Z miłości do Boga i Algierii

Nowi błogosławieni to 13 zakonników, w tym biskup Oranu, Pierre Claverie oraz 6 zakonnic. W przeważającej większości pochodzili z Francji.

Ich ofiara wpisuje się w tragiczną historię Algierii. W 1991 r. wybory wygrało tam ugrupowanie islamistyczne. Aby nie dopuścić do przekształcenia tego kraju w republikę islamską wojskowi przeprowadzili zamach stanu i anulowali wyniki wyborów. W takiej sytuacji fundamentaliści chwycili za broń. Powstało Islamskie Ugrupowanie Zbrojne, które przez 10 lat siało terror wśród wszystkich, którzy popierali oficjalną władzę. W sumie zginęło ponad 150 tys. osób.

W 1993 r. islamiści postawili ultimatum żyjącym w Algierii obcokrajowcom. Mieli miesiąc na opuszczenie kraju. Beatyfikowani dziś męczennicy zginęli na mocy tego właśnie ultimatum. Ich obecność w Algierii miała dość zróżnicowany charakter, od działalności edukacyjnej przez posługę charytatywną wśród najuboższych aż po świadectwo życia mniszego trapistów z Tibhrine. Wszyscy byli świadomi grożącego im niebezpieczeństwa, a zarazem mieli żywą świadomość, że w chwili próby nie mogą opuścić kraju, w którym postawił ich Bóg.

O beatyfikowanych dziś męczennikach wspomniał Papież Franciszek po modlitwie Anioł Pański. Podkreślił, że zostali zabici z nienawiści do wiary.

“Ci męczennicy naszych czasów byli wiernymi głosicielami Ewangelii, pokornymi budowniczymi pokoju i heroicznymi świadkami miłości chrześcijańskiej. (…) Ich odważne świadectwo jest źródłem nadziei dla algierskiej wspólnoty katolickiej i zasiewem dialogu dla całego społeczeństwa. Niech ta beatyfikacja będzie dla wszystkich bodźcem do wspólnego budowania świata opartego na braterstwie i solidarności.”

Franciszek wystosował też przesłanie do uczestników dzisiejszej beatyfikacji w Oranie. Podkreślił, że męczennicy ci bez reszty poświęcili swe życie miłości do Boga, do kraju w którym żyli i do wszystkich jego mieszkańców, z którymi w pokorze dzielili codzienne życie w duchu braterstwa, przyjaźni i służby. Papież podziękował prezydentowi Algierii za pomoc w organizacji beatyfikacji. Zapewnił, że w beatyfikacji tych męczenników katolicy chcą uczcić ich wierność Bożemu zamysłowi pokoju względem wszystkich ludzi. Swoją modlitwą ogarniają też wszystkich Algierczyków, którzy padli ofiarą tej samej przemocy.

Franciszek przypomniał też, że Algieria jest spadkobierczynią św. Augustyna z Hippony i jego wielkiego przesłania miłości. Kościół chce służyć temu przesłaniu w naszych czasach, kiedy wszystkie narody starają się żyć razem w pokoju – dodał Papież.

Poniżej podajemy krótkie życiorysy nowych błogosławionych.

Biskup Oranu Piotr-Lucjan ( Pierre-Lucien) Claverie, dominikanin, urodził się 8 maja 1938 na przedmieściach Algieru, ale – jak sam później przyznawał – z tamtego okresu nie wyniósł żadnych związków z miejscową ludnością. Dość szybko zresztą cała rodzina powróciła do Francji i tu, w Grenoble przyszły biskup rozpoczął w 1957 studia w zakresie matematyki, fizyki i chemii, wkrótce jednak poczuł w sobie powołanie zakonne i w 1958 wstąpił do dominikanów i w tym zakonie 4 lipca 1965 przyjął święcenia kapłańskie. W 2 lata później wyjechał, a właściwie wrócił do niepodległej już Algierii i tam podjął pracę duszpasterską wśród miejscowych katolików, którzy pozostali w tym kraju po okresie kolonialnym. Zaczął tu poznawać język i kulturę arabską.

25 maja 1981 Jan Paweł II mianował go biskupem Oranu – portowego miasta w północno-zachodniej części Algierii (sakrę nowy biskup przyjął 2 października tegoż roku w Algierze z rąk miejscowego arcybiskupa, kard. Léona-Etienne’a Duvala). Na tym stanowisku, podobnie jak wcześniej jako zwykły kapłan, dał się poznać jako gorący zwolennik dialogu z muzułmanami i szerokich reform społecznych. Zyskało mu to wielką sympatię miejscowych wiernych i wyznawców islamu, ale też niemało wrogów, zwłaszcza wśród tych, którzy niechętnie patrzyli na rozwój chrześcijaństwa w tym muzułmańskim kraju.

Gdy na początku lat dziewięćdziesiątych Algierię zalała wielka fala przemocy, której głównym twórcą była tzw. Zbrojna Grupa Islamska (GIA), biskupowi radzono, aby wyjechał z kraju, on jednak odmówił. Uważał bowiem, że jego miejsce jest wśród wiernych, jeszcze bardziej zagrożonych przez terroryzm niż on. W końcu jednak dosięgła go przemoc – zginął na dziedzińcu rezydencji biskupiej wraz ze swym muzułmańskim kierowcą Muhammadem 1 sierpnia 1996, po powrocie ze Mszy za zamordowanych kilka miesięcy wcześniej 7 trapistów z Tibhirine (którzy również zostaną obecnie wyniesieni na ołtarze).

Brat Henryk (Henri) Vergès – marysta, urodził się 15 lipca 1930 w departamencie Pireneje Wschodnie. Już w wieku 12 lat związał się z Małymi Braćmi od Szkół (marystami), u których złożył śluby wieczyste, mając 22 lata. 6 sierpnia 1969 przybył do Algierii, w której pozostał do końca życia. Pełnił tam różne stanowiska w szkołach prowadzonych przez jego zgromadzenie. Od 1988 mieszkał w Algierze, gdzie kierował biblioteką diecezjalną, z której korzystały tysiące, głównie młodych ludzi z dzielnicy Kazbah. I tam właśnie, w swym biurze zginął 8 maja 1994, wraz ze współpracującą z nim siostrą Pawłą-Heleną.

Siostra Pawła-Helena ( Paul-Hélène) Saint-Raymond ze Zgromadzenia Małych Sióstr od Wniebowzięcia Maryi urodziła się 24 stycznia 1927 w Paryżu. W 1952 wstąpiła do wspomnianego gromadzenia, w którym śluby wieczyste złożyła w 1960. Pracowała początkowo z rodzinami robotniczymi w Creil (departament Oise w płn. Francji), po czym od 1957 udzielała się jako pielęgniarka w swym mieście rodzinnym. W 1963 wysłano ją do Algierii, skąd w 1974 wyjechała na rok do Tunezji, a następnie 9 lat spędziła w Maroku (Casablanca), po czym w 1984 powróciła ostatecznie do Algierii. Tu w stolicy była m.in. pielęgniarką szkolną, a od 1988 pracowała w bibliotece w Kazbie, gdzie zetknęła się z br. Henrykiem i wraz z nim zginęła z rąk zamachowców islamskich 8 maja 1994.

Siostra Estera (Esther) Paniagua Alonso ze Zgromadzenia Augustynek Misjonarek urodziła się 7 czerwca 1949 w León w Hiszpanii. W wieku 18 lat rozpoczęła nowicjat w swej wspólnocie zakonnej, składając w niej w1970 śluby wieczyste. Wkrótce potem władze zakonne wysłały ją do Algierii do pracy w szpitalach i przytułkach, głównie dziecięcych. 23 października 1994 zamordowali ją islamiści, wraz z s. Caridad, gdy obie udawały się na niedzielną Mszę św.

Siostra Caridad Álvarez Martín z tej samej wspólnoty zakonnej była także Hiszpanką – urodziła się 9 maja 1933 w Santa Cruz de la Salceda koło Burgos. W 1955 wstąpiła do zgromadzenia augustynek, po czym wyjechała do Algierii i tam złożyła śluby wieczyste 3 maja 1960. Ale słabe zdrowie zmusiło ją do powrotu do Hiszpanii w kilka lat później. Gdy tylko stan zdrowia się poprawił, w 1964 znów przyjechała do Algieru, gdzie zajmowała się głównie osobami starszymi i ubogimi. W obliczu nasilającej się przemocy w tym kraju na początku lat dziewięćdziesiątych odmówiła opuszczenia go, tłumacząc, że jest „otwarta na wolę Bożą i przełożonych tak, jak Maryja była poddana Jego woli”. Zginęła wraz z s. Esterą 23 października 1994.

Ks. Jan (Jean) Chevillard ze Zgromadzenia Ojców Białych – Misjonarzy Afryki, urodził się 27 sierpnia 1925 we francuskim Angers. Marząc od dziecka o pracy misyjnej w Afryce Północnej, w 1941 udał się tam jako kandydat na ojca białego. Święcenia kapłańskie przyjął w Carthage w Tunezji 1 lutego 1950 i niedługo potem wyjechał do Algierii, która stała się odtąd jego drugą ojczyzną. Był tam m.in. odpowiedzialny za formację kandydatów do zgromadzenia, przełożonym regionalnym i ekonomem generalnym. Wieczorem 27 grudnia 1994, w dniu swych imienin, zginął w swym biurze w Tizi-Wuzu w Kabylii (płn. Algieria) wraz z trzema swymi współbraćmi zakonnymi z rąk 4 uzbrojonych mężczyzn.

Ks. Alan (Alain) Dieulangard, również ojciec biały, urodził się 21 maja 1919 w St.-Brieuc (Bretania – płn.-zach. Francja) święcenia przyjął 29 czerwca 1949, po czym wyjechał do Algierii i tam spędził całe swoje życie jako misjonarz. Pracował głównie w Kabylii jako zarządcą i nauczyciel. Zabito go na dziedzińcu misji w Tizi-Wuzu 27 grudnia 1994.

Ks. Karol (Charles) Deckers, ojciec biały, urodził się 26 grudnia 1924 w Antwerpii (Belgia). Pod koniec swych studiów wyższych wstąpił do ojców białych – misjonarzy Afryki i w tym zgromadzeniu przyjął święcenia kapłańskie 8 kwietnia 1950. Niebawem udał się do Tunezji, gdzie uczył się arabskiego, od 1955 przebywał w Tizi-Wuzu, poznając język berberyjski i zajmując się młodzieżą. Potem na 3 lata wrócił do Belgii i w Brukseli prowadził ośrodek dokumentacji i dialogu między chrześcijanami a mieszkającymi tam emigrantami muzułmańskimi. W 1982 wyjechał do Jemenu, skąd po 5 latach powrócił do Algierii jako proboszcz parafii Matki Bożej Afrykańskiej w Tizi-Wuzu. Zginął 27 grudnia 1994 w tym mieście.

Ks. Chrystian (Christian) Chessel, ojciec biały, urodził się 27 października 1958 we francuskim Digne. W 1981, po uzyskaniu dyplomu inżyniera, przez 2 lata pracował w Wybrzeżu Kości Słoniowej, po czym w 1985 w Rzymie wstąpił do ojców białych. Święcenia kapłańskie przyjął 28 czerwca 1992, a następnie rozpoczął pracę misyjną w Tizi-Wuzu. Tam też zginął wraz ze swymi trzema współbraćmi zakonnymi 27 grudnia 1994. Miał wtedy 36 lat i jest najmłodszym wśród nowych błogosławionych.

S. Odeta (Odette) Prévost ze Zgromadzenia Małych Sióstr Najświętszego Serca Pana Jezusa, urodziła się 17 lipca 1932 w Szampanii (Francja). W latach 1950-53 pracowała jako nauczycielka, po czym w wieku 21 lat wstąpiła do Zgromadzenia Małych Sióstr Najświętszego Serca Pana Jezusa, w którym w 1959 złożyła śluby wieczyste. Ale już rok wcześniej wyjechała na misje do Maroka, następnie wróciła do Francji, gdzie w Argenteuil pracowała wśród emigrantów z Maghrebu (Afryki Północno-Zachodniej). W 1968 wyjechała do Algierii i tam w stolicy działała na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-muzułmańskiej. Znała i czytała Koran i uczestniczyła we wspólnych modłach z wyznawcami islamu, wśród których miała wielu przyjaciół. Mimo to zginęła do kul terrorysty islamskiego, który 10 listopada 1995 wtargnął do kościoła podczas Mszy św.

S. Jeanne Littlejohn – Aniela-Maria ze Zgromadzenia Matki Bożej od Apostołów, urodziła się 22 listopada 1933 w Tunisie. W 1957 rozpoczęła nowicjat w zgromadzeniu, przyjmując imiona Angili-Marii ( Angèle-Marie). W 1959 wyjechała do Algierii, do miejscowości Bouzarea, gdzie jej wspólnota zakonna ma sierociniec i internat dla dziewcząt. W 1964 przeniosła się do Algieru, do nowo otwartej Szkoły Sztuk Pięknych, a s. Aniela-Maria została tam nauczycielką haftu. Cierpliwością, prostotą, a zarazem fachowością zyskała sobie powszechną miłość i szacunek, tym bardziej że znała dobrze język arabski. Nie uchroniło jej to jednak od śmierci z rąk terrorysty na drodze z kościoła do jej domu 5 września 1995.

S. Denise Leclercq – Bibiana z tego samego zgromadzenia urodziła się 8 stycznia 1930 w Gazerau (Francja). Do zakonu wstąpiła 4 marca 1959, po czym w 1961 wyjechała do Konstantyny w Algierii. Zajmowała się tam m.in. samotnymi matkami, wykazując się dużymi zdolnościami organizacyjnymi i wrażliwością na potrzeby innych. Od 1964 mieszkała w Algierze, odpowiadając tam za sprawy nauczania zawodu we wspomnianej powyżej Szkole Sztuk. Mimo zagrożenia ze strony islamistów pozostała na miejscu. Zginęła wraz z s. Anielą-Marią 5 września 1995, gdy obie wyszły ze Mszy w kościele.

Siedmiu francuskich trapistów z założonego w 1938 opactwa Tibhirine koło Médéa (ok. 90 km na południe od Algieru) – najbardziej znani z całego tego grona, m.in. dzięki filmowi o nich Xaviera Beauvois'a „Ludzie Boga” z 2010 roku. Byli to:

O. Chrystian (Christian) de Chergé – urodzony 18 stycznia 1937 w Colmar. Święcenia przyjął 21 marca 1964 a 20 sierpnia 1969 trapistą w Aiguebelle. W styczniu 1971 przybył do Tibhirine, ale po kilku miesiącach wyjechał do Rzymu na naukę arabskiego i islamistyki. Po powrocie do klasztoru 1 października 1976 złożył w nim śluby wieczyste, a 31 marca 1984 został jego przeorem. Znany był ze swego zaangażowania na rzecz dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego.

O. Krzysztof (Christophe) Lebreton urodził się 11 października 1950 w Blois. W wieku 12 lat rozpoczął naukę w seminarium niższym, ale wystąpił z niego przed maturą. Ukończył studia prawnicze, po czym pracował w Algierii. 1 listopada 1974 wstąpił do trapistów we francuskim Tamié, ale niebawem wyjechał do Tibhirine. W 1977 wrócił do Tamié i tam złożył śluby wieczyste 1 listopada 1980. W rok później ponownie znalazł się w Tibhirine, gdzie 1 stycznia 1990 przyjął święcenia kapłańskie. We wspólnocie był mistrzem nowicjatu i zastępcą przełożonego. Autor dziennika i wierszy, częściowo wydanych pośmiertnie (tytuł polski „Tchnienie daru”).

O. Bruno Lemarchand urodził się 1 marca 1930 w Saint-Maixent. Po szkole średniej kształcił się w seminarium duchownym, ale przerwał naukę na odbycie służby wojskowej w latach 1951-53 w Algierii. Święcenia przyjął 2 kwietnia 1956. W wieku 51 lat został trapistą we francuskim Bellefontaine, po czym w 1984 udał się do Tibhirine, w którym 21 marca 1990 złożył śluby wieczyste. Od 1992 był przełożonym filii opactwa algierskiego w Fezie w Maroku. W dniu porwania przebywał w klasztorze macierzystym jako delegat na przewidziane na 31 marca 1996 wybory przełożonego.

O. Celestyn (Célestin) Ringeard urodził się 27 lipca 1933 w Touvois. W latach 1957-59 służył w wojsku w Algierii. 17 stycznia 1960 przyjął święcenia kapłańskie, po czym ponad 20 lat posługiwał duszpastersko wśród ludzi z marginesu w Nantes. 19 lipca 1983 wstąpił do klasztoru w Bellefontaine, skąd w 3 lata później wyjechał do Tibhirine i 1 maja 1989 złożył tam śluby wieczyste. W klasztorze pełnił funkcję kantora.

Br. Łukasz (Luc) Dochier urodził się 31 stycznia 1914 w Bourg-de-Péage. Z wykształcenia był lekarzem i w tym charakterze służył w wojsku w Maroku. Do trapistów w Aiglebelle wstąpił 7 grudnia 1941. W latach 1943-45 był dobrowolnym więźniem w Niemczech zamiast schwytanego i skazanego ojca rodziny. W 1946 wyjechał do Tibhirine. W 1959 zgłosił się jako zakładnik za innego zakonnika, złapanego przez Algierską Armię Wyzwoleńczą, ale po 2 tygodniach zwolniono go m.in. w wyniku namów miejscowej ludności, która ceniła go jako dobrego lekarza. W Tibhirine prowadził otwartą dla wszystkich klinikę. Przebywał tam najdłużej z zamordowanych braci – ponad 50 lat.

Br. Michał (Michel) Fleury urodził się 21 maja 1944 w Sainte-Anne-sur-Brivet i do 17. roku życia pracował jako rolnik. Gdy w listopadzie 1980 wstąpił do trapistów w Bellefontaine, miał za sobą m.in. 9 lat nauki w seminarium (niższym i wyższym) oraz 10 lat pracy jako robotnik w Lyonie, Paryżu i Marsylii. Do Tibhirine wyjechał w 1984 i tam 28 sierpnia 1986 złożył śluby wieczyste. W klasztorze pełnił funkcje kucharza i ogrodnika. Znany był z prostoty i daru modlitwy.

Br. Paweł (Paul) Favre-Miville urodził się 17 kwietnia 1939 w Vinzier. Pracował fizycznie w różnych miejscach i zawodach, po czym po śmierci matki w 1984 został trapistą w Tamié, a stamtąd w 1989 przeniósł się do Tibhirine, gdzie 20 sierpnia 1991 złożył śluby wieczyste. W klasztorze wykonywał wszelkie prace naprawcze.

Całą siódemkę najpierw porwali w nocy z 26 na 27 marca 1996, a następnie brutalnie zamordowali – mimo toczących się rokowań w tej sprawie – terroryści z GIA. Do zabójstwa doszło w nocy z 20 na 21 maja tegoż roku – napastnicy obcięli swoim ofiarom głowy, ale wszystkie okoliczności tego nieludzkiego czynu do dzisiaj pozostają niewyjaśnione. Chociaż według oficjalnego oświadczenia władz algierskich zbrodni dokonali członkowie GIA, to nie brakuje głosów, że mogła ona być dziełem państwowych służb specjalnych, którzy w ten sposób chcieli jeszcze bardziej skompromitować fundamentalistów islamskich w społeczeństwie, a zarazem usprawiedliwić uciążliwości stanu wojennego, obowiązującego w owym czasie w całym kraju.