Młot Thora - Krzyż Chrystusa

  Wikipedia Mjollnir- młot Thor Podczas składania jesienią ofiar w Throndheim (w Norwegii) król Hakon na oczach zgromadzonych wieśniaków uczynił znak krzyża nad naczyniem z piwem, co wzbudziło ich niezadowolenie. Jarl Sigurd uspokoił jednak zgromadzonych, tłumacząc, że król zgodnie ze starym zwyczajem nakreślił znak młota, czyli ofiarował napój Thorowi. Incydent ten nasuwa pytanie, czy ewentualne podobieństwo krzyża Chrystusa do młota Thora miało jakieś znaczenie w momencie zderzenia się tych dwóch światów, pogańskiego i chrześcijańskiego, w procesie chrystianizacji.

Głosiciele Słowa Bożego posługiwali się w swej pracy misyjnej krzyżem będącym dla chrześcijan znakiem Chrystusa triumfującego nad nieczystymi siłami. Augustyn, posłany przez papieża Grzegorza I w celu głoszenia Ewangelii w Anglii, wyszedł na spotkanie króla Aethelberhta niosąc srebrny krzyż jak sztandar. Lebuin, prowadzący działalność misyjną wśród Sasów, pojawił się na thingu z krzyżem w ręce. Z kolei Willibrord, misjonarz Fryzów, miał w zwyczaju zabierać swój złoty krzyż, gdy wybierał się w podróż. Dla misjonarzy krzyż, jako znak zwycięstwa nad demonami, był orężem w walce z nieczystymi mocami, z którymi utożsamiano bóstwa pogańskie. Jak wytłumaczyć zatem istnienie formy do odlewu amuletów zarówno w kształcie krzyża, jak i młota Thora?

Czy może być ona dowodem na pokojowe współistnienie symboli należących do odmiennych kultur, a mianowicie pogańskiej i chrześcijańskiej? Jak Germanie postrzegali znak krzyża? Czy znalezienie amuletów w kształcie młota Thora w grobach pochodzących z okresu chrystianizacji może oznaczać, że występowanie obok siebie tych dwóch symboli nie było przejawem synkretyzmu, lecz odpowiedzią pogan na propozycję przyjęcia nowej wiary? Czy młot Thora miał być symbolem religii pogańskiej w opozycji do krzyża, symbolu chrześcijaństwa, a wspomniane wyżej formy do odlewu ozdób zawdzięczamy sprytnym rzemieślnikom, którzy byli gotowi sprostać życzeniom klientów? Jak, z drugiej strony, wytłumaczyć pojawienie się znaku krzyża na zawieszkach w kształcie młota Thora? Czy nie jest to dowodem na istnienie synkretycznych wyobrażeń okresu przejściowego? Czy krzyż Chrystusa stał się dla Germanów budzącym zaufanie, z uwagi na podobieństwo do młota Thora, elementem chrześcijańskiej wiary, czy też wywołał falę buntu wobec nowej religii?

1. Mjollnir - młot Thora
Według mitu Mjollnir był dziełem karła Sindriego, który wyposażył go w niezwykłe właściwości. Thor mógł uderzać nim tak mocno, jak tylko pragnął, a młot nie ulegał zniszczeniu i nie chybiał celu, a ponadto zawsze powracał wprost do ręki swego właściciela. Niedoskonałością młota była jedynie zbyt krótka rękojeść, do czego przysłużył się Loki, który przybrał postać muchy i przeszkadzał Sindriemu przy pracy. Do trzymania Mjóllnira niezbędne były żelazne rękawice. Po śmierci Thora w czasie ragnaroku młot mieli odziedziczyć jego synowie Modi i Magni.(...)

Utrata młota była dla Thora wielką stratą i dlatego bóg gotów był zrobić wszystko, aby odzyskać swoją własność, nawet przebrać się w szaty niewieście. Olbrzym Thrym, który skradł młot Thorowi, był wprawdzie gotów oddać go właścicielowi, ale w zamian za rękę Freyji. Bogini nie chciała jednak poślubić olbrzyma i Thor musiał własnymi siłami odzyskać młot. (...)

Jako pogromca olbrzymów, a tym samym strażnik ładu kosmicznego, Thor był bogiem cieszącym się dużym zaufaniem u ludzi, a na wzór jego młota sporządzano amulety. Poprzez noszenie takich ozdób Germanie starali się najprawdopodobniej wywierać wpływ na bogów, którzy mieli zapewnić właścicielowi amuletu opiekę i ochronę przed nieczystymi siłami. Miniaturowej wielkości młoty Thora ze srebra lub innego metalu, tworzące zawieszki na naszyjniku, znaleziono w grobach pochodzących głównie z późnych lat X i XI w. na terenie Danii, południowej Norwegii i południowo-wschodniej Szwecji.