Jezus w tradycji żydowskiej

Od III wieku do roku 1000

Od początku III wieku sytuacja ulega zmianie. Obraz Jezusa jako człowieka i Jego żydowskiego pochodzenia ewoluuje w stronę postrzegania Jezusa jako Chrystusa, który umarł na krzyżu, aby odkupić grzechy ludzkości, i zmartwychwstał. Potem Kościół, pod wpływem św. Pawła, w okresie rozwoju i rozkwitu, zaakcentował przeciwstawność słów Jezusa i słów pochodzących z Tory, jak również wielokrotne stwierdzenia, że okrucieństwo charakteryzowało Boga judaizmu, w przeciwieństwie do Boga miłości, głoszonego przez Jezusa. Żydzi, uświadamiając sobie, że Jezus - Żyd zaczął stawać się „niewinnym” punktem zapalnym okrutnych prześladowań, zaczęli Go ignorować, odwoływać się do Niego tak rzadko, jak to tylko możliwe i zaprzeczać temu, co twierdził Kościół. Nie jest prawdą, że Talmud (Talmud od. hebr. lamad, „uczyć” - druga obok Tory, główna religijna księga judaizmu, pochodząca z V/VI wieku. Jest to zbiór zapisanej tradycji ustnej. Dzieli się on na Miszne i Gemare. Istnieją dwie wersje Talmudu: jerozolimski (krótszy) i babiloński (dłuższy) [przyp. red.]) jest pełen wyrzutów w stosunku do Jezusa. Poświecą Mu on tylko około piętnastu stron, z których nie wszystkie mają charakter uwłaczający. Najbardziej rażące fragmenty odnoszą się do Jego narodzenia, ponieważ nie jest do przyjęcia przekaz Ewangelii, według którego Jezus nie miał naturalnego ojca (Jebamot 49a - (Jebamot - owdowiałe bratowe, które obowiązuje prawo le-wiratu). Rozprawa o przepisach halachicznych, związanych ze starotestamentowym prawem lewiratu, o kwestiach związanych z prawem spadkowym i małżeńskim takich wdów, o ważności małżeństwa z człowiekiem, którego niesłusznie uznano za zmarłego itd. Wchodzi ona do trzeciej części Miszny. zatytułowanej Naszim (tzn, „kobiety”), poświeconej życiu rodzinnemu, prawu rodzinnemu i małżeńskiemu [przyp. red.]). Na temat nauczania Jezusa, Talmud stwierdza: „Gardził on słowami mędrców i wyjaśniał Pisma, podobnie jak faryzeusze; miał pięciu uczniów. Powiedział, że nie przyszedł po to, aby usunąć Prawo, ani po to, aby coś do niego dodać” (Szabat - sobota. Pierwsza, licząca 24 rozdziały rozprawa drugiej części Miszny, nazwanej Moed (czas wyznaczony, święto). Mówi o przepisach dotyczących zakazu pracy i jakiejkolwiek działalności w sobotę (przyp. red.])

Od roku 1000 do XVIII wieku

Jedynie w średniowieczu Kościoły rzymski i bizantyjski dopuszczały się systematycznego zniesławiania Żydów, używając imienia Jezusa i Jego śmierć jako punktu wyjścia dla najbardziej okrutnych prześladowań To sprawiło, że postawa Żydów wobec Jezusa, obecnie uważana za przyczynę wszystkich ich nieszczęść, stała się coraz bardziej krytyczna. Przez wieki ukształtowała się satyryczna broszura, zatytułowana „Toledot Jessuah” (Historie Jezusa); została ona potępiona przez Kościół w 1415 roku. Była to bardziej literatura odcięcia się (od chrześcijaństwa - przyp. tłum.) o ograniczonym znaczeniu polemicznym, którą można określić, jako żydowską anty-Ewangelie, charakteryzującą się ironią, kpiną i sarkazmem.

W tym samym okresie, pomiędzy dwunastym a czternastym wiekiem, żydowscy mędrcy z Hiszpanii odwoływali się do postaci Jezusa i samego chrześcijaństwa z zasadniczo odmienną frazeologią. Określali oni Jezusa jako „świętego”, uważając Go za pierwszego żydowskiego ekumenistę, podczas gdy poeta Juda Halowi (Żyjący w latach 1075-1141, pochodzący z Hiszpanii, piszący po hebrajsku poeta i teolog, którego poematy religijne zostały włączone do liturgii. Znany był z wyrażania w swojej poezji tęsknoty za powrotem Żydów do Syjonu, najbardziej znane dzieło teologicznego Judy Halewiego, to traktat „Kuzari”, czyli „Księga dyskusji i dowodów w obronie pogardzanej wiary” [przyp. red.]) i filozof Mojżesz Majmonides (Mojżesz ben Majmon (1136-1204), znany powszechnie jako Majmonides lub Rambam. Pochodził również z Hiszpanii. Wybitny przedstawiciel średniowiecznej myśli żydowskiej, uważający poszukiwania filozoficzne za integralną cześć religii żydowskiej [przyp. red.]) mówią o Nim, jako o tym, który „posłużył przygotowaniu całego świata do jednomyślnego służenia Bogu, jak to jest napisane u proroka Sofoniasza 3, 9”.
Oświecenie, wyzwolenie, dzień dzisiejszy

Wraz z oświeceniem i wyzwoleniem postawa Żydów wobec Jezusa staje się przedmiotem badań, w celu rekonstrukcji i zrozumienia Jego realności. Odrzucając aspekt mesjański, widzą w Nim żydowskiego refomatora (Samuel Hirsch). Dochodzą do punktu ukazywania Go jako Eseńczyka, który wprowadza kilka pojęć na temat Boga i praw moralnych, odmiennych i przewyższających pojęcia judaistyczne, i stwierdzają, że „ten, kto gardzi Jezusem, gardzi Żydem, ponieważ judaizm był źródłem jego nauczania” (Heinrich Graetz).