Nowe eksponaty judaistyczne

Jak poinformował PAP szef Ośrodka Spotkania Kultur Paweł Chojnowski, na okres co najmniej dwóch lat do byłej synagogi chasydzkiej w Dąbrowie Tarnowskiej trafiły: dwa pulpity modlitewne (jeden z oryginalną balustradą), pięknie wykonana szafa ołtarzowa aron ha-kodesz i ławki dla wiernych.

Wszystkie eksponaty pochodzą z tarnowskich przedwojennych domów modlitwy (sztibli), których w miastach i miasteczkach galicyjskich było bardzo dużo, a do dziś zachował się w regionie przypuszczalnie tylko jeden - założony w mieszkaniu przy ul. Daszyńskiego przez nieżyjącego już ostatniego religijnego Żyda w Dąbrowie Tarnowskiej - Samuela Rotha.

Nowe nabytki, będące depozytami Muzeum Okręgowego w Tarnowie, zostały wyeksponowane odpowiednio: w Sali Modłów, przedsionku i na babińcu byłej dąbrowskiej synagogi. Trafiły tam na czas gruntownego remontu pomieszczeń tarnowskiego muzeum, ale przedstawiciel dąbrowskiego ośrodka, ma nadzieję, iż pozostaną tam dłużej.

Chojnowski zaznaczył, że zabytki udało się pozyskać dzięki życzliwości Adama Bartosza, wieloletniego byłego dyrektora Muzeum Okręgowego w Tarnowie, wielkiego pasjonata i propagatora kultury romskiej i żydowskiej.

XIX-wieczna synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej została udostępniona zwiedzającym w czerwcu tego roku, po trwającej od 2007 roku odbudowie. Remont całkowicie zdewastowanego zabytku był możliwy dzięki unijnej dotacji z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego (MRPO).

Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej jest jedną z największych zachowanych synagog w województwie małopolskim, uznawaną za perłę architektury chasydów w Polsce. Świątynia została zbudowana w drugiej połowie XIX wieku według projektu żydowskiego architekta i inżyniera Abrahama Goldsteina. Głównym fundatorem był Ajzyk Stern.

Podczas I wojny światowej synagoga uległa zniszczeniu. Zaraz po wojnie została odnowiona. W latach 1936-1937 przeszła generalny remont, podczas którego dobudowano do fasady, w miejsce drewnianej konstrukcji, wielki, trójkondygnacyjny krużganek. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę, następnie urządzili w niej magazyn, który funkcjonował do 1970 roku. Budynek systematycznie popadał w ruinę. W 2006 roku Skarb Państwa przekazał zabytek gminie Dąbrowa Tarnowska.