W poniedziałek Pesach

"Święto Pesach, znane też jako Święto Wyjścia czy Święto Przaśników, symbolizuje wyzwolenie z niewoli, zarówno fizycznej, jak i duchowej. To czas odrodzenia, który przypomina nam o wolności i nadziei. Egipt, Faraon i Mojżesz są znaczącymi symbolami dla współczesnych Żydów.

Egipt jest metaforą ciasnych ścian, które ograniczają nasz rozwój. Faraon jest jak głos wewnętrzny, który kpi z prób uzyskania wolności. Wreszcie Mojżesz to wyzwoliciel, nieskończona siła, motywacja do zerwania i przekraczania granic, do podążania ku temu, co bezgraniczne" - powiedział w środę dziennikarzom rabin Stambler.

Wieczorem w Pesach w żydowskich domach odbywają się tradycyjne wieczerze sederowe, podczas których odczytywana jest opowieść o ucieczce z niewoli egipskiej - hagada paschalna.

Podczas trwania święta zaostrzone są rygory koszerności - nie wolno używać zakwasu do pieczywa. Wszystkie przestrzegające tradycji panie domu już na tydzień przed Pesach zaczynają wielkie porządki, usuwając z domu wszystko, co było poddawane procesowi zakwaszenia: pieczywo, makarony, piwo, ale także zeszłoroczną mąkę. Na koniec w zakamarkach wysprzątanego mieszkania chowają dokładnie policzoną liczbę kromek chleba. Zadaniem dzieci jest odnalezienie wszystkich kromek, co ma ostatecznie wykazać, że w domu nie ma nawet odrobiny pieczywa na zakwasie. Znalezione kromki uroczyście się spala. Zgodnie z inną tradycją to dzieci chowają kromki, a ojciec rodziny ich szuka.

W czasie uroczystej wieczerzy Pesach spożywa się tradycyjnie m.in. macę wyrabianą tylko z mąki i wody, gorzkie zioła symbolizujące trudy niewoli (m.in. cykoria, chrzan, tymianek), mięso pieczone z kością i pieczone jajko. Maca przygotowywana bez zakwasu ma przypominać, że w noc wyjścia z Egiptu nie było czasu na zakwaszanie chleba. W dalszej części sederu podawane są m.in.: ryba faszerowana, kurczak z nadzieniem, rosół z knedlami z mąki macowej. Podczas wieczerzy należy skosztować wina z czterech kielichów.

"Pesach to święto rodzinne, bardzo ważny jest udział w nim dzieci. Na sederowym stole obok tradycyjnych symbolicznych dań powinny znaleźć się też gotowane ziemniaki, które macza się w osolonej wodzie. Ta potrawa nie ma żadnego symbolicznego znaczenia, pojawia się na stole tylko dlatego, żeby zaciekawić dzieci i zachęcić je do zadawania pytań" - powiedział rabin Stambler. Ważnym elementem kolacji są bowiem rytualne pytania dotyczące znaczenia obrzędów Pesach, na które odpowiada głowa rodziny. Tradycyjnie zadaje je najmłodsze z obecnych przy stole dzieci. "Żydzi wierzą, że tego wieczora każdy dom, gdzie się świętuje, odwiedza prorok Eliasz. Największe błogosławieństwo spada na tego, kto otworzy mu drzwi. Najczęściej uchylają je dzieci, które chcą mieć rodzeństwo i liczą na błogosławieństwo proroka w tej sprawie" - powiedział Stambler.

Czasami trudno pozbyć się z domu wszystkich zakazanych w Pesach zakwaszonych rzeczy, które tradycyjnie nazywa się chamec. W takim przypadku stosowane jest sprawdzone przez wieki rozwiązanie - cały chamec sprzedawany jest symbolicznie jakiemuś gojowi, od którego po świętach odkupuje się go. "Polscy Żydzi i Żydzi z Izraela sprzedają swój chamec wspólnie. Naczelny rabin Izraela sprzedaje cały ten chamec pewnemu Arabowi, a po świętach go odkupuje. W trakcie świąt ten symbolicznie sprzedany chamec musi znajdować się w zamkniętym pomieszczeniu, do którego domownicy nie wchodzą aż do końca świąt" - wyjaśnił rabin.

Pesach ma także związek z tradycjami chrześcijańskimi - podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus i Apostołowie świętowali właśnie sederową kolację.