Czym jest islam?

Arabski termin islām pochodzi od czwartej formy czasownika o rdzeniu slm: aslāma, "być posłusznym." i oznacza "posłuszeństwo (Bogu)"; muslim – po polsku muzułmanin – jest jego imiesłowem czynnym i oznacza "(tego), kto jest posłuszny (Bogu)". Nie należy muzułmanów nazywać mahometanami lub wyznawcami Mahometa, gdyż oznaczałoby to, że oddają oni cześć Mahometowi, a nie Bogu. Etymologicznie islam jest blisko związany ze słowem salām, czyli pokój.

Islam, liczący dziś ponad miliard dwieście tysięcy wyznawców, jest drugą, co do liczby wiernych, religią na świecie. Mimo że świat islamski, w pełnym tego słowa znaczeniu, rozciąga się od Afryki północnej po południowo-wschodnią Azję, muzułmanie obecni są na wszystkich kontynentach. Zdecydowana ich większość zamieszkuje kraje azjatyckie i afrykańskie. Do najliczniejszych krajów islamskich należą: Indonezja, Bangladesz, Pakistan i Nigeria. Społeczność islamska podkreśla swoją obecność także w Europie i USA, które uchodziły za typowo chrześcijańskie. W Europie muzułmanie stanowią drugą, a w USA trzecią wspólnotę religijną.

Muzułmanie pojmują swoją religię jako kontynuację tradycji, której początek dał Abraham, nazywany w języku arabskim Ibrahimem. Los synów wspólnego – trzem religiom monoteistycznym – ojca wiary wyznaczył granice pomiędzy ich potomkami i wierzeniami, które przyjęli. Żydzi i chrześcijanie są duchowymi spadkobiercami zrodzonego przez Sarę Izaaka. Muzułmanie natomiast jako ojca narodu arabskiego wskazują Ismaela, pierworodnego syna Abrahama, pochodzącego z jego związku z egipską niewolnicą Hagar. Islamska tradycja podaje, że Abraham, za namową Sary, zabrał Hagar i jej syna w okolice Mekki, gdzie zostawił ich na łasce losu.

Według muzułmanów uznanie islamu za najmłodszą z religii monoteistycznych jest błędem. Ich zdaniem, islam jest religią najstarszą, oryginalną, będącą od początku w zamierzeniach Boga. Dlatego też, z islamskiego punktu widzenia, muzułmaninem był już Adam. Islam jest więc tu pełnią objawienia Bożego poprzedzonego przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa.
W islamie częściej mówi się o ortopraksji niż ortodoksji, ponieważ dla przeciętnego muzułmanina praktyki religijne są ważniejsze od ustaleń dogmatycznych. W efekcie to prawo, a nie teologia jest ważniejszą sferą w islamie, ponieważ prawo wskazuje sposób należytego postępowania i wyboru „właściwej drogi” prowadzącej do realizacji Bożej woli.

Islam od samego początku stanowił wyzwanie dla rzeczywistości, z którą wchodził w kontakt. Najpierw zostało ono postawione jedynie wobec starego porządku, istniejącego w Arabii, dziś natomiast ta sytuacja dotyczy całego współczesnego świata.


Pieniężno, 28 września 2006 r.