Sztetl w Lelowie

Na wystawie można obejrzeć ponad pięćdziesiąt fotografii kilku autorów, którzy w ostatnich latach uwieczniali pielgrzymki chasydów z całego świata, przyjeżdżających do Lelowa, gdzie spoczywa słynny cadyk Dawid Biderman.

"W 2014 r. przypada dwusetna rocznica śmierci charyzmatycznego cadyka, więc także i z tej przyczyny chcemy przybliżyć zwiedzającym lelowskie klimaty" - powiedziała PAP dyrektor ośrodka Agnieszka Dziarmaga

Dodała, że za sprawą pielgrzymek chasydów, "co roku na przełomie stycznia i lutego odżywa tam dawny sztetl". Właśnie dlatego zdecydowano się, by wystawa poświęcona Lelowowi otworzyła cały cykl ekspozycji poświęconych dawnym ośrodkom żydowskim na Kielecczyźnie.

"W wielu miasteczkach zachowały się liczne judaika. Tam gdzie ich nie ma, historia Żydów pobudza wyobraźnię artystów, którzy próbują odtworzyć ją np. na obrazach" - zaznaczyła Dziarmaga. Kolejnymi miastami zaprezentowanymi w ramach cyklu będą Jędrzejów, Ożarów (pow. opatowski) oraz Chęciny (pow. kielecki).

Ośrodek zwrócił się z apelem, do szkół, artystów i regionalistów z terenu całego dawnego województwa kieleckiego o włączanie do cyklu wystaw swoich propozycji przybliżających przeszłość dawnych sąsiadów.

Lelów jest obecnie wsią położoną w województwie śląskim. Do 1975 roku miejscowość leżała w granicach Kielecczyzny. W przeszłości był silnym ośrodkiem miejskim z prężnie funkcjonującą gminą żydowską. To właśnie tam działał znany cadyk Dawid Biderman (1746-1814) Jego sentencje są obecnie cytowane przez chasydów na całym świecie. 8 stycznia b.r. z okazji 200 rocznicy jego śmierci do Lelowa przybyło kilkuset ortodoksyjnych Żydów.

Ośrodek Edukacyjno-Muzealny "Świętokrzyski Sztetl" w Chmielniku powstał w 2013 roku. Jest instytucją upamiętniającą codzienne życie mieszkańców miast rozciągającego się w widłach Wisły i Pilicy dawnego województwa kieleckiego. Został utworzony w murach zabytkowej synagogi.

Do II wojny światowej Chmielnik był jednym z większych sztetli regionu, zamieszkanym w większości (80 proc.) przez ludność żydowską. Położony w południowej części powiatu kieleckiego Chmielnik liczy obecnie ok. 4 tys. mieszkańców.