Islam znaczy zawierzenie

Koran, sunna, szariat

Dla muzułmanów Koran jest słowem Allaha, objawionym Mahometowi i przez niego ogłoszonym. Ta święta księga to nadprzyrodzony tekst utrwalony przez natchnionego Proroka. Składa się z 6226 wersetów, nazywanych ayat Allab, znakami Boga, podzielonych na 114 sur (rozdziałów). Allah przechowuje oryginał, w którym zapisane jest całe objawienie (mak-tub: jest napisane). Według orientalistów Koran jest dziennikiem przeżyć religijnych, powodzeń i niepowodzeń Proroka, do których dołączonych zostało kilka dawnych tradycji religijnych: przedmuzułmańskich, żydowskich i chrześcijańskich.
Koran wspomina o pierwotnym przymierzu Allaha z ludźmi, wypełnionym w Abrahamie. Po śmierci Mahometa krążyły różne wersje jego przepowiadania oraz opisu działalności. W 651 roku kalif Osman polecił zebrać wszystkie pisma, by ustalić jeden oficjalny tekst Koranu, a następnie zarządził zniszczenie wszystkich pozostałych.
Dzieje, słowa i postawa Proroka stanowią normę życia, praktyk i wierzeń. Jest to Sunna lub tradycja. Mieści się ona w nurcie objawienia jako kontynuacja, przedłużenie i wyjaśnienie Koranu. W oczach muzułmanów Mahomet cieszył się stałym stanem prorockim i dlatego jego słowa, czyny oraz sądy mają wartość zbliżoną do Koranu. Podstawowym elementem Sunny jest hadis - przesłanie, które wywodzi się od samego Mahometa.
Szariat jest to reguła kanoniczna, zawierająca ogół rozporządzeń Allaha dotyczących ludzkich czynów. Swoje źródło ma ona w Koranie i w Sunnie. Wskazuje drogę wspólnocie (ummah) oraz wiernym. To Boskie prawo odnosi się do życia społecznego, religijnego, politycznego i prywatnego. W wiekach VIII-IX w ramach sunnizmu powstały cztery wielkie szkoły prawnicze (madhhab) stawiające sobie za cel interpretowanie prawa, które jednak samo w sobie musi pozostać niezmienne, jest ono bowiem pochodzenia Boskiego, zakłada walkę z sekularyzacją oraz nadaje sens życiu człowieka, który wszedł na drogę sacrum.


Allah, bóg stwórca, sędzia, dawca nagrody

Słowo „Allah" pochodzi od przedmuzułmańskiego al-Ilah, „Bóg". Mahomet odkrywa jedynego Boga i ogłasza Jego jedy-ność (Koran 112). Stwierdza, że Allah jest Stwórcą (ąl-Kbaliq, al-Bari), źródłem wszystkiego, co istnieje. Całe stworzenie stanowi potwierdzenie Jego wszechmocy, jest więc czymś niezbędnym, aby człowiek odkrywał Boga za pośrednictwem znaków obecnych we wszechświecie. Pierwszym, który rozpoznał te znaki był Abraham. Stwórca człowieka, Allah, obdarzy go nagrodą w momencie sądu.
Jedyny Bóg nie objawia bezpośrednio swej tajemniczej natury, lecz robi to poprzez swoje czyny, które ukazują Jego wszechmoc w konkrecie życia codziennego. Dla swego wiernego jest On miłosierny (al-Rabman) i łagodny (al-Rahim) -to dwa imiona umieszczone na początku każdej sury Koranu. Człowiek prowadzony ręką Boga powinien rozpoznać Go w porządku świata; „każda rzecz przeminie z wyjątkiem Allaha" (Koran 28, 88).
Doskonałości Boga, poznane za pośrednictwem znaków i ogłoszone w Koranie, są „Boskimi imionami". Muzułmanie wyróżniają 99 imion. Każdy wierny medytuje nad nimi i powtarza je za pomocą subha (coś w rodzaju różańca). Całe traktaty wyliczają, analizują i komentują te „najpiękniejsze imiona Boga", spośród których wymieńmy: al-Malik, Król; al-Qud-dus, Święty; al-Salam, Pokój; al-Khaliq, Stwórca.
Allah jest dawcą życia i śmierci, które należą do Jego wszechmocy. Po śmierci każdy człowiek na krótko zostaje przywołany do życia na swój sąd szczegółowy. Potem następuje sen grobowy aż do ostatecznego zmartwychwstania; sen ten trwać będzie do sądu, który polega na ważeniu czynów (Koran 42, 16-18). Zostaną wówczas zbadane wszystkie tajniki serca (Koran 86, 9). W przeprowadzeniu sądu ostatecznego pomagają Allahowi aniołowie. Koran wspomina o przejściu przez pewien most (36, 66). Nazywa się on Sirat i wiedzie do miejsca sądu w raju, lecz prowadzi nad piekłem, do którego wpadną niewierni. Wierni zaś wejdą do ogrodu o niezrównanej piękności, podzielonego na siedem mieszkań. Być może na opis sądu wpływ wywarło chrześcijaństwo syryjskie oraz późny judaizm, z którymi zetknął się Mahomet.

Jezus, Mahomet i prorocy

Noe był pierwszym głosicielem Boga, zwiastunem przesłania, które miało ukazać ludowi monoteizm jako jedyną drogę zbawienia. Z Noem Bóg odnowił swoje pierwotne przymierze. Abraham jest prototypem wiary, założycielem religii ludzi szukających Boga, pierwszym muzułmaninem, budowniczym Kaaba, świątyni islamu. Był on do tego stopnia posłuszny Bogu, że zgodził się złożyć Mu w ofierze swego syna. Ważne miejsce Koran przypisuje również Mojżeszowi. Wspomina o jego powołaniu (Koran 28) oraz misji (Koran 20). Dzieło Mojżesza koncentruje się wokół wyzwolenia narodu trzymanego w niewoli w Egipcie oraz orędzia o Bogu jedynym. Jezusa przedstawia się w Koranie jako jednego z wielkich proroków. Jest on jednak tylko człowiekiem, doskonałym muzułmaninem, apostołem Allaha. Nazywa się go synem Maryi (23 razy). Teksty 15 rozdziałów, w których mówi się o Jezusie, zostały wyraźnie zaczerpnięte z Ewangelii apokryficznych. Koran wspomina o dziewiczych narodzinach Jezusa, o Jego cudach, księdze oraz zapowiedzi proroka, który ma przyjść po Nim. Koran przypisuje Mu tytuł rasul (wysłany) i nabi (posłaniec). Mahomet ma zadanie głoszenia przesłania w całej czystości oraz przekazania objawienia tym,, którzy już posiadają Pismo - lecz je zafałszowali (Koran 2, 91 i 98, 1-4). Jest on zatem nabi, lecz również rasul, posłanym, obarczonym zadaniem przekazania prawa religijnego, któremu on także się podporządkowuje, stając się przewodnikiem wspólnoty (Koran 48, 28 i 7, 158). Tekst Koranu przypisuje mu jeszcze trzecią misję: nadhir, napominającego (Koran 50, 2), któremu powierzone zostało zadanie zaniesienia orędzia do niewierzących, aby podporządkowali 'się Aiłahowi. Koran zauważa, że niewiarę można porównać do głuchoty i ślepoty. Allah prosi Proroka, by oddalił się od niewierzących, ponieważ czeka ich sąd i potępienie (Koran 53, 30 i 51, 54). Miłosierdzie jest darem zastrzeżonym dla wierzących.

Pięć filarów islamu

1. Shahadah jest to złożone słowem świadectwo jedynemu Bogu i Prorokowi. Stanowi ono centralny element islamu, ponieważ muzułmanin głosi: „Nie ma innego boga poza Allahem, \ Mahomet jest posłanym Allaha". Jest to wyznanie wiary.
2. Modlitwa stanowi wyraz wiary monoteistycznej człowieka stworzonego przez Allaha, aby oddawał Mu cześć (Koran 109 i 110). Modlitwa osobista jest wspomnieniem i dziękczynieniem, jest ona głównym obowiązkiem muzułmanina. Modlitwa rytualna (salat), odmawiana pięć razy w ciągu dnia jest liturgią, świętym oficjum poprzedzonym przez wzbudzenie intencji, ablucje i odpowiednie przygotowanie. Jeśli to możliwe, odmawia się ją w meczecie.
3. Jałmużna oczyszcza wierzącego nawet przy „wzroście" jego dóbr. Zakat jest podatkiem płaconym od początku w Medynie, instytucją społeczną na rzecz potrzebujących, ubogich, podróżujących, jest to „podatek religijny". Sadaqah jest dobrowolną jałmużną składaną przez muzułmanów (Koran 9, 103).
4. Post ramadanu (Koran 2). Pod wpływem Żydów, a jeszcze bardziej chrześcijan, Mahomet wprowadził post dzienny w miesiącu, w czasie którego doznał objawienia. Jest to dziewiąty miesiąc księżycowego kalendarza muzułmańskiego. Powinien to być post całkowity od świtu aż do zachodu słońca i dotyczy całej wspólnoty, toteż całe życie społeczne zostaje w pewien sposób spowolnione. Noc między dwudziestym szóstym a dwudziestym siódmym dniem jest nocą Przeznaczenia, spędzaną w meczecie, aby wielbić Boga za dar Koranu.
5. Pielgrzymka, hajj, prowadzi muzułmanina do Mekki, co dokonuje się raz w życiu. Odbywa się ją na wzór pielgrzymki Proroka w dziesiątym roku hidżry, w dwunastym miesiącu nazywanym dhn al-hijjah. Od początku do końca przebiega ona w atmosferze modlitwy. Przed wyruszeniem w drogę pielgrzym uporządkowuje swoje życie w odniesieniu do Boga, swoich bliskich i innych ludzi. Kiedy wchodzi na święty teren, najpierw przygotowuje się przez założenie specjalnej szaty (ibram), po czym wstępuje do wielkiego meczetu, siedem razy okrąża Kaaba oraz dokonuje „biegu Hagar", niewolnicy szukającej wody dla swego syna Izmaela, pierworodnego Abrahama (siedmiokrotne „przebieganie"). Dziewiątego dnia uczestniczy w katechezie na równinie Arafat przed złożeniem ofiary dnia dziesiątego, która stanowi wspomnienie ofiary Abrahama. Pielgrzymka podkreśla jedność wszystkich wierzących.