1/7 uratowana

A jak jest z cukrem?
– Cukier to nie tylko buraki. Są w nim też różne enzymy, które mogą pochodzić od zwierząt.

I też je sprawdzacie?
– Tak. Wszystkie enzymy, barwniki, smaki. Bo może być na przykład barwnik pochodzący z czerwonego robaka. To jest niekoszerne.

Dlaczego?
– Dlatego, że tak jest napisane w Torze.
 

Ale czy żydzi starają się zrozumieć, z jakiego powodu takie, a nie inne potrawy Tora nazywa nieczystymi?
– Bo tak powiedział Bóg. Skoro Bóg poprosił nas o to, będziemy tak robić.

Sami żydzi mawiają, że jeśli żyd się nie kłóci, to nie żyje. Prawda to?
– To niekoniecznie jest kłótnia, a bardziej dyskusja. Jeśli człowiek będzie robił wszystko automatycznie, będzie płaski. Kiedy jest głębszy, będzie dyskusja, nawet gorąca.

A jak jest między różnymi odłamami judaizmu w Polsce?
– Czym innym jest różnica, czym innym spór. Są między nami różnice, ale to nie musi być spór.

A czego dotyczą te różnice?
– Najważniejsza dotyczy pytania, czy Tora jest słowem Boga.

Ktoś to kwestionuje?
– Żydzi reformowani. Oni twierdzą, że to są raczej mądrości ludzi, być może powstałe z inspiracji Boga, ale nie jest to Jego słowo. I z tego powstają wszystkie inne różnice.

Jan Paweł II powtarzał, że jesteście naszymi starszymi braćmi w wierze. Czy żydzi mówią o nas, chrześcijanach, że jesteśmy ich młodszymi braćmi?
– Relacja nie jest taka sama. Chrześcijaństwo wyszło z judaizmu. My jesteśmy dla was źródłem. W drugą stronę to nie działa. Ale ja przy różnych okazjach nieraz mówiłem, że chrześcijanie są naszymi młodszymi braćmi w wierze. Co to dokładnie znaczy, nie wiadomo. Ale chrześcijanin, który ma głęboką wiarę, jest naszym młodszym bratem.

Kiedy świętuje Pan Nowy Rok – 1 stycznia czy we wrześniu, czyli w miesiącu tiszri?
– Ja jestem za tiszri.

Czyli „sylwester” we wrześniu?
– Tak.

A co Pan robi 31 grudnia?
– To jest miłe, jeśli ktoś mnie zaprasza wtedy na imprezę. Ale mój Nowy Rok zaczyna się w pierwszy dzień tiszri.

Wierzy Pan w sens dialogu chrześcijaństwa z judaizmem?
– Po pierwsze, wiemy, jak było, kiedy nie było dialogu. Działy się straszne rzeczy. Dialog jest potrzebny, żeby razem poprawiać świat – tikkun olam. Po drugie, rozmowa z drugim umacnia moją własną wiarę. Czasem ludzie myślą odwrotnie: jeśli jestem za bardzo otwarty, to może to zaszkodzić mojej wierze. Życie Jana Pawła II pokazuje, że tak nie jest.

A jak patrzycie na żydów, którzy uwierzyli, że Jezus jest Mesjaszem i przyjęli chrzest? Na przykład na żydów mesjańskich?
– To nie jest judaizm. Słyszałem też o żydach, którzy chcą być jednocześnie buddystami lub muzułmanami. To nie idzie ze sobą w parze. Tak samo nie ma kogoś takiego jak żyd mesjański. Albo jedno, albo drugie. Robienie gulaszu z wiary nie jest dobre.

Są traktowani jak zdrajcy?
– Nie jak zdrajcy, ale jako ci, którzy się mylą, nie mają racji. Dla nas to nie jest prawda.

A kiedy żydzi będą mogli powiedzieć: oto Mesjasz przyszedł?
– Kiedy Pan Bóg tego zechce. Są dwie tradycje: Mesjasz przyjdzie, kiedy świat będzie doskonały albo kiedy będzie całkowicie zły. Ale naprawdę nie wiemy. Jak przyjdzie, będziemy to wiedzieć…

Zdążyliśmy przed szabatem. A Pan zdąży autoryzować tekst do końca naszego szabatu w niedzielę?
– Jeśli Bóg pozwoli.


Michael Schudrich – Naczelny Rabin Polski, ur. W 1955 r. w Nowym Jorku w żydowskiej rodzinie o polskich korzeniach. Historyk i religioznawca. 15 grudnia 2009 roku odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla dialogu polsko-żydowskiego.