Islam znaczy zawierzenie

Islam: społeczność i kultura

Islam tworzy wspólnotę doczesną, która troszczy się o każdego wiernego, zarówno gdy chodzi o jego więź z Bogiem, jak i relacje między wiernymi na płaszczyźnie moralnej, społecznej i politycznej. Nie istnieje w nim Kościół, kapłaństwo ani władzy duchowa, którą ludzie mogliby sprawować. Koran jest Księgą przepowiadania o Bogu, o Jego przesłaniu, lecz także kodeksem życia religijnego i społecznego.
Ummah stanowi wspólnotę stworzoną przez więzy religijne, prawne i polityczne. Jama jest zbiorowością ludzi, których łączy wspólnie wyznawana wiara. Życie osobiste, rodzinne i społeczne nabiera charakteru sakralnego, jak również zmierza do coraz większego rozszerzenia wspólnoty ukształtowanej na wierze religijnej opartej na Koranie. Następca Mahometa, kalif, jest doczesnym władcą, któremu powierzone zostało zadanie czuwania nad stosowaniem pochodzących od Allaha przepisów koranowych. Dotyczą one zarówno życia religijnego, jak i organizacji miasta muzułmańskiego. Ponieważ kalif posiada zadanie kierowania wspólnotą, ma on jednocześnie władzę religijną. Jedność wspólnoty powinna być odbiciem jedności Boga, lecz w ciągu historii przybierała ona różne formy, a jej jednolity charakter był wielokrotnie naruszany, toteż po śmierci Proroka jedność wspólnotowa uległa rozbiciu. Ambicją islamizmu jest jej odbudowanie. Mahomet głosił jedynego Boga Beduinom, którzy byli analfabetami. Przekazywanie jego przesłania legło u podstaw pisma arabskiego Koranu oraz całej kultury islamskiej. W IX wie ku w Bagdadzie doszło do konfrontacji wielkich tekstów kultury greckiej i arabskich tłumaczy. To wydarzenie wyznaczyło początek złotemu wiekowi myśli muzułmańskiej. Najpierw byłe to obszerne dzieło przekładów, następnie tworzenie własne filozofii, dzieł encyklopedycznych i historii religii. W wielkich ośrodkach powstały biblioteki, przechowujące bezcenne skarby. Nastąpił rozwój matematyki, nauk przyrodniczych, astronomii, geografii, a dzięki działalności szpitali również medycyny. Wystarczy wspomnieć Kordowę, Grenadę, Mosul, Bagdad, Palermo, by zrozumieć znaczenie artystycznego wkładu islamu w dziedzictwo ludzkości.

Mistyka muzułmańska: sufizm

Słowo „suflzm" pochodzi od suf, (wełna), na pamiątkę białej szaty mnichów chrześcijańskich. Termin ten odnosi się do sfery związanej z poszukiwaniem Boga, które w islamie, za przykładem Proroka, dokonuje się na modlitwie (Koran 17, 79). Pragnienie Boga charakteryzowało niektóre grupy sufich żyjące w Iraku, Syrii, Egipcie i Chorasanie w VIII wieku. Pewna kobieta imieniem Rabiah jest wzorem tej epoki. Spędziła swe życie na modlitwie i wyśpiewywała czystą miłość ku Bogu. W IX wieku powstało kilka szkół, w których naukę zgłębiało wielu adeptów, lecz opozycja okazała się nieubłagana. W 922 roku w Bagdadzie został ukrzyżowany al-Hallaj, ponieważ ośmielił się głosić, iż Bóg zamieszkuje w człowieku. Jego wkład był jednak decydujący dla powstania słownictwa sufich.
Po tym prześladowaniu sufizm przeżywał okres, w którym jego nauczyciele zaczęli poszukiwać dróg pojednania z muzułmańską ortodoksją. Al-Ghazali, teolog zmarły willi roku dowodził, że istnieje pewne pokrewieństwo między Bogiem a człowiekiem. W Andaluzji Ibn Al Arabi (1165-1240) nadał sufizmowi nowe oblicze. Filozof, teolog, założyciel doktryny o „jedności Bytu", wielki wizjoner cieszący się opinią świętości, otworzył drogę dla „szyickiej mistyki światła i ognia". Wyznawał on ciągłość stworzenia, udzielanie się bytu poprzez Boskie współczucie, które prowadzi byt na nowo do swego źródła. Począwszy od XIII wieku niektóre bractwa (tariqah) zaczęły gromadzić się wokół swych założycieli i kultywować tajemnicze dziedzictwo, które jednoczyło ich z Bogiem. Każde bractwo posiadało ściśle określoną organizację hierarchiczną, zbiór obrzędów wtajemniczenia oraz praktyk pozwalających ich członkom podążać drogą Bożą. W obrębie bractwa obowiązywało posłuszeństwo regule, podporządkowanie się hierarchii oraz dochowanie tajemnicy. Szacuje się, że istniało ponad dwieście wielkich bractw. Właśnie w nich sufizm przetrwał i dzięki nim w dalszym ciągu wywierał wpływ na społeczeństwo.

Powyższe materiały pochodzą z książki "Islam", której autorem jest Julien Ries, wydanej przez Wydawnictwo WAM