Blaski i braki dialogu

1. Co to jest dialog?

Szeroko rozumiany dialog w najogólniejszym tego słowa znaczeniu oznacza dwustronną rozmowę „mającą na celu wzajemną konfrontację i zrozumienie poglądów, także współdziałanie w poszukiwaniu prawdy, obronę wartości ogólnoludzkich oraz współpracę na rzecz sprawiedliwości i pokoju” (Z. Narecki, Dialog, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, Warszawa 1993, 39). W odróżnieniu od monologu, zakłada on uznanie godności i wolności, a tym samym prawa każdego człowieka do wyrażania własnych poglądów. Ostatecznie jednak dialog to nie tylko rozmowa, to również postawa, ogół pozytywnych relacji między indywidualnymi czy wspólnotowymi partnerami dialogu. To centralny i niezbędny element każdej etycznej myśli ludzkiej, kimkolwiek by ci ludzie byli. Widziany jako wymiana i jako możliwe porozumienie się między sobą istot ludzkich jest on w rzeczywistości wspólnym poszukiwaniem.

Pojęcie to pojawiło się stosunkowo późno w nauczaniu współczesnego Kościoła katolickiego. Podczas gdy Jan XXIII mówił tylko o współpracy ludzi dobrej woli. Paweł VI (6.VIII.i964 r. w encyklice „Ecclesiam suam”) wprowadził po raz pierwszy do oficjalnych dokumentów Kościoła termin dialog (colloquium), którego źródła upatrywał w samej naturze religii, w tym, że zbawienie zostało ofiarowane ludzkości w formie dialogu, w formie mowy Boga zrozumiałej dzięki Objawieniu oraz odpowiedzi danej przez człowieka. Ten właśnie „dialog zbawienia” - nie traktowany jako zależna od okoliczności taktyka, ale jako klimat - miał służyć Kościołowi za wzór w jego kontaktach ze światem, z której to przyczyny również Kościół winien:

- nie tyle czekać na propozycję ze strony świata, ale pierwszy szukać dialogu z ludźmi,
- zapraszać a nie zmuszać do dialogu,
- otwierać się na wszystkich z wyjątkiem tych, którzy dialogu w ogóle unikają albo jedynie udają, że go przyjmują,
- nie mieć na celu własnych korzyści ani nie być niczym ograniczonym,
- kierować się w dialogu tylko i wyłącznie szczerą miłością (M. Wrzeszcz, Paweł VI. Szkice do portretu wielkiego papieża. Warszawa 1979, 86).

Więcej na następnej stronie