Tak, a nie inaczej

Dystans zamiast adaptacji
Przypuszczenia, że taka tendencja się nasila, zdają się potwierdzać dwie niedawne publikacje o charakterze duszpasterskim: licząca zaledwie 152 stronice książeczka za 8 euro i artykuł w sierpniowym numerze miesięcznika “Civiltŕ Cattolica”. Wnikliwy watykanista włoskiego “L’Espresso” Sandro Magister zwrócił uwagę na znaczenie miejsca ukazania się tych publikacji. Książka “Ho creduto per questo ho parlato. Per una intelligenza della fede”, stanowiąca “pomoc dla chrześcijan w wyrażaniu podstaw własnej wiary”, została wydana przez Papieski Uniwersytet Laterański i opatrzona przedmową kardynała Camillo Ruiniego, papieskiego wikariusza dla diecezji rzymskiej. Artykuł Rolanda Meyneta SJ, “La composizione del Padre nostro”, ukazał się w piśmie, którego każdy numer jest przed drukiem przeglądany przez Sekretariat Stanu.

Książka kładzie nacisk na wyższość chrześcijaństwa nad innymi religiami, kwestionuje pozorne podobieństwa między nimi, ukazując np. istotną różnicę między rozumieniem męczeństwa przez chrześcijan i przez muzułmanów, a także istotną różnicę w stosunku człowieka do Boga. Czytamy, że w odróżnieniu od religii żydowskiej i od islamu, nasza religia nie może nigdy być nazywana “religią Księgi”.

Artykuł, poświęcony analizie Modlitwy Pańskiej, zestawia chrześcijańskie “Ojcze nasz” z analogiczną modlitwą istniejącą w tradycji muzułmańskiej (“Panie nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje, niech Twoja wola spełnia się w niebie i na ziemi. O Boże, jak Twoja wola spełnia się w niebie, tak okaż nam na ziemi swoje miłosierdzie. O Boże, Panie dobrych, przebacz nasze winy, nasze grzechy i nasze zaniedbania, ześlij na nas swe miłosierdzie i uzdrowienie twoich uzdrowień na to, co cierpi, by było uzdrowione”). O. Meynet wykazuje, jak bardzo pozorne jest podobieństwo i jak różne rozumienie Boga wyrażają oba teksty. Sandro Magister dość obszerne cytaty z obu publikacji komentuje: “Są to sygnały nowego sposobu wyrażania podstaw wiary chrześcijańskiej: raczej odcinania się niż dostosowywania do ducha czasu, bardziej dystansowania się niż adaptacji, postawa bardziej misji niż dialogu”.

Nie sposób prowadzić dialog z inną religią zakładając, że samemu się jest w posiadaniu jedynej, całej i tylko w swojej religii właściwie wyrażonej prawdy. Trudno też kwestionować własną religię i ustrzec się relatywizmu. W ostatnich dziesięcioleciach byliśmy w Kościele świadkami tego, co Jan Paweł II nazwał “oczyszczeniem pamięci”. Zrewidowane zostały słowa i czyny, które w przeszłości były źródłem podziałów i nienawiści wśród wierzących w Boga. Nazwano to odbudowywaniem wiarygodności Kościoła. Może jednak ktoś uznał, że Papież poszedł zbyt daleko?