Aszanckie rytuały przejścia

Nienarodzony jest nazywany mmota, co oznacza kogoś pomiędzy płodem a pełną istotą ludzką. Po narodzeniu położne wykrzykują powitanie noworodka, nazywając go imieniem dnia narodzin (kra dzen). Pępowina jest przecinana drewnianym nożem, część jest grzebana w ziemi, a miejsce złożenia pokazuje się dziecku, gdy dorośnie^[15].

Jeśli poród się opóźnia, podejmowane są odpowiednie kroki. Najczęściej jest to wyznanie ewentualnych win lub zażycie konkretnych leków, jak np. z rośliny nunum (łac. ocimum viride). Gdy to nie pomaga, położne nalegają na rodzącą, aby wymieniła imię swego rzeczywistego lub intencjonalnego kochanka. Gdy odmawia, położne czynią to same, mówiąc do dziecka: „Jeśli twoim ojcem jest N. wyjdź na zewnątrz”. W wypadku śmierci kobiety podczas porodu, niemowlę musi zostać wyjęte z jej łona, by uchronić lud przed grożącymi nieszczęściami^[16]. Wobec ciała kobiety sprawowane są ryty i tańce kobiet, stanowiące wyraz dezaprobaty wobec zanegowania służby życiu^[17].

Jeśli ciało noworodka wolne jest od skaz, próbuje się masażem wywołać jego płacz. Kąpany jest w wodzie, która nie może być gotowana. Jeśli kąpiel byłaby źle przygotowana, grozi wówczas dziecku, że przez całe życie towarzyszyłaby mu przykra woń. Czasem ciało smaruje się czerwoną glinką, celem zyskania właściwego koloru skóry^[18]. Potem położne powiadają: „Skoro przybyłeś do nas, zasiądź między nami” (asumasi aba a, tenase) i wiążą na kończynach dziecka opaski z włókien roślinnych (baha). Obcina się pukiel włosów i wkłada do koszyka matki (adosowa). Włosy dziecka nazywa się „włosami ducha” (saman nwi), a gaworzenie „mową duchów”. Następuje potem oczyszczenie strun głosowych (menewa bo) przez wlanie kilku kropel alkoholu lub soku z pomarańczy do gardła noworodka. Ma to zapewnić piękny i dźwięczny głos. Nowonarodzony przez pierwsze dni życia uznawany jest za „dziecięcego ducha”, posiadającego w krainie przodków „duchową-matkę”, która lamentuje po stracie swego dziecka. Przez osiem dni oczekuje się decyzji „dziecięcego ducha” czy zamierza pozostać na tym świecie. Przez ten czas dziecko i matka pozostają zamknięci.

Jeśli w ciągu ośmiu dni dziecko umrze, uznawane jest za błądzącego ducha, a postawa macierzyńskiej troski zmienia się w szczery gniew. Martwe ciało dziecka jest bite, czasem wręcz okaleczane, po czym owinięte w liście trawy wkładane do garnka i grzebane na śmietniku^[19]. Po śmierci noworodka rodzice podejmują czynności o znaczeniu sakralnym. Paradoksalnie na znak radości golą głowy, ubierają się na biało (zakazane podczas pogrzebów) oraz spożywają świąteczny posiłek – zupę z orzeszków ziemnych. Odpoczywają wspólnie w sypialni, co jest zabronione przez czterdzieści dni w wypadku szczęśliwych narodzin. Celem tych działań jest zniechęcenie dziecięcego ducha do powrotu, a jego duchową matkę ma to przynaglić do zesłania na ziemię kolejnego dziecka. Na rozstaju dróg są sprawowane apotropeiczne ryty dla oddalenia zjawy. Dzieci, które nie dożyły inicjacji określa się „garnkowymi dziećmi” (nkuku mma)^[20]

Nadanie imienia

Ósmego dnia sprawuje się rytuał nadania dziecku imienia (ntetea). Dokonuje się tego, gdy można stwierdzić, że dziecko zamierza pozostać na świecie. Ojciec dziecka przynosi matce dary, jak np. ubranie, ryby i mięso. Dziecku daje metalową łyżkę, dwie metalowe miski, nową matę, poduszkę, drewniany grzebień oraz kawałek materiału, zwany pępowinowym (funuma ntama)^[21].