Różne kalendarze w życiu religijnym mieszkańców woj. podlaskiego

Województwo podlaskie uważane jest za region najbardziej zróżnicowany narodowościowo i religijnie. Są tu największe w kraju skupiska mniejszości białoruskiej (tradycyjnie związanej z prawosławiem) czy litewskiej oraz polskich Tatarów wyznających islam.

Formalnie Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny korzysta w roku liturgicznym z kalendarza juliańskiego, czyli tzw. starego stylu. Jak szacują prawosławni hierarchowie, ponad 90 proc. cerkiewnych parafii obchodzi święta religijne właśnie według tego kalendarza. Widać to zwłaszcza w północno-wschodniej części kraju.

Oznacza to, że święta religijne wiernych tego Kościoła (ale np. nie Wielkanoc, której data wyliczana jest w nieco inny sposób) są o trzynaście dni przesunięte w stosunku do powszechnego kalendarza gregoriańskiego.

Wigilia Bożego Narodzenia przypada w tym kalendarzu 6 stycznia (czyli 24 grudnia w kalendarzu juliańskim), a ostatni dzień starego roku juliańskiego i pierwszy nowego - odpowiednio 13 i 14 stycznia. Dlatego przynajmniej część prawosławnych w województwie podlaskim, w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia nie uczestniczy w hucznych imprezach. Trwa bowiem u nich post przygotowujący do Świąt Bożego Narodzenia, które jeszcze przed nimi.

Jednak za trzynaście dni wierni Cerkwi - i nie tylko oni - będą mogli świętować nadejście nowego roku według kalendarza juliańskiego. W Podlaskiem organizowane są wówczas nie tylko prywatki, ale i bale w lokalach, strzelają korki od szampana i petardy, w lokalnych rozgłośniach radiowych rozbrzmiewa sylwestrowa muzyka.

W jeszcze innym terminie przypada początek roku w kalendarzu księżycowym, którego w życiu religijnym używają polscy wyznawcy islamu, a wśród nich - polscy Tatarzy. Największe ich skupiska także są w województwie podlaskim.

Kalendarz księżycowy bierze swój początek od ucieczki (zwanej też emigracją lub wywędrowaniem) Mahometa z Mekki do Medyny, co miało miejsce w 622 roku według kalendarza gregoriańskiego. Rok w kalendarzu księżycowym jest krótszy od tradycyjnego (ma 354 dni), więc główne święta islamskie i sam początek roku ulegają ciągłym przesunięciom względem kalendarza powszechnego.

Jak podaje Muzułmański Związek Religijny w RP, najbliższy muzułmański Nowy Rok przypadnie 20 sierpnia; będzie oznaczał rozpoczęcie 1442 roku według kalendarza księżycowego. Dzień ten nie ma charakteru religijnego, ale polscy wyznawcy islamu pamiętają o nim, modląc się o pomyślność.

Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w kraju nie ma. Przedstawiciele polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest 450-500 tys. W ostatnim spisie powszechnym przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób, dane te uznawane są jednak przez hierarchów za niemiarodajne.

Liczbę muzułmanów należących do Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP - przedstawiciele tej organizacji szacują na ok. 5 tys.