Joga – różnorodność znaczeń

Niniejsze opracowanie jest próbą ukazania tradycji jogi, jej bogactwa i różnorodności. Prześledzenie dziejów jogi od najwcześniejszych, możliwych do uchwycenia początków aż po czasy współczesne, pozwoli Czytelnikowi zapoznać się z różnymi jej aspektami i formami, a przede wszystkim uchwycić tę myśl, która leży u ich podstaw i wyraża jednocześnie najgłębszą istotę jogi.

Wyzwolenie

Ostatecznym celem każdej gałęzi jogi jest wyzwolenie, uwolnienie człowieka od cierpienia wynikającego z niewiedzy, z nieznajomości samego siebie, własnej, prawdziwej natury. Siła niewiedzy wprawia w ruch koło sansary, w którym krąży każda istota, umierając i rodząc się nieskończenie wiele razy. Joga pozwala usunąć niewiedzę, zatrzymać koło sansary i przerwać cierpienie.

Charakter praktyczny
Joga w każdym swoim przejawie jest zawsze wielowymiarowym systemem praktycznym – pokazuje naturę rzeczywistości otaczającej człowieka, rysuje swego rodzaju mapę i wytycza ścieżki prowadzące do celu, czyli wyzwolenia; uczy bezpiecznego poruszania się po owych ścieżkach; daje gotowe, zweryfikowane przez pokolenia wskazówki i wyposaża jogina w odpowiednie narzędzia – praktyki pomocne w poszukiwaniach.

Można przypuszczać, że to właśnie w doświadczeniu każdego jogina kryje się tajemnica bogactwa i żywotności praktyk jogi, różnej ich interpretacji oraz odmiennych sposobów ich stosowania i wykonywania. Kolejne pokolenia joginów różnie bowiem ujmowały przekazywaną im tradycję, zgodnie z własnymi doświadczeniami i potrzebami, tworząc tym samym liczne nurty, linie przekazu czy – jak ujmuje się to dzisiaj – metody praktyki. W ten sposób każdy z nich pozostawił w tradycji swój ślad. Wybranym osobom, które w sposób szczególny wpłynęły na szeroko pojętą jogę, poświęcono osobny fragment tej książki.

Wysiłek własny
Praktyka jogi nie polega na mechanicznym powtarzaniu poszczególnych ćwiczeń, ślepym naśladowaniu innych, czy automatycznym wypełnianiu stosownych zaleceń. Wymaga ona przede wszystkim zaangażowania i świadomego wysiłku, które stanowią podstawę wszechstronnej samodyscypliny.

Guru i struktura inicjacyjna
W praktyce jogi niezbędny jest przewodnik – osoba, która sama przemierzyła bezdroża poszukiwań duchowych i odnalazła cel. Nauka jogi ma miejsce zawsze w relacji guru (guru) – uczeń. Mistrz duchowy przekazuje adeptowi własne, żywe doświadczenie i jednocześnie nadzoruje postępy swego podopiecznego. Właśnie dlatego jogi nie można nauczyć się samemu, nie można też nauczyć się jej z książki. Guru nie tylko inicjuje (wprowadza adepta na ścieżkę jogi), ale przede wszystkim daje mu siłę niezbędną do dalszej pracy. Inicjacja jest także odrzuceniem świata zewnętrznego i otwarciem się na rzeczywistość transcendentną.

Etyka
Przygotowanie etyczne jest fundamentem wszystkich ścieżek jogi i warunkiem wstępnym każdej praktyki. Bez niego osiągnięcie wyzwolenia nie jest możliwe, a sama praktyka może nawet okazać się szkodliwa. Zakaz krzywdzenia, prawdomówność, zakaz przywłaszczania sobie cudzej własności, wstrzemięźliwość i in. są pierwszymi ćwiczeniami, w jakich doskonali się jogin

Słowo joga, jak wspomniano wcześniej, oznacza również sam cel, do którego zmierza jogin, czyli pewien stan, nową jakość, wnoszoną przez właściwie podejmowaną praktykę. Także i to rozumienie przywoływanego terminu ukazuje, w jak różnorodny sposób ujmuje się kres wysiłków jogina, począwszy od uspokojenia zmysłów, przez stan równowagi, po powściągnięcie zjawisk świadomości, jedność wdechu i wydechu czy odkrycie swej prawdziwej natury - jaźni.

Termin joga w najwęższym znaczeniu, odnosi się do jednej z sześciu ortodoksyjnych (tj. przyjmujących autorytet Wed) darśan (darśana), czyli indyjskich systemów filozoficznych. Dla ścisłości używa się wtedy określenia jogadarśana (yogadarśana) lub joga klasyczna. Darśana (od rdzenia drś „widzieć”, „patrzeć”) oznacza pogląd, ogląd, punkt widzenia, wizję świata, a także drogę, pewien sposób postępowania. Na gruncie zachodnim odpowiednikiem darśany jest zazwyczaj „filozofia”, choć znaczenia obu tych terminów nie w pełni się pokrywają.

Darśana jest bowiem nie tylko teoretycznym opisem rzeczywistości, ale ma także wymiar praktyczny - jej celem jest pokazanie drogi i sposobów na osiągnięcie wyzwolenia z sansary. Ufundowana jest na bezpośrednim doświadczeniu rzeczywistości, które w dalszej kolejności staje się przedmiotem interpretacji i zostaje ujęte w ramy teoretyczne. Sześć darśan, które tradycyjnie łączy się w uzupełniające się pary, to: njaja (nyāya) i wajśeszika (yaiśesika), mimansa (mīmāmsā) i wedanta (yedānta) oraz sankhja (sāmkhya) i joga.


Dla zainteresowanych:
Ogólne omówienie filozofi i indyjskiej znajdzie Czytelnik w S. Radhakrishnan, Filozofi a indyjska, przeł. Z. Wrzeszcz, t. 1-2, Warszawa 1958, a także w E. Frauwallner, Historia filozofii indyjskiej, przeł. L. Żylicz, t. 1-2, Warszawa 1990. Trudniejszym w lekturze, bardzo obszernym opracowaniem jest S.N. Dasgupta, A History of Indian Philosophy t. 1-5, Delhi 1975. Wybrane zagadnienia z tego zakresu przystępnie prezentuje książka Filozofia Wschodu, pod red. B. Szymańskiej, Kraków 2001, której uzupełnieniem jest wybór tekstów źródłowych, wydany pod tym samym tytułem, zredagowany przez M. Kudelską (Kraków 2003).


***
JOGA DROGA DO TRANSCENDENCJI
Agata Świerzowska
str. 166
Kraków, WAM 2009
«« | « | 1 | 2 | 3 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg