Świętokrzyski Sztetl

StudioNizio „Świętokrzyski Sztetl"

Jak wyjaśniła PAP Agnieszka Dziarmaga, dyrektor ośrodka, "Świętokrzyski Sztetl" ma być "nowoczesnym ośrodkiem edukacyjno-muzealnym, dostępnym dla wszystkich zainteresowanych kulturą, tradycją i historią Żydów na Kielecczyźnie".

Według zapewnień władz samorządowych Chmielnika, obiekt jest wyjątkowy w skali kraju. To autorski projekt firmy architektonicznej Mirosława Nizio - współtwórcy m.in. koncepcji Muzeum Powstania Warszawskiego. "Poprzez nowoczesną multimedialną ekspozycję i nagromadzenie tradycyjnych pamiątek, wizyta w muzeum ma być wycieczką lub spacerem po przedwojennym żydowskim miasteczku (sztetlu), z jego odgłosami i specyficzną atmosferą miejsca, w którym zgodnie żyli obok siebie od stuleci Polacy i Żydzi, i jakiego nigdzie już w Polsce nie ma" - napisano w opisie projektu.

Wydarzenia towarzyszące otwarciu "Świętokrzyskiego Sztetla" rozpoczęły się w ubiegły weekend ogólnopolską konferencją naukową nt. społeczności żydowskiej w Polsce do 1942 roku. "Ambicją Chmielnika jest, aby Ośrodek Edukacyjno - Muzealny Świętokrzyski Sztetl, zgodnie ze swoją misją, dbał o odpowiednią rangę działań edukacyjnych, naukowych i gromadzenie zasobów merytorycznych" wyjaśnił burmistrz Chmielnika - Jarosław Zatorski.

Podczas piątkowych i sobotnich konferencji naukowcy skoncentrowali swoją uwagę m.in. na społeczności żydowskiej miasteczek województwa świętokrzyskiego, a także obrzędach i zwyczajach.

Samo otwarcie Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego "Świętokrzyski Sztetl" miało miejsce w sobotnie popołudnie. Pierwsi zwiedzający mogli zobaczyć szklaną bimę (miejsce do przechowywania i odczytywania Tory) zaprojektowaną specjalnie dla nowego ośrodka.

Z kolei w niedzielę rozpoczęły się XI Spotkania z Kulturą Żydowską, podczas których można było m.in. posłuchać muzyki, zasmakować kuchni oraz przypatrzeć się tańcom żydowskim.

Tego samego dnia został rozstrzygnięty konkurs dla młodzieży szkolnej "Nasi sąsiedzi Żydzi", na który uczniowie z całego regionu nadesłali nagrane i spisane wywiady z osobami pamiętającymi czasy przedwojenne. "Komisja konkursowa, była pod wrażeniem przesłanych materiałów. Niektóre tematy poruszone w pracach konkursowych odsłaniają zupełnie nowe wątki dotyczące historii Żydów na Kielecczyźnie" - powiedziała Dziarmaga. Patronat nad konkursem objęła Polska Agencja Prasowa.

Jak podkreśliła dyrektor "Świętokrzyskiego Sztetla", podobne konkursy będą organizowane również w przyszłości. "Zależy nam na tym, by nasz ośrodek był współtworzony także przez uczniów i studentów". Jednostka już ściśle współpracuje m.in. z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach, Muzeum Historii Kielc oraz Ośrodkiem Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej.

Położony w południowej części powiatu kieleckiego Chmielnik był zasiedlany przez Żydów od XVII wieku. Prawdopodobnie w drugiej połowie XVII wieku istniała już w mieście synagoga - trzecia pod względem wielkości na Kielecczyźnie. Do II wojny światowej Chmielnik był jednym z większych sztetli regionu, zamieszkanym w większości (80 proc.) przez ludność żydowską. Położony w południowej części powiatu kieleckiego Chmielnik liczy obecnie ok. 4 tys. mieszkańców.