Tatarskie zwyczaje

Muzułmański Związek Religijny w RP Najwyższe Kolegium Muzułmańskie (MZR) otrzymał na dwa albumy dotację z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA). Publikacje ukazały się w nakładzie 500 egzemplarzy każda. Składają się z części opisowej oraz zbioru fotografii, które dokumentują daną tradycję, a zostały zebrane wśród społeczności tatarskiej. Najstarsze zdjęcia pochodzą z lat 30. XX wieku.

Album "I pamiętaj imię swoje. Rytuały przejścia Tatarów polskich - azan" to trzecia i ostatnia część z serii o rytuałach przejścia. Do tej pory ukazały się albumy o tradycjach ślubnych i pogrzebowych polskich Tatarów.

Jak powiedziała PAP jedna z autorek, Barbara Pawlic-Miśkiewicz z MZR, azan to pierwszy rytuał przejścia związany z narodzinami dziecka, wprowadzający je do wspólnoty wyznaniowej; to moment, w którym uroczyście ogłasza się imię dziecka.

Podczas azanu rodzice wybierają dziecku przeważnie dwa imiona - jedno jest imieniem oficjalnym, używanym na co dzień, drugie - wywiedzione z tradycji religijnej. Sama uroczystość azanu ma rodzinny charakter. Rodzina zbiera się w domu lub - jak to bywa obecnie - w wynajętej sali. Obrzęd w tradycji tatarskiej prowadzi imam, który nadaje imię wybrane przez rodziców dziecka; zgodnie z zasadami islamu akt azanu może prowadzić ojciec czy dziadek dziecka. Po uroczystości odbywa się wspólny obiad, rozdawana jest sadoga, czyli słodki poczęstunek.

Natomiast album "Z Bajramem! Tatarskie tradycje świąteczne" jest uzupełnieniem serii o rytuałach przejścia polskich Tatarów. Wydawnictwo poświęcone jest przede wszystkim dwóm najważniejszym muzułmańskim świętom: Ramadan Bajram (na zakończenie postu) i Kurban Bajram (Święcie Ofiarowania). Na uroczystości tych świąt składają się modlitwy i spotkania w gronie najbliższych.

Z publikacji można też dowiedzieć się o innych dniach świątecznych, które na modlitwach i rodzinnych spotkaniach spędzają polscy Tatarzy. To Dzień Aszura (szyickie święto, dzień postu i pokuty) i Miełlud, czyli dzień narodzin proroka Muhammada (Mahometa).

W albumie zostały opisane tradycje związane z każdym ze świąt - co się na nie składa, jak wygląda modlitwa w meczecie prowadzona przez imama czy świąteczny poczęstunek. Przedstawione zostały też miejsca modlitw polskich muzułmanów: dwa zabytkowe meczety w Kruszynianach i Bohonikach (Podlaskie), Dom Modlitwy w Białymstoku i w Warszawie, meczet w Gdańsku.

Publikacje są też dostępne w wersji cyfrowej, na stronie Biblioteki Tatarskiej MZR. Planowane jest też spotkanie promocyjne.

Wyznający islam polscy Tatarzy, których historia obecności na ziemiach RP ma ponad sześćset lat, są współcześnie jedną z najmniejszych w kraju grup etnicznych. Ich liczbę szacuje się na ok. 2-3 tys.; największe skupiska Tatarów są w województwie podlaskim.

Liczba muzułmanów należących do Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP, najstarszej i najważniejszej organizacji polskich wyznawców islamu, szacowana jest na ok. 5 tys. osób.