U źródeł teorii ofiary

I. DEFINICJA I JEDNOŚĆ SYSTEMU OFIARNEGO
(...)zanim podążymy dalej, należy przedstawić formalną definicję faktów, które określamy nazwą ofiary (le sacrifice).
Słowo ofiara sugeruje bezpośrednio ideę konsekracji (la consecration), co mogłoby wywołać wrażenie, że obu pojęć używa się wymienne. Nie ulega wątpliwości, że ofiara zawsze zakłada konsekrację. W każdym obrzędzie ofiarnym przedmiot przechodzi z dziedziny świeckiej do dziedziny religijnej, jest konsekrowany, poświęcony. Jednak nie wszystkie akty konsekracji są tej samej natury. Niektóre wyczerpują swe działanie na konsekrowanych przedmiotach, i to niezależnie od tego, czy chodzi o osobę, czy o rzecz. Za przykład może służyć obrzęd namaszczenia. Czy uświęca on króla? Przekształceniu ulega jedynie osobowość religijna króla; nic poza nią się nie zmienia. Natomiast w wypadku ofiary konsekracja promieniuje poza rzecz poświęcaną; dotyczy między innymi osoby moralnej, która ponosi koszty ceremonii. Wiemy, który dostarcza żertwę (victime), przedmiot poświęcenia, nie jest u kresu obrzędu tym samym, kim był na początku. Nabył cech religijnych, których uprzednio nie posiadał, lub pozbył się cech niekorzystnych, którymi był dotknięty; wzniósł się do stanu łaski lub wyszedł ze stanu grzechu. W jednym i drugim wypadku zmienił się z punktu widzenia religii.

Ofiarującym nazywamy podmiot, który otrzymuje błogosławieństwa płynące z ofiary lub doznaje jej działania. Tym podmiotem może być zarówno jednostka", jak i społeczność, rodzina, klan, szczep, naród, tajne stowarzyszenie. Gdy chodzi o społeczność, czasami grupa kolektywnie odgrywa rolę ofiarującego, to znaczy cała jest obecna w czasie ofiary; jednak niekiedy deleguje swego członka do działania w jej imieniu. W ten sposób rodzina zazwyczaj jest reprezentowana przez głowę rodziny, a społeczeństwo przez urzędników To jest pierwszy stopień w szeregu zastępstw, które spotkamy na każdym z etapów ofiary.

Jednak w niektórych wypadkach skutki konsekracji podczas obrzędu ofiarnego nie promieniuj ą bezpośrednio na samego ofiarującego, lecz przenoszą się na przedmioty, które w mniejszym lub większym stopniu mają związek z jego osobą. W wypadku obrzędu ofiarnego odprawianego w czasie budowy domu, skutki ofiary dotyczą samego budynku, a nabyte w ten sposób własności będą trwały po śmierci obecnego właściciela. Podobnie rzecz się ma w odniesieniu do pola należącego do ofiarującego, rzeki, przez którą trzeba się przeprawić, składanej przysięgi czy zawieranego przymierza. Wszelkie rzeczy brane pod uwagę podczas składania ofiary nazywamy przedmiotami ofiary. Należy przy tym zauważyć, że skutki ofiary dotyczą również ofiarującego ze względu na sam fakt jego osobistego zainteresowania i obecności podczas odprawiania obrzędu. Promieniujące działanie ofiary jest tu szczególnie wyraźnie widoczne, gdyż wywołuje podwójny skutek: jeden dotyczy przedmiotu, któremu składa się ofiarę, pragnąc na niego oddziaływać, drugi osoby, która wywołuje ów skutek zgodnie ze swą wolą. Niekiedy nawet obrzęd jest użyteczny tylko pod warunkiem owego podwójnego działania. Gdy ojciec rodziny składa ofiarę konsekrującą dom, chodzi nie tylko o przysposobienie budynku do przyjęcia domowników, lecz także o umożliwienie każdemu zamieszkania w nowej siedzibie.

Możemy zatem wskazać na cechę wyróżniającą konsekrację dokonującą się podczas obrzędu ofiarnego: rzecz poświęcona pełni w nim funkcję pośrednika między ofiarującym lub przedmiotem, którego dotyczą dobroczynne skutki ofiary, a bóstwem, do którego ofiara jest zazwyczaj kierowana. Człowiek nie ma bezpośredniego kontaktu z bogiem. To odróżnia ofiarę od większości faktów określanych mianem przymierza krwi, w którym po¬przez wymianę krwi dokonuje się bezpośrednie stopienie się życia ludzkiego i boskiego. Nie inaczej rzecz się majak sądzimy, w wypadku pewnych aktów składania w darze włosów, w których ofiarujący podmiot nawiązuje bezpośrednią łączność z bogiem poprzez przekazanie części swej osoby.