Rewitalizacja dawnej synagogi w Barczewie

Zgodnie z umową podpisaną przez starostwo wykonawca prac konserwatorsko-restauratorskich ma 14 miesięcy na ich realizację. Plac budowy zostanie mu przekazany w przyszłym tygodniu.

Latem zakończył się pierwszy etap rewitalizacji, w tym remont dachu i wzmocnienie fundamentów, a także prace prowadzone wewnątrz zabytkowego budynku. Drugi etap obejmie m.in. odnowę elewacji, renowację zewnętrznej stolarki okiennej i drzwiowej oraz prace konserwatorskie mykwy, czyli rytualnej łaźni. Planowana jest przebudowa budynku pomocniczego i zagospodarowanie terenu wokół synagogi.

Władze powiatu zapowiedziały, że jeszcze w tym roku w budynku zostanie wznowiona działalność artystyczna, a finał inwestycji jest planowany na koniec 2025 roku.

Obecny etap prac jest możliwy dzięki dofinansowaniu w wysokości prawie 1,2 mln zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Poprzedni kosztował ponad 2,2 mln zł, z czego 1 mln zł to grant uzyskany w konkursie "Nasz zabytek" organizowanym przez fundację Most the Most. Pozostała kwota pochodziła z budżetu powiatu.

Obiekt w Barczewie jest jedyną zachowaną w pierwotnym stylu żydowską bożnicą na Warmii, jednym z niewielu judaików, które przetrwały w regionie, i świadectwem wielokulturowej historii tych ziem. Po zakończeniu rewitalizacji budynek będzie całorocznym ośrodkiem wspierania kultury warmińskiej - siedzibą powiatowej galerii "Synagoga". Odbywać się tam będą m.in. wystawy i koncerty.

Barczewska synagoga powstała w połowie XIX wieku. W 1937 r. gmina żydowska sprzedała ją osobom prywatnym, dzięki czemu zapewne budynek przetrwał i nie został zniszczony przez Niemców podczas nocy kryształowej. W czasie II wojny światowej hitlerowcy urządzili w budynku więzienie. Po wojnie obiekt stał dłuższy czas nieużytkowany i niszczał.

W latach 1976-1978 przeprowadzono tam gruntowny remont i urządzono oddział Muzeum Warmii i Mazur, a następnie Centrum Tkactwa Warmii i Mazur. Wtedy obiektem zaopiekowało się Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne "Pojezierze" w Olsztynie, które prowadzi tu Galerię Sztuki "Synagoga". Od 2021 r. właścicielem budynku jest powiat olsztyński.