Islam znaczy zawierzenie

Odkrył on Boga jedynego, Boga Abrahama i ogłosił się ostatnim prorokiem posłanym do ludzkości.
Mahomet głosił swoją naukę przewodnikom karawan, kupcom i Beduinom. W Medynie założył pierwszą wspólnotę, która stała się modelem dla innych. Kiedy umarł, tysiące wiernych przyjęło już jego orędzie i zaczęło żyć według jego zasad. Bardzo szybko jego przesłanie zostało utrwalone w Koranie, a towarzysze Mahometa oraz świadkowie dołączyli doń Sunnę, czyli tradycję. W ciągu wieków wokół orędzia Koranu zgromadziła się wspólnota muzułmańska. W oparciu o to przesłanie powstają wszystkie islamskie instytucje polityczne, społeczne i kulturalne.
Mahomet głosił jedność i uniwersalność swego przesłania wiary w jedynego Boga. Swoim następcom powierzył zadanie, rozpowszechniania go. Cała historia podbojów, historia imperiów muzułmańskich nosi znamię surowych początków kultury, która powstała właśnie wśród przewodników karawan oraz arabskich Beduinów. Nasz wykład tylko pokrótce zajmie się tymi historycznymi aspektami.
Choć w momencie swych narodzin islam, podobnie jak inne byty społeczne, mógł znaleźć się pod wpływem czynników popychających go ku przemocy, to jednak posiada on także aspiracje kulturalne i mistyczne, które rozwinęły się dzięki kontaktom z kulturami innych ludów. Rozdziały 9 i 10 otwierają pewną perspektywę na spotkania kulturowe oraz mistykę muzułmańską.

Islam i muzułmanie dzisiaj

Dziś na świecie żyje około miliarda muzułmanów. Wśród 180 krajów będących członkami ONZ, 43 to państwa muzułmańskie, które należą do Konferencji Islamskiej. Islam jest wielką religią, ze swą własną świętą księgą Koranem, meczetami, pismem, literaturą, formami sztuki i tradycjami. Cywilizację tę tworzy wiele różnych narodów. Pomimo różnorodności kultur, wzajemnych opozycji i rywalizacji, wszystkich muzułmanów łączy wspólny mianownik: wiara.
Muzułmanin (po arabsku muslim) dokonuje aktu podporządkowania się Bogu, co w praktyce narzuca na niego określone obowiązki. To przylgnięcie do wiary wiąże go przed Bogiem i jednoczy ze wspólnotą. Akt podporządkowania się Bogu ma swój fundament w objawieniu otrzymanym i przekazanym przez proroka Mahometa - proroka rzeczy ostatnich i ostatniego z proroków, który odwoływał się do tajemnicy Boga Stwórcy i Boga miłosiernego, lecz również do bliskości sądu. Muzułmanin potwierdza swoją wiarę w jedyność Boga (tawhid), Stwórcy i rozdawcy dóbr koniecznych, Pana chwały, któremu należy się wszelka cześć. Znakami Boga (ayatAllah} są dla człowieka dowody pochodzące ze stworzenia. To one są gwarantami wiary, której wyznanie składa on przez shahadah, kładące akcent na istnienie Boga jedynego oraz na zamknięcie objawienia wraz z Mahometem. To wyznanie wialni jest dla muzułmanina doświadczeniem Boga oraz świadectwem wiary.
Człowiek jest stworzeniem ożywianym tchnieniem Boga, osobą zdolną dać Bogu odpowiedź. Na ziemi jest on khalifah (reprezentantem) Boga. Wynikają stąd obowiązki związane z „pięcioma filarami" islamu, to znaczy praktykami kultyczny-mi, do których należy dołączyć wszystkie przepisy wspólnotowe na drodze prowadzącej do Boga, mające na celu zagwarantowanie niekonfliktowego życia wspólnoty (ummah).
Zatem podstawę oraz ducha dynamizmu współczesnego islamu stanowi wiara w jedynego Boga, leżąca u podstaw codziennej modlitwy, ramadanu, jak również praktyki pielgrzymki do Mekki, będącej aktualizacją wydarzenia, które położyło podwaliny pod tę wiarę.

Prorok Mahomet i założenie islamu

Mahomet urodził się w 570 roku po Chr. jako potomek rodu -Taszymidów, odpowiedzialnego za Kaaba, główne sanktuarium Mekki, wyspecjalizowanego w handlu karawanowym z Syrią. osierocony przez ojca i matkę w wieku 5 lat, został powierzono wujowi Abu Talibowi, z którym wiele podróżował. Mając V) lat ożenił się z Chadidżą, czterdziestoletnią bogatą wdową. ich synowie umarli we wczesnym wieku, natomiast córka Fatima została żoną czwartego kalifa Aliego.
W wieku 40 lat Mahomet otrzymał kilka-wizji oraz objawienie (Koran 53 i 96), a w jego życiu dokonała się głęboka przemiana. Po tym doświadczeniu mistycznym ogłosił swoje przesłanie: moc Boga (Allah) i Jego dobroć, lecz dla człowieka sąd Boży połączony z karą i nagrodą. Bóg domaga się od człowieka czci, wdzięczności, wiary i modlitwy - na tym polega podporządkowanie się Mu (islam).
Grupa poddanych (muzułmanie) zaczęła gromadzić się wokół Proroka i fakt ten wywołał sprzeciw ze strony nieprzychylnych klanów, wyczuwających, że nowe przesłanie oznacza reformę społeczeństwa. W 619 roku umarła Chadidżą i Mahomet ożenił się ponownie. Wobec coraz silniejszej opozycji (Koran 37) nawiązał kontakty z oazą Yathrib, zamieszkałą przez dwa plemiona arabskie i jedno plemię żydowskie. 16 lipca 622 roku Prorok i jego uczniowie opuścili Mekkę, by udać się do tej oazy, która wkrótce przyjęła nową nazwę al-Madinah (Medyna), czyli „miasto". Ta emigracja, hijrah - hidżra, to akt założycielski islamu jako wspólnoty, ummab. Muhafir^est wzorem prawdziwego muzułmanina; który zostawia wszystko, by służyć swemu Panu (Koran 8).
W Medynie Mahomet nadał kształt swojej wspólnocie, tworząc pierwsze instytucje, organizując podstawy ekonomii i życia modlitwy. Obliczono, że podczas walki o przetrwanie i o zdobycie Mekki miały miejsce 74 wyprawy na karawany mekkańskie. 11 stycznia 630 roku Mahomet wkroczył triumfalnie do Mekki, usunął bożki z Kaaba, nakazał zniszczyć wszystkie bożki w domach, ogłosił ogólną amnestię. Stał się tym samym przywódcą religijnym i politycznym nowej wspólnoty opartej na jedynym Bogu, Allaha.

Podbój i ekspansja islamu

Mahomet umarł w Mekce w 632 roku. Na następcę (kalifa) został wybrany jego teść, Abu Bakr (632-634). Jest to początek okresu podbojów w Syrii i Persji. Po nim nastąpił Umar (634-644), który kontynuował kampanie wojskowe: w 636 roku zajął Damaszek, a w 637 roku Jerozolimę. Jako człowiek energiczny i realista stworzył instytucje wojskowe i cywilne, a przede wszystkim zwrócił uwagę na organizację finansów. Osman (644-656) zebrał świadectwa i ustalił oficjalny tekst Koranu. Podawszy od tych trzech kalifów władza feudalna Omajjadów, irystokratycznego rodu Mekki, umacniała się na Bliskim Wschodzie. Ali (656-661), czwarty kalif, był natomiast ich przeciwnikiem. Wypowiedział wojnę Omajjadom, zgromadził swych wiernych szyitów i w celu przywrócenia wierności Allahowi nałożył islam prawowierny, sprzeciwiający się zasadzie dynastycznej, która stała się przywilejem Omajjadów.
Dynastia Omajjadów rozpoczęła swe panowanie od Damaszku. Następnie podbiła Afrykę północną i Hiszpanię, gdzie powsyał kalifat w Kordowie. Damaszek, stolica możnego pań-twa, stała się centrum promieniowania nowej kultury poddanej arabizacji i islamizacji. Muzułmańscy szyici w dalszym ciągu przewodzili Opozycji i 28 listopada 749 roku Abu Abbas ostał mianowany kalifem meczetu w Kufie. Abbasydzi (750-?45), inna dynastia dziedziczna kalifów, założyła nowe miasto - Bagdad, intelektualną stolicę Wschodu, połączenie wiata arabskiego z irańskim, wielkie miejsce światowego potkania literatury i nauki. W 945 roku władzę przejął jeden z Turków, a Turcy seldżuccy położyli kres dynastii Abbasydów. Tymczasem szyici zdobyli Egipt i panowali w nim przez dwa stulecia: była to dynastia Fatymidów z Kairu.
Turcy seldżuccy rozpoczęli podbój Anatolii i Syrii, gdzie starli się z przybyłymi z Zachodu wojskami krzyżowców. Turcy ci odwołali się do sunnitów, czyli muzułmanów, którzy uważają się za wiernych tradycji, Sannie. Następnie miał miejsce najazd Mongołów, których przywódca Tamerlan (1336-1405) nawrócił się na islam. Lecz i Turcy osmańscy rozpoczęli swoją ekspansję: zdobyli Konstantynopol (1453), najechali na Europę bałkańską, podbili Syrię i Egipt, a następnie Irak. Imperium osmańskie rozciągnęło się od bram Wiednia aż po Nil, od Bagdadu po Tunis, i przetrwało przez dwieście lat. Tak przedstawiają się korzenie islamu współczesnego.