Poza iluzją - Psychoanaliza a kwestia prawdy religijnej

Relacja pomiędzy psychoanalizą i religią podlega zmianom od połowy lat 80. XX w. Przez ten czas opublikowano wiele psychoanalitycznych książek i artykułów, które odrzucają to, co powszechnie przedstawia się jako redukcjonistyczne rozumienie religii przez Freuda, podobnie jak i jego negatywną ocenę religii, którą uznawał on za ekspresję dziecięcych potrzeb.

JAWNE ODRZUCENIE RELIGII PRZEZ FREUDA

Negatywna postawa Freuda wobec religii jest jasno określona i często przytaczana. Tekstem, do którego najczęściej odwołujemy się w tej kwestii, jest Przyszłość pewnego złudzenia (1927, wyd. pol. 1998b). Freud wskazuje tam na iluzoryczną naturę religii – innymi słowami na to, że podstawy i źródła wiary leżą w myśleniu życzeniowym. I choć uznaje on, że samo w sobie nie podważa to wartości lub prawdziwości religii, podkreśla on infantylny charakter zaangażowanych tu pragnień. Freud pisze, iż „psycholog, który nie ma złudzeń”, ocenia proces ludzkiego rozwoju i:

Narzuci się mu wówczas ujęcie, że religia jest porównywalna do nerwicy dziecięcej, będzie zaś optymistą na tyle, by założyć, że ludzkość przezwycięży tę fazę neurotyczną, tak jak wiele dzieci wyrasta z podobnych do niej nerwic.
(Freud, 1927, s. 53, wyd. pol. 1998b, s. 159)

Co więcej, Freud kwestionuje w końcu zasadność twierdzeń religijnych:

(…) doktryny religij ne będą musiały być porzucone… na dłuższą metę rozumowi i doświadczeniu nic nie może się oprzeć, zaś sprzeczność religii z nimi jest łatwa do uchwycenia. Także oczyszczone idee religij ne nie mogą umknąć temu losowi…
(Freud, 1927, s. 53, wyd. pol. 1998b, s. 160)

Kilka lat później, w pracy Kultura jako źródło cierpień (1930, wyd. pol. 1998c), odnosi się on do religii bardziej dosadnie – jako do urojenia 2. Mówi tam o sytuacji, w której „większa liczba ludzi wspólnie podejmuje próbę zapewnienia sobie szczęścia i ochrony przed cierpieniem za sprawą urojonego przekształcenia rzeczywistości” oraz dodaje „Mianem takiego zbiorowego obłędu musimy określić także religie ludzkości” (Freud, 1930, s. 81, wyd. pol. 1998c, s. 178).


(2) W oryg. delusion, delusionary itp. – w wyżej wymienionym przekładzie tłumaczo¬ne jako „rojenie” (przyp. tłum.).


«« | « | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg