Rodzina w islamie

  Henryk Przondziono/Agencja GN Przeszkodami w zawarciu małżeństwa w islamie są przede wszystkim: pokrewieństwo krwi, zdrada, pokrewieństwo mleka i różnice religijne. Nie wolno zawierać małżeństwa osobom spowinowaconym w pierwszej linii. Wolno natomiast pobierać się kuzynowi z kuzynką. W kontekście poligamii zakaz dotyczy także powinowactwa ze strony małżonków, tj. teściowej, synowej lub szwagierki. Istotną przeszkodą jest także pokrewieństwo mleka, tzn. mamki i karmionego przez nią dziecka, oraz związki dzieci karmionych przez tą samą kobietę. Sformułowane przez Koran przeszkody (4,22-23) znajdują potwierdzenie w cywilnym prawie większości krajów muzułmańskich.

Przeszkodą małżeństwa jest także różnica przynależności religijnej. Muzułmanom nie wolno zawierać związków małżeńskich z politeistami (2,22) i ludźmi niewierzącymi. Muzułmance wolno poślubić tylko współwyznawcę. Muzułmanin natomiast może wziąć sobie za żonę niemuzułmankę, ale pod warunkiem, że jest nią żydówka lub chrześcijanka, czyli kobieta należąca do „Ludu Księgi”. Dzieci z takiego związku muszą być muzułmanami.

Podczas trwającego legalnie związku, kobiecie nie wolno wychodzić ponownie za mąż. Natomiast mężczyźnie prawo muzułmańskie zezwala na tzw. poliginię, czyli małżeństwo z kilkoma kobietami jednocześnie. Nie może ich jednak posiadać więcej niż cztery. Legitymizując tę formę małżeństwa, Koran zachęca do związków z jedną żoną (sura 4,129) i stawia poliginii także określone warunki. Mężczyznę wzywa do równego traktowania wszystkich żon, a jeśli nie jest w stanie tego spełnić, wtedy zaleca się związek tylko z jedną. Poliginia jest popularna w krajach, gdzie praktykowano ją w znacznej mierze w okresie przedislamskim, głównie w Afryce. W takich krajach muzułmańskich, jak na przykład Turcja, Tunezja i Syria prawo jednoznacznie zakazuje poliginii.

W kontekście małżeństwa muzułmańskiego należy wspomnieć o praktykowanych przez szyitów (imamitów) tzw. związków czasowych (muta), które zawiera się na określony okres. Związkom przejściowym nadaje się wartość małżeństwa, aczkolwiek żona nie otrzymuje posagu. Czas trwania takiego małżeństwa waha się od jednego dnia do kilku miesięcy, a nawet kilku lat. Dzieci z takich związków należą do ojca. W islamie sunnickim ten rodzaj małżeństwa uważa się za niezgodny z ortodoksyjnym przesłaniem koranicznym.

Wszyscy muzułmanie są natomiast zgodni w kwestii rozwodu. Dopuszcza się rozwiązanie małżeństwa, gdy nie osiągnęło ono swego celu i ulega rozpadowi, mimo że – jak głosi jeden z hadisów – „wśród rzeczy dozwolonych rozwód jest przez Boga najbardziej znienawidzony”.

Generalnie każda ze stron może wnieść wniosek o rozwiązanie związku. Do warunków umożliwiających rozwód zalicza się: utratę wiary przez jednego partnerów lub obustronną umowę. Istnieją trzy formy rozwodu: na wniosek męża (talak), separacja na wniosek żony (huld) oraz rozwód orzeczony przez sędziego w wyniku postępowania sądowego. Mężczyźnie łatwiej oddalić żonę, niż kobiecie uwolnić się od męża.

Pieniężno, kwiecień 2007
publikujemy za Radio Watykańskie - cykl: Wobec islamu