki i wojny. Jak wszystkie święte teksty, tak też i Koran należy czytać w określonym kontekście społecznym i politycznym, w którym został objawiony. Koran, podobnie jak Stary Testament, zawiera wersety mówiące o walce i prowadzeniu wojen.

Wielu muzułmanów twierdzi, że przeakcentowanie przemocy i agresji w prezentowaniu islamu, ukazuje nieprawdziwy obraz ich religii. Argumentując, przywołują sytuacje z historii, kiedy islam usprawiedliwiał użycie siły, ale jednocześnie wskazują na tolerancję wobec innowierców, niespotykaną w tym czasie w innych częściach świata. Wojna stanowi ich zdaniem dopuszczalny stan wyjątkowy, natomiast normalnym stanem jest pokój.

Przemoc w islamie mimowolnie kojarzy się z arabskim określeniem dżihad, który znalazł sobie stałe miejsce w terminologii zachodniej. Słowo dżihad pochodzi od rdzenia dż-h-d, na podstawie którego tworzy się pojęcia związane z wysiłkiem, dokładaniem starań w jakiejś dziedzinie, zmaganiem i walką. Dżihad należy do szeroko pojętych obowiązków religijnych w islamie i jest niestety mylnie rozumiany wyłącznie w kategoriach walki zbrojnej, podejmowanej przez muzułmanów w celu rozszerzenia islamu. Główne przesłanie dżihadu to wysiłek, który muzułmanie powinni podejmować w celu osiągnięcia duchowej doskonałości. W chwili pojawienia się islamu dżihad rozumiano jako działalność muzułmanów skierowaną głównie przeciw „pogańskim” Arabom. Uczeni muzułmańscy rozróżniają dwa rodzaje dżihadu: wielki i mały. Pierwszy oznacza wysiłek duchowy, podejmowany w walce ze złem w każdej dziedzinie życia. Odnosi się on niejako do indywidualnych zmagań człowieka w pokonywaniu słabości, aby udoskonalić swe życie w oczach Boga. Wielki dżihad dotyczy także zaangażowania ludzi wierzących na rzecz promowania wiary i wartości moralnych w bezbożnym społeczeństwie. Mały dżihad oznacza natomiast walkę zbrojną, ale – jak podkreślają muzułmanie – rozumianą przede wszystkim w sensie wojny obronnej.