Finansowanie Kościołów w Europie

Henryk Przondziono/Agencja GN Witraż w katedrze Notre-Dame w Chartres

W całej Europie istnieją ogólne możliwości finansowania ze środków publicznych działalności religijnej, tak samo jak finansuje się wszelką działalność na rzecz społeczeństwa, która przyczynia się do pomnażania dobra publicznego.

3.4. Litwa

a. Nie ma ogólnego finansowania wspólnot wyznaniowych przez państwo. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku zabrana wcześniej własność wspólnot wyznaniowych została zwrócona zgodnie z rozmaitymi zasadami, ustanowiono również relacje finansowe między państwem a wspólnotami wyznaniowymi.

b. Niektóre przywileje, jakimi cieszą się tradycyjne wspólnoty wyznaniowe, są zapisane w konstytucji. Określenie wspólnoty wyznaniowej jako „Kościoła tradycyjnego” oznacza uznanie jej przez państwo. Kościoły tradycyjne mogą otrzymywać prawa, jakich nie mają inne wspólnoty wyznaniowe.
Głównym obszarem, w którym państwo udziela Kościołom wsparcia, jest edukacja.

Placówki oświatowe Kościołów (wspólnot) tradycyjnych i stowarzyszeń wyznaniowych, prowadzące nauczanie zgodnie z państwowym standardem, są finansowane i utrzymywane przez państwo. Wszystkie szkoły ogólnokształcące wspólnot tradycyjnych mogą być finansowane i wspierane przez rząd lub przez instytucję upoważnioną przez rząd w formie przydzielenia im takiej samej kwoty z budżetu jak ta, którą otrzymują porównywalne placówki państwowe. Poziom dotacji jest określony przez wydatki ponoszone na jedno dziecko lub jednego ucznia w takiej samej oświatowej placówce państwowej.

Prywatne szkoły wyznaniowe innych wspólnot i stowarzyszeń wyznaniowych, oferujące edukację wymaganą przez państwo, mogą także otrzymywać wsparcie finansowe i inne z budżetu krajowego oraz z budżetów gminnych.

Wszystkie wspólnoty, stowarzyszenia i ośrodki wyznaniowe są zwolnione z podatku z tytułu otrzymanych składek. Zgodnie ze stosowną ustawą, dochód ze sprzedaży własności pozyskanej ze środków dobroczynnych jest nieopodatkowany, jeśli zostanie przeznaczony na budowę, naprawę lub odrestaurowanie obiektów modlitwy, działalność charytatywną, kulturalną i oświatową. Dochody duchownych, osób asystujących przy obrzędach religijnych i obsługi – pochodzące z funduszy, których podstawą są darowizny na cel dobroczynny – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od dochodów osobistych, z wyjątkiem osób wykonujących prace budowlane, remontowe i konserwacyjne.

Darowizny na cele dobroczynne i na wsparcie projektów rozwoju religijnego są zwolnione od opodatkowania.

Przedmioty służące sprawowaniu kultu religijnego i literatura religijna wwożone na Litwę z upoważnienia wspólnot wyznaniowych mających osobowość prawną nie podlegają ocleniu.

Przedsiębiorstwa lub organizacje utworzone przez wspólnoty wyznaniowe podlegają opodatkowaniu zgodnie z przepisami regulującymi działalność gospodarczą przedsiębiorstw lub organizacji. Podatek dochodowy jest należny od wszelkich dochodów uzyskanych z działalności komercyjnej przez wspólnotę wyznaniową. Kiedy wspólnota wyznaniowa sprzedaje nieruchomość otrzymaną w ramach restytucji mienia, musi zapłacić podatek od zysku, stanowiącego kwotę obliczoną jako suma przychodów ze sprzedaży minus wartość nieruchomości w momencie restytucji.

Wspólnoty wyznaniowe są zwolnione z podatku od nieruchomości wtedy, kiedy wykorzystują swoje budynki i obiekty wyłącznie na cele kultu religijnego lub do produkcji przedmiotów służących sprawowaniu kultu religijnego.

Większość wymienionych wyżej podatków nie jest nakładana na Kościół katolicki. Umowa między Stolicą Apostolską a Litwą o prawnych aspektach stosunków między Kościołem katolickim a państwem stwierdza, że własność osób prawnych utworzonych zgodnie z prawem kanonicznym, wykorzystywana w celach duszpasterskich, dobroczynnych, społecznych, edukacyjnych i kulturalnych (w tym przychody z działalności komercyjnej), nie podlega podatkom państwowym.

Usługi świadczone przez tradycyjne wspólnoty wyznaniowe nie podlegają podatkowi od towarów i usług, pod warunkiem jednak, że są finansowane z darowizn.

Wszystkie wspólnoty wyznaniowe mające osobowość prawną mogą otrzymać wsparcie ze strony państwa na działalność kulturalną, edukacyjną i dobroczynną. Prawo umożliwia państwu udzielanie wsparcia, ale nie nakłada na nie takiego obowiązku. Alokacje z budżetu państwa są także przeznaczane na restaurowanie kościołów, działalność charytatywną wspólnoty i na utrzymanie seminariów.

Duchowieństwo tradycyjnych i uznanych przez państwo wspólnot wyznaniowych oraz zakonnicy pracujący w klasztorach podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i zdrowotnemu. Wszystkie składki są opłacane przez państwo.

c. Zróżnicowane relacje finansowe państwa z różnymi wspólnotami wyznaniowymi stale uświadamiają społeczeństwu, że państwo nie chroni dostatecznie równości wszystkich grup religijnych.