Blaski i braki dialogu

2. Warunki dialogu

Dialog międzyreligijny jest możliwy pod przynajmniej siedmioma warunkami.

- Pierwszym i wstępnym warunkiem jest szacunek dla drugiej strony i ufność w jej szczerość i dobrą wiarę. Jan Paweł II mówi w tym miejscu o uznaniu podmiotowości drugiej strony, o nie sprowadzaniu jej do roli przedmiotu, ale uznaniu w niej rozumnego, wolnego i odpowiedzialnego podmiotu. Nie będzie zatem żadnego dialogu między tymi, którzy nie czują się szanowani przez drugą stronę lub mają podejrzenie, że dialog pragnie się wykorzystać dla celów z nim nie związanych. Prawdy trzeba szukać „w sposób zgodny zgodnością osoby ludzkiej i z jej naturą społeczną” (U t unum sint, 32). Parafrazując słowa KDK, 92 powiedzielibyśmy, że w końcu zawsze silniejsze jest to, co ludzi łączy, aniżeli to, co dzieli; niech więc w rzeczach koniecznych będzie jedność, w wątpliwych wolność, a we wszystkich miłość.

- Drugim warunkiem jest uznanie odrębności drugiej strony, jej inności. Jan Paweł II mówi, że dialog „musi zmierzać do tego, by uznane były specyficzne właściwości i odrębnośc iposzczególnych łudzi i grup, z zachowaną przestrzenią wolności ,zwłaszcza w korzystaniu z ich podstawowych praw” (Dialog na rzecz pokoju wyzwaniem naszych czasów), by obecne było przekonanie, że w postawie drugiego są jakieś prawdy i wartości, które - choć nie mogą wzbogacić samej wiary, jako że jest ona darem - to jednak mogą ewentualnie ubogacić i uzupełnić naszą własną pozycję. Innymi słowy niezbędne jest przekonanie, że zasada „obdarowywać i dać się obdarować ma sens. Przez wymianę z innymi, wzajemną służbę i dialog z braćmi, człowiek rozwija swoje możliwości; w ten sposób odpowiada na swoje powołanie” (KKK, 1879).

- Trzecim warunkiem będzie otwartość na partnera dialogu. Otwartość ta - nierównoznaczna z nierozsądnym zaślepieniem oraz niedostrzeganiem tego, co rzeczywiście dzieli - winna być połączona z zaufaniem w dobrą wolę drugiej strony i szczerość jej intencji (R. Malek, Religie niechrześcijańskie jako wzbogacenie wiary w świetle wypowiedzi Jana Pawła II, „Homo Dei” 1/1980/13) oraz z gotowością do przyjęcia tego, co przekazuje nam druga strona. Brak zaufania pomiędzy jednostkami, grupami społecznymi, narodowymi i politycznymi, ale też i religijnymi, wydaje się być dzisiaj największą przeszkodą w podejmowaniu rzeczowego dialogu.

- Czwartym warunkiem dialogu jest uznanie wolności drugiej osoby, co w konsekwencji zakłada wykluczenie wszelkiego przymusu i determinacji. Inaczej przestaje on być niczym nieprzymuszoną wymianą wartości.

Więcej na następnej stronie