Gaon Wileński

Litewski Sejm rok 2020 ogłosił Rokiem Gaona Wileńskiego i Historii Żydów na Litwie.

"Gaon Wileński jest jednym z najbardziej wyrazistych i znaczących symboli wielowiekowej historii kultury żydowskiej na Litwie, który ma szczególnych wpływ na życie duchowe Żydów na całym świecie" - powiedział w czwartek minister spraw zagranicznych Litwy Linas Linkeviczius.

Szef MSZ zaznaczył, że prace wybitnego uczonego "w sposób znaczący przyczyniły się do rozkwitu i rozsławienia Wilna jako Jerozolimy Północy, a stolica Litwy stała się światowym duchowym centrum Żydów".

Linkeviczius wyraził nadzieję, że "zaplanowane przedsięwzięcia z okazji Roku Gaona Wileńskiego i Historii Żydów na Litwie, które zostały odroczone z powodu pandemii koronawirusa, odbędą się i będziemy mogli należycie uczcić wkład słynnego interpretatora Talmudu".

Obchody Roku Gaona Wileńskiego i Historii Żydów na Litwie rozpoczęto już pod koniec ubiegłego roku. W Wilnie została otwarta wystawa dzieł Lasara Segalla, które udostępniło muzeum w Sao Paulo. Segall, przedstawiciel brazylijskiego modernizmu, malarz i rzeźbiarz narodowości żydowskiej, urodził się w Wilnie.

Zgodnie z złożeniem pod koniec maja w Wilnie ma być otwarta wystawa poświęcona zachowaniu spuścizny żydowskiej na Litwie. Jesienią, wspólnie z partnerami z Izraela, planowane jest zorganizowanie wystawy Borisa Schatza, artysty i pedagoga pochodzącego z Litwy. Poza tym zaplanowane są wykłady, odczyty, pokazy filmów.

Litewski Sejm, ogłaszając ten rok Rokiem Gaona Wileńskiego i Historii Żydów na Litwie, wskazał, że Żydzi stanowią nieodłączną część społeczeństwa litewskiego od XIV wieku, a przedstawiciele tej wspólnoty wnieśli znaczący wkład w rozwój litewskiej państwowości, historii, kultury i nauki. W przyjętej uchwale podkreśla się, że należy pielęgnować ponad 700-letnią historię Żydów na Litwie jako nieodłączną część historii kraju.

Gaon Wileński, czyli rabin Eliasz ben Salomon Zalman, jest jednym z najwybitniejszych żydowskich uczonych w Prawie. Dzięki niemu Wilno w XVIII wieku stało się światowym centrum duchowym Żydów, a miastu nadano tytuł litewskiej Jerozolimy, nazywane też Jerozolimą Północy. Aby zasięgnąć rad u słynącego z wyjątkowej pamięci, uniwersalnej wiedzy i niezwykłej erudycji Gaona Wileńskiego, Żydzi przybywali do Wilna z całego świata, przyjeżdżają też teraz.

W Wilnie działa Państwowe Muzeum Żydowskie im. Gaona. Na starówce, w miejscu, gdzie przed II wojną znajdowała się Stara Synagoga, zwana Wielką, stoi popiersie Gaona. W Wilnie na żydowskim cmentarzu znajduje się grób mauzoleum Gaona Wileńskiego.

Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)