Islam w Ameryce

Kim są amerykańscy muzułmanie?

Przede wszystkim należeli do nich ci wyznawcy islamu, którzy w wyniku walk na Półwyspie Iberyjskim (rekonkwista) ukrywali swą wiarę i w obawie przed prześladowaniami emigrowali do nowo powstałych, hiszpańskich i portugalskich kolonii w obu częściach Ameryki. Muzułmanami byli także afrykańscy niewolnicy – głównie z Senegalu, Gambii, południowej Sahary i górnego Nigru, których wywieziono do Ameryki między XVI a XIX stuleciem.

Szacuje się, że stanowili oni około 20% ogólnej liczby niewolników. Do kolejnej grupy należeli muzułmanie z Półwyspu Indyjskiego, których sprowadzono między 1835 a 1917 rokiem, po zniesieniu niewolnictwa w poszczególnych regionach obu Ameryk. Wolni muzułmanie zaczęli przybywać do Ameryki pod koniec XIX wieku. Byli to przede wszystkim Arabowie z tzw. Wielkiej Syrii, Jordanii i Libanu. Druga fala emigracji miała miejsce w okresie międzywojennym. Tworzyli ją głównie Palestyńczycy, którzy utracili swoją ojczyznę w wyniku powstania Izraela w 1948 roku. W tej grupie znalazły się też muzułmańskie elity. Trzecia fala emigracji rozpoczęła się po II wojnie światowej i charakteryzowała się tym, że muzułmanie przybywali za Ocean nie tylko w poszukiwaniu pracy, lecz przede wszystkim w celu zdobycia wykształcenia. Znaczna ich część wróciła potem do ojczyzny.

Ci, którzy pozostali, próbowali przejąć zachodni styl życia do tego stopnia, że środowiska ortodoksyjne nazywały ich „muzułmanami świątecznymi” (Id Muslims). Między innymi dlatego, że pojawiali się w meczecie jedynie okazyjnie, głównie podczas dwóch największych świąt muzułmańskich: święta ofiary – id al-adha i święta łamania postu – id al-fitr. Na uwagę zasługuje fakt, że to właśnie ta grupa zaangażowała się najbardziej w organizowanie muzułmańskich ośrodków i stowarzyszeń o charakterze społeczno-kulturalnym. Czwarta fala emigracji – głównie do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanady – rozpoczęła się w połowie lat 60. XX wieku i trwa do dziś. Generalnie uważa się, że około dwóch trzecich współczesnych muzułmanów w Ameryce stanowią emigranci lub ich potomkowie pochodzący najczęściej z krajów arabskich i Pakistanu. Pozostałą część tworzą afroamerykańscy i biali konwertyci.

W opinii amerykańskich islamologów członkowie ostatniej fali emigracyjnej wykazują najmniejsze zainteresowanie procesami integracyjnymi i asymilacyjnymi, odrzucając zachodni styl życia. Uważa się, że ta grupa jest najbardziej zaangażowana w procesy rewitalizacji islamu. Przejawia się to głównie przez propagowanie islamskiej misji, zakładanie instytucji i struktur muzułmańskich oraz w zakrojonej na szeroką skalę działalności wydawniczej, budowie meczetów, a nawet w rozwoju instytucji finansowych. Od drugiej połowy XX wieku obserwuje się także wzrost aktywności środowisk muzułmańskich w polityce.

Najwięcej muzułmanów i ich organizacji znajduje się w Ameryce Północnej, niemniej muzułmanie są obecni na obu kontynentach. Małe, ale dobrze zorganizowane wspólnoty muzułmańskie znajdują się także na Karaibach, w Meksyku, Brazylii, Argentynie, Kolumbii i Wenezueli. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych żyje od pięciu do dwunastu milionów muzułmanów, skupionych głównie w Bostonie, Nowym Jorku, Detroit, Chicago, Houston i Los Angeles. Istnieją liczne organizacje islamskie, które reprezentują amerykańskich muzułmanów. Do jednej z najważniejszych należy ISNA (Islamskie Stowarzyszenie Ameryki Północnej), której siedziba znajduje się w Indianapolis.

Podobnie jak na całym świecie, również w Ameryce muzułmanie są podzieleni. Większość stanowią sunnici, ale aktywne są również wspólnoty szyickie – przede wszystkim w Kanadzie. Ze względu na przynależność etniczną amerykańscy muzułmanie tworzą szerokie spektrum różnorodnych grup. Wśród ludności murzyńskiej najaktywniejsze jest ugrupowanie określane mianem „Czarnych Muzułmanów” (Black Muslims). Organizacja ta powstała w 1930 roku pod nazwą Lud Islamu (The Nation of Islam) i propaguje hasła powrotu Murzynów amerykańskich do ich afrykańskich źródeł. Czarni Muzułmanie podkreślają wyższość czarnej rasy nad białą i reprezentują tendencje separatystyczne. Mimo zróżnicowań i napięć o charakterze etnicznym i religijnym, żywe jest wśród amerykańskich muzułmanów przekonanie o przynależności do powszechnie uznawanej wspólnoty muzułmańskiej, tzw. ummy.

Pieniężno, marzec 2008 r.

Cykl Wobec Islamu emitowany jest w Radiu Watykańskim